Oturduğunuz sandalyeye dikkat!

Korsan kitap ve CD'nin ardından ‘‘korsan sandalye’’ye de ceza geldi. Çalıntı dizaynla üretilen sandalyeler toplanacak.

Başka bir firmanın özgün olarak tasarladığı sandalyeleri korsan olarak üreten mobilyacı 'endüstriyel tasarım fikrini çalmak' suçundan 1 yıl 8 ay hapis ve 23 milyar lira para cezasına çarptırıldı. Başka bir firmanın özgün olarak tasarladığı sandalyeleri 'korsan' olarak üreten mobilyacı 1 yıl 8 ay hapis ve 23 milyar lira para cezasına çarptırıldı. Dava, Türkiye'de tasarımcı şirket lehine sonuçlanan ilk endüstriyel tasarım davası oldu. Davanın sonuçlanmasının ardından firma, sandalyeleri kullananlar hakkında da dava açtı. Avrupa Birliği'ne uyum kapsamında gerçekleştirilen ilk düzenlemelerden biri olan Endüstriyel Tasarımların Korunması Hakkında KHK ve 4128 Sayılı Yasa sonuç verdi. Yasayla, korsan kitap ve korsan cd'nin ardından ‘‘korsan sandalye’’ üreticisi de 'endüstriyel tasarım fikrini çalmak' suçundan ceza aldı. HÜRRİYET Beşerler Çelik Eşya Mobilya Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi, bünyesinde görevli uzmanlar tarafından tasarlanılan sandalyeleri satışa sunduktan bir süre sonra, Siteler'deki bazı firmaların sandalyelerin aynısını ürettiğini gördü. Sandalye tasarımlarını Türk Patent Enstitüsü'ne 5 yıl süre ile tescil ettirmiş olan şirket, bunun üzerine Ankara 3'üncü Asliye Ceza Mahkemesi'nde Siteler'deki firmalara yönelik dava açtı. Firma yetkilileri, söz konusu sandalyelerin Türkiye'de ve İtalya'da değişik firmalar tarafından üretildiğini savundu. Sanık firma yetkilileri ise sandalyeyi daha sonra hem İtalyan firma hem de Türk firmalarının katologlarından esinlenerek ürettiklerini söyledi. Mahkemenin, tasarımın 'çalıntı' olup olmadığının araştırılması için tayin ettiği bilirkişi heyeti ise tasarımın Beşerler Şirketi'ne ait olduğunu saptadı. KARAKTERİ ZEDELENMİŞ Abdulhalik Yıldız başkanlığındaki Mahkeme ise söz konusu ürünlerin tescilli tasarımının tüketiciler tarafından ayırt edilmesinin mümkün olmadığı ve tasarımların ayırt edici karakterinin zedelendiğini belirtti. Bilirkişi heyetinin de tasarım fikrinin çalındığı yönündeki görüşünü dikkate alan Mahkeme, firma yetkililerinin Yasa uyarınca cezalandırılmasına karar verdi. Mahkeme, firma yetkililerinin önce 2 yıl hapis ve 27 milyar 742 milyon lira para cezasına mahkum etti. Sandalye üretimin az olmasını dikkate alan Mahkeme, hapis cezasını 1 yıl 8 aya, para cezasını ise 23 milyar 119 milyon liraya indirdi. Mahkeme, işyerinin de 1 yıl süre ile kapatılmasını öngörürken, firma yetkililerinin de bu süre içinde ticaretten men edilmesine karar verdi. Avukatlar, davanın 'örnek' niteliğinde olduğunu vurgularken, tasarımlarının çalınmasından kaygılanan şirketleri de haklarını koruması için mutlaka ürünlerini tescillemeleri gerektiği yönünde uyardı. Türk Patent Enstitüsü kurulduktan sonra, sınai mülkiyet haklarının etkin bir şekilde korunmasını sağlamak üzere hazırlanan 554 Sayılı Endüstriyel Tasarımların Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname, yasaların uluslararası mevzuata göre düzenlenmesi kapsamında çıkarıldı. Tasarımcıların yeni ve özgün tasarımlar üretmeleri için teşviki ve konu ile ilgili endüstrilerin oluşmasını ve gelişmesini sağlamayı amaçlıyor. Aynı tarihte düzenlenen 4128 Sayılı Yasa da hak sahibine tanınan münhasır yetkilerin, üçüncü kişiler tarafından izinsiz kullanımı tecavüz olarak nitelendiriyor. Hukuk davalarında tecavüzün önlenmesi, kaldırılması, maddi ve manevi tazminat, ceza davalarında ise caydırıcılığı sağlayıcı nitelikte para ve hapis cezaları ile işyerinin kapatılması ve ticaretten men cezası öngören yasa, suçluların 1 yıldan 4 yıla kadar hapis, 300 milyondan 1 milyar liraya kadar para cezası ile cezalandırılmasını öngörüyor. Savcı: Sandalye neden 4 ayaklı Tasarım tartışması, duruşmalarda ilginç diyaloglara da sahne oldu. Suçlamaları reddeden firma yetkililerine yargıç, ‘‘Neden 4 ayaklı sandalye ürettiniz’’ sorusunu yöneltti. Korsan sandalyeyi kullanan da yandı Başerler Çelik Eşya Şirketi avukatları Bülent Erşan ve Mustafa Özgür Geçgel, bu davadan olumlu sonuç almalarının ardından, kullanıcılara da dava açtı. Ankara'da bir otel ve bir lokantanın Siteler'deki firmalardan bu sandalyeleri aldığını tespit eden avukat Erşan ve Geçgel, kullanıcıların 'tacir' sıfatı ile 'bilinçli tüketici' kapsamına girdiğini belirterek cezalandırılmalarını istedi. Beşerler Çelik Eşya Şirketi avukatları Bülent Erşan ve Mustafa Özgür Geçgel'in verdiği bilgiye göre, dava, aynı zamanda Türkiye'de mağdur şirket lehine sonuçlanan ilk endüstriyel tasarım davası oldu. Davayı alırken, daha önce böyle bir dava örneği bulamadıkları için çekindiklerini anlatan avukatlar, davanın ayrıca, Türkiye'nin Avrupa Birliği'ne uyum kapsamında henüz 1995 yılında çıkardığı ilk düzenlemelerinden biri olan 554 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile 4128 Sayılı yasa kapsamında ilk defa ceza verildiğini bildirdi. 4128 Sayılı Yasa kapsamında, korsan malın üreticisi ve satıcısının yanı sıra kullanıcısı da cezalandırılabiliyor. Yasalarda, korsan kitap veya cd suçlarında tüketici 'bilinçsiz tüketici' olarak tanımlandığından hakkında dava açılamazken, ürün satın alan tacir ise 'bilinçli tüketici' olduğundan 'korsan ürün kullanmak' suçundan yargılanabiliyor.