Nükleer uzmanlardan İran'a bir ayda ikinci ziyaret

İran'ın nükleer programı konusunda anlaşmazlık yaşadığı İngiltere ve Fransa'ya petrol ihracatını durdurma kararı ardından, Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu'ndan üst düzey bir heyet ülkeyi ziyaret ediyor.

İran'ın nükleer programı konusundaki gerginlik tarafların petrol ticareti kozunu masaya sürmesi ardından tırmanırken, Birleşmiş Milletler'e bağlı Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu'ndan (UAEK) bir heyet İran'da iki gün sürecek temaslara başlıyor.

UAEK yetkililerinin İran'a bir ayda düzenlediği ikinci ziyaretin teftiş niteliğinde olmadığı, görüşme amacını taşıdığı vurgulanıyor.

İki gün ülkede kalacak beş kişilik uzman heyetinin İran'ın Buşehr, Natanz, Arak ya da Kum'daki nükleer tesislerini ziyaret edip etmeyeceği açıklanmadı.

Heyete UAEK Başkan Yardımcısı Herman Nackaerts başkanlık ediyor. Nackaerts kurumun öncelikli amacının nükleer programın olası askeri boyutları olup olmadığını açıklığa kavuşturmak olduğunu vurguladı.

Ancak bunun 48 saatte sağlanması pek mümkün görünmüyor.

UAEK ziyaretinden hemen önce, kurumun merkezinin bulunduğu Viyana'daki bir diplomat, BBC'ye Kum kentinde bulunan bir yeraltı tesisinin binlerce yeni nesil santrifüjün devreye sokulmasına hazır hale getirildiğini söylemişti.

UAEK zenginleştirilmiş uranyum üretiminin hızlanması anlamına gelen iddialar konusunda yorum yapmadı.

İran, 10 yıldır UAEK gündemdeki nükleer programının bütünüyle sivil amaçlar doğrultusunda geliştirildiğini ve enerji üretimini hedeflediğini savunuyor.

Ancak İran yönetiminin uluslararası denetçiler karşısındaki ketum tavrı ve BM yaptırımlarına rağmen uranyum zenginleştirme programından vazgeçmemesi Batılı ülkelerin şüphelerini körüklüyor.

Petrol ihracatı durduruldu

Söz konusu ziyaret öncesinde Avrupa Birliği yaptırımlarını 1 Temmuz'dan itibaren İran'ın petrol ürünlerini kapsayacak şekilde genişletmeye karar vermiş, İran ise kararın öncesinde İngiltere ve Fransa'ya petrol satışını durdurduğunu ilan etmişti.

Bu kararın piyasalarda büyük bir sarsıntı yaratması beklenmiyor.

Son AB verilerine göre, petrol sektöründe yaptırım beklentisiyle geçen yıl İngiltere'nin İran'dan petrol ithalatı sıfıra düşmüş, Fransa'nın alımları ise günde 75 bin varile gerilemişti.

Gerilime rağmen İran Dışişleri Bakanı Ali Ekber Salihi, İran ve altı BM üyesi tarafından yürütülen çözüm görüşmelerinin İstanbul'da devam edeceğini söyledi, ancak tarih vermedi.

'İsrail saldırısı iyi fikir değil'

Bölgede gerginlik tırmanırken İsrail'in İran'a karşı tek taraflı bir askeri operasyon düzenlemesi olasılığı sıkça gündem geliyor.

İngiltere Dışişleri Bakanı William Hague hafta sonunda yaptığı açıklamalarda, askeri müdahalenin 'pek akılcı olmayacağı' uyarısında bulunmuş ve ekonomik yaptırım ve müzakere yöntemini savunmuştu.

Hague bununla birlikte İran'ın nükleer programının sınırlanmaması durumunda bunun Orta Doğu'da Soğuk Savaş'ı andıran bir silahlanma yarışına yol açabileceğini, bunun da bölgede ciddi şekilde istikrarsızlık yaratacağını belirtti.

ABD yetkilileri de İsrail tarafından düzenlenen bir saldırının nükleer programı bütünüyle yok etmeyecebileceğinden, buna karşılık İran'ı bölgedeki hedeflerine misillemede bulunmaya sevketmesinden endişeli.

ABD Genelkurmay Başkanı Orgeneral Martin Dempsey bu aşamada İsrail'in İran'a saldırmasının akıllıca olmayacağı görüşünü açıkça ifade etti.