Oksijen kaynağı plaktonlar tehlikede

Uzmanlar küresel ısınmanın yeryüzündeki fotosentezin yarısından sorumlu olan planktonları yok ettiğini açıkladı.

Uydu gözlemleri, yüzeydeki deniz suyunun ısınmanın tabandaki mikrobiyolojik yaşam formları olan besin zincirinin en alt katmanı plantonları öldürdüğünü kanıtlıyor. Bilim insanları 2000 yılından bu yana artan sıcaklıklarla birlikte okyanusların da ısındığını, deniz sularının katmanlaşarak ayrıştığını ve plankton üretkenliğinde düşüş yaşandığını uydu görüntüleriyle kanıtladı.

Son 10 yılı kapsayan uydu gözlemlerinde deniz renginden planktonların fotosentetik oluşumları hesaplanabiliyor, bu şekilde de biyokütleleri ile ilgili bilgi sahibi olunuyor. Sıcaklıklar yükseldikçe deniz suyu ısınıyor ve suyun yoğunluğu düşüyor. Deniz suyunun sıcak olan üst kısımları ile alttaki soğuk kısımları arasında yoğunluk farkı ortaya çıkıyor, soğuk alt kısımlar daha yoğun olduğu için iki katman birbirinden ayrışıyor.

PLANKTONLAR KÜRESEL ISINMA KURBANI
Planktonların fotosentez için ışığa ihtiyacı var, bu nedenle yüzeye yakın durmaları gerekiyor. Ancak, denizin sıcak ve soğuk katmanları arasında ciddi besin farkı oluşuyor, zira soğuk katman besin değeri açısından çok daha zengin. Dolayısıyla planktonlar ışık için yüzeye gelirken, besinlerden mahrum kalıyor.

Plankton açısından zengin olduğunda denizin rengi maviden yeşile dönüyor. Planktonlar karbondioksidi organik karbona dönüştürüyor. Bu yeryüzündeki tüm fotosentezin yarısına tekâbül ediyor. Soğuk hava kuşaklarında yaygınlaşan planktonlar denizleri yeşertiyor.

KÜRESEL ISINMANIN KISIR DÖNGÜSÜ
İşin kötüsü küresel ısınmanın yarattığı kısır döngü, zira karbondioksit miktarı arttıkça yerküre ısınıyor, bu planktonların sayısını azaltıyor. Azalan plankton sayısıyla yaptıkları fotosentez azalıyor ve atmosferde daha çok karbon dioksit kalıyor.

Araştırmayı yürüten Oregon Eyalet Üniversitesi uzmanı Michael Behrenfeld, sonuçları “Küresel ısınmanın okyanuslardaki görünmez etkisi” olarak niteliyor. Behrenfeld araştırma sonuçlarını şöyle özetliyor: “Planktonlar fotosentez yapabilmek için, deniz suyunda Güneş ışığını gören en üst katmana hapsolmuş durumdalar, bu özellikleri onları küresel sıcaklık değişimlerine son derece hassas hale getiriyor. Araştırma son 10 yılı kapsıyor, ancak durumun ciddiyetini ortaya koymak için çok daha geniş bir zaman diliminde gözleme yapmak gerekecek.”

Kaynak: Araştırmanın tam metni İngiliz bilim dergisi Nature’da yayımlanmıştır.