Osmanlı’da karantinaya uymayan memura 80 sopa cezası

Dünya genelinde 1847 yılında yaşanan büyük veba salgınına Osmanlı’nın sıkı tedbirler aldığı, dönemin Adana Valisinin, Karataş vilayetindeki bir memura sağlık usullerine aykırı hareket edip karantina binası yapmadığı için 80 sopa cezası verdiğinin belgesi ortaya çıktı.

Çukurovalı Tarihçi-Yazar Cezmi Yurtsever, Osmanlı arşiv belgelerinde yaptığı araştırmada 1847 yılındaki büyük veba salgınında, Osmanlı Devletinin sıkı tedbirler aldığını, her vilayette karantina merkezleri oluşturulduğu, hatta dönemin Adana Valisinin, Karataş vilayetindeki memura sağlık usullerine aykırı hareket ettiği karantina binasını yapmadığı için önce görevden aldığını, ardından da halkın arasında 80 değnek sopa vurulması cezası verdiğini söyledi.

Tarihçi Cezmi Yurtsever yaptığı açıklamada, “Osmanlı arşivinde yaptığım salgın hastalıklar konulu belge bulma çalışmalarım esnasında 2 Şubat 1847 tarihinde Adana’dan Osmanlı başkenti İstanbul’a ulaşan ve arşiv dosyalarında koruma altına alınan ilginç bir belgeyi buldum. O yıllarda Anadolu insanını derinden etkileyen henüz ilaç ve aşının bulunmadığı bir zamanda Adana Valisi Akdeniz kıyısında bir liman şehri olan Karataş İskelesindeki gümrük işlerine bakan müdüre karantina binası hazırlama görevi veriyor. Ancak müdürün görevini savsakladığını görünce önce görevden alıyor ve mahkeme kararı ile halkın gözleri önünde 80 değnek vurulması cezasını uyguluyor" dedi.

Osmanlı arşivi BOA, A-MKT, 60-88 kod numarası ile kayıtlı 2 Şubat 1847 tarihli belgede olayla ilgili olarak yazılanlar:

“Adana karantinahanesi idaresine bağlı Karataş İskelesi müdür vekili Ağa’nın sağlık usullerine aykırı hareket etmesi sonucu karantina binasını tamamlayıp teslim etmediği Adana Valisi Paşa hazretleri tarafından mahkeme edilerek bu tarafa (hükümete) bildirmeksizin görevinden alınarak seksen değnek vurdurmuş olduğu.”

Yurtsever, dönemin Adana Valisinin o günün şartlarında halkı derinden etkileyen veba, kolera, sıtma hastalığını önlemenin çaresi olarak hastaları 40 gün kadar karantina altına alarak tedavi etme kuralını uyguladığını söyledi.