NATO'da gergin saatler

Fransa, Amerika Birleşik Devletleri'nin olası Irak operasyonu sırasında NATO'nun Türkiye'ye koruma sağlama planını veto edeceğini bildirdi.

Fransa, NATO'nun Irak'ta muhtemel savaş durumunda Türkiye'nin savunulması için ABD tarafından yapılan talepleri resmen veto etti. Bir NATO yetkilisi, Fransa'nın, NATO Genel Sekreteri George Robertson'ın anlaşma için ortaya attığı "sessizlik sürecini" bozduğunu söyledi. Anlaşma sağlanması için Türkiye saatiyle 11.00'e kadar 19 üyeli NATO'dan hiç bir itiraz gelmemesi gerekiyordu. NATO'nun 4. maddesi gereğince NATO üyesi herhangi bir ülkeye yapılan saldırı, bütün NATO ülkelerine yapılmış sayılıyor. Fransa'nın başvurusunun NATO'ya ulaşmasının ardından Türkiye saati ile 11.00'de NATO Olağanüstü Konsey Toplantısı'nın yapılacağı bildirildi. Bu gelişmelerin üzerine Türkiye, NATO'nun 4. maddesinin yürürlüğe girmesi için NATO'ya başvurdu. ABD, NATO'nun savaş durumunda ittifak üyesi Türkiye'ye askeri destek vermesini talep ediyordu. BELÇİKA DA VETO ETTİ NATO'nun Irak'ta muhtemel savaş durumunda Türkiye'nin savunulması için ABD tarafından yapılan talepleri Fransa'dan sonra Belçika da veto etti. NATO Genel Sekreteri George Robertson'un Perşembe günü sessizce yürürlüğe koyduğu anlaşma sürecine göre bugün Türkiye saati ile 11.00'e kadar 19 NATO müttefiki ülkeden hiçbirinin karşı çıkmaması halinde ABD'nin NATO'dan Irak konusundaki lojistik planlamanın başlaması ile ilgili isteği otomatik kabul edilmiş olacaktı. 4. MADDE TALEBİ NATO Konseyi, Fransa ve Belçika'nın Irak'ta savaş durumunda NATO'nun Türkiye'ye askeri destek vermesi konusunda "sessizlik sürecini" bozmaları üzerine olağanüstü toplantı çağrısında bulundu. Bu gelişmeler üzerine Türkiye, NATO'nun 4. maddesinin yürürlüğe girmesi için NATO'ya başvurdu. ABD'nin taleplerinin veto edilmesiyle 19 üyeli teşkilatta patlak veren kriz dolayısıyla NATO Konseyi'nin olağanüstü toplantısı Türkiye saatiyle 11.30'da yapılacak. Diplomatik kaynaklar, "NATO'nun, tarihinin en büyük krizini yaşadığı" ve "İttifak'ın sadece itibarının değil, geleceğinin söz konusu olduğu" görüşünde. Fransa ve Belçika, NATO Genel Sekreteri Robertson'ın sunduğu "sessizlik sürecini" bozarak Irak savaşında Türkiye'ye NATO koruması planını resmen veto etti. NATO Genel Sekreteri Robertson, geçen hafta Kuzey Atlantik Konseyi'ne, Türkiye'nin savunmasına ilişkin bazı öneriler sunmuştu. Robertson, önerilerin "sessizlik süreci" ile onaylanmasını öngörmüştü. Veto edilen pakette, ABD'nin lojistik destek talepleri ile birlikte, Irak'ın komşusu olan tek NATO üyesi müttefik Türkiye'nin savunmasına ilişkin öneriler bulunuyordu. Türkiye'nin savunma alanında takviye edilmesi için gerekli planların, NATO'nun askeri kanadında hazırlanması için "siyasi karar" isteniyordu. Söz konusu takviye çerçevesinde, Türkiye'ye AWACS uçakları, Patriot füzeleri ve kitle imha silahlarına karşı korunma yetenekleri aktarılması da gündemde bulunuyor. TÜRKİYE'DEN, NATO'YA HATIRLATMA Fransa, Almanya, Belçika ve Lüksemburg, ABD paketinin onaylanmasına karşı çıktılar. Lüksemburg'un kısa sürede tavır değiştirmesine rağmen, diğer 3 ülke, vetolarını sürdürdüler. Muhtemel Irak savaşı durumunda, Türkiye'nin, "savunması" için çeşitli askeri planları "doğal olarak" yaptığı belirtiliyor. Türkiye, "bir saldırı tehdidi durumunda" veya "bir saldırıya uğraması halinde", Kuzey Atlantik Antlaşması'nın 4. ve 5. maddeleri çerçevesinde, NATO müttefiklerinin katkı yükümlülükleri olduğunu hatırlatıyor. Ankara, NATO bünyesinde, olası saldırı halinde uygulanacak planların hazırlanmasını, bu çerçevede Türkiye'ye yapılacak somut katkıların bildirilmesini arzu ediyor ve bu sayede, kendi savunmasına yönelik daha sağlıklı planlar yapabileceğini belirtiyor. Kuzey Atlantik Antlaşması'nın 5. maddesi, bir müttefik ülkenin saldırıya uğraması halinde "kolektif savunmayı" ve dayanışmayı öngörüyor. Antlaşmanın 4. maddesi ise 5. maddeye bir "ön hazırlık" niteliği taşıyor. Bu maddeye göre, bir müttefik, "saldırı olasılığını hissetmesi halinde" konuyu NATO Konseyi'ne getirebiliyor ve savunma planlamalarının hazırlanması talebinde bulunabiliyor. ABD paketi onaylanmadığı sürece, NATO'nun askeri kanadı, savunma planlamalarını başlatmak için ihtiyacı olan "siyasi karar ve talimatı" alamıyor.