Nobel Komitesi: Xiaobo'yu serbest bırakın

Norveç'in Nobel komitesi başkanı Thorbjorn Jagland bugünkü ödül töreninde yaptığı konuşmada bu yılki Ödülü sahibi muhalif Xiaobo'nun serbest bırakılmasını istedi.

Norveç'in Nobel komitesi başkanı Thorbjorn Jagland, bugünkü törende yaptığı konuşmada, Liu Xiaobo'yu ''insan hakları mücadelesinin uluslarası bir sembolü'' olarak niteledi; ve Pekin'e, ''muhalif demokrasi eylemcisini serbest bırakın'' diye seslendi.

Jagland, Nobel ödülünü simgeleyen madalya ve şilti, Çin'de hapiste olması sebebiyle törene katılamayan Xiaobo'ya ayrılan boş koltuğa bıraktı.

Jagland konuşmasında şöyle dedi:

"Çin'in kendi anayasası, temel insan haklarını koruyan bir anayasa.

35'inci madde, Çin Halk Cumhuriyeti vatandaşlarının ifade özgürlüğünü, basın özgürlüğünü, toplanma ve gösteri hakkını koruma altına alıyor.

41'inci madde, ''Çin vatandaşları her türlü devlet organını eleştirme ya da görüş bildirme hakkına sahiptir'' sözleriyle başlıyor.

Liu'nun tek yaptığı şey, Çin anayasasında varolan haklarını kullanmaktı.

O, bir suç işlemedi. Ve derhal serbest bırakılması gerekir!"

"İnsan hakları ve barış arasında yakın bir bağ var"

Konuşması sıkça alkışlarla kesilen Nobel komitesi başkanı Torbyörn Yaglan, insan hakları ve barış arasında yakın bir bağ olduğunu söyledi, ve Çinli muhalifin, demokrasi mücadelesinde, her zaman barışçıl yöntemleri öne çıkardığını vurguladı.

Örnek olarak, Liu Xiaobo'nun 1989'da kanlı bir şekilde bastırılan Tiananmen gösterilerinde oynadığı rolü gösterdi, ve öyle dedi:

"Liu, protestocu öğrencilerin Çinli yetkililere karşı fiziken bir mücadeleye girişmesine karşıydı.

Hükümet ve öğrenciler arasındaki gerginliğe barışçıl bir çözüm bulmak için uğraşmıştı.

Verdiği şiddet karşıtı mesajlarda bu açıkça belli oluyordu.

4 Haziran'da Liu, arkadaşlarıyla birlikte, ordu ve öğrenciler arasında çatışma çıkmasını engellemeye çalıştı.

Bunda kısmen başarılı oldu. Yine de çok sayıda kişi can verdi..."

Muhaliflere baskın

Bu arada Birleşmiş Milletler, bugün Norveç'in başkenti Oslo'da yapılan Nobel Barış Ödülü töreni öncesinde Çin'in en az 20 muhalifi tutukladığını duyurdu.

Nobel Komitesi'nin bu yıl barış ödülünü hapisteki muhalif Liu Xiaobo'ya vermesi Pekin'i öfkelendirmişti.

Geçen yıl 'Halkı devleti yıkmaya kışkırtmak' suçundan 11 yıl hapis cezasına çarptırılan 54 yaşındaki Liu, 1989'da Tiananmen Meydanı'ndaki protesto eyleminin öncülerinden biriydi.

Bugünkü törende Liu'nun koltuğu boş kalacak.

"Palyaçolar"

Çin ödül töreni öncesinde, bazı muhalifleri ev hapsine alırken BBC'nin de aralarında bulunduğu bazı yayın kuruluşlarının yayınlarını engellemeye başladı.

Pekin, ödül törenine katılacak ülkelerin Çin'e saygısızlık etmiş olacaklarını savundu.

Çin Dışişleri Bakanlığı Nobel Komitesi üyeleri için "palyaçolar" demiş ve kurumun "Çin aleyhinde gürültü koparmaya" çalıştığını savunmuştu.

Nobel Komitesi Başkanı Thorbjoern Jagland ise BBC'ye açıklamasında Nobel Barış Ödülü'nün Liu Xiaobo'ya verilmesinin, Çin'e Batı değerlerini dayatma amacını taşımadığını söyledi.

'Amaç Batı'nın değerlerini dayatmak değil'

Jagland, ödülün evrensel insan hakları odaklı olduğunu belirterek "Nobel Çin'e karşı bir ödül değil" dedi.

Thorbjoern Jagland "Bu ödül, ekonomik kalkınmanın siyasi reformlarla birleştirilmesinin Çin'in geleceği için önemli olduğuna ve Çin'de temel insan hakları için mücadele verenlerin desteklenmesine dair bir mesajdır. Bu ödül, bunların Batı değerleri değil, evrensel haklar olduğu mesajını vermektedir." diye konuştu.

Jagland, Birleşmiş Milletler'in tüm üyelerinin İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi'ni imzaladığını anımsatarak, bu imzaların belli yükümlülükler getirdiğini söyledi.

"Norveç-Çin ilişkileri zarar görmedi"

Bugün yayınlanan Financial Times'a göre merkezi Oslo'da bulunan Nobel Vakfı'nın bu yıl barış ödülünü hapisteki Çinli muhalif Liu Xiaobo'ya vermesinin Çin'le Norveç arasındaki gerginliği tırmandırmasına rağmen, iki ülkenin ekonomik ilişkileri krizden etkilenmedi.

Gazeteye göre, bunun nedeni, Çin'in Norveç'le ticari ilişkilerinde pragmatik bir yaklaşım sergilemesi. İki ülke arasındaki ticaret hacmi altı milyar doların biraz altında.

Dünyanın beşinci büyük petrol ihracatçısı olan Norveç'in enerji sektöründe Çin'le yıllardır devam stratejik bir ilişkisi var. Norveç devletinin Çin'de yarım trilyon dolarlık yatırımı bulunuyor.

Ancak gazeteye göre, "The New China" (Yeni Çin) kitabının Norveçli yazarı Henning Kristoffersen, ekonomik ilişkilerin bozulmamasını karşılıklı çıkarlara bağlıyor ama Pekin'in bir şekilde kendilerini cezalandıracak bir alan bulabileceğini söylüyor. Yazar, 'Bizim Çin'e ihtiyacımız, Çin'in bize olan ihtiyacından daha fazla. Krizin etkileri sandığımızdan daha ağır olacak" diyor.