Nato’da tarihin en büyük krizi

19 üyeli ittifak, Fransa, Almanya ve Belçika'nın itirazı nedeniyle birlik sağlayamadığı için ‘‘NATO çatırdıyor mu’’ yorumları yapı

NATO teşkilatı, Türkiye'yi koruma altına alma kararı çıkaramadığı için 53 yıllık tarihinin en büyük krizi ve en zorlu sınavıyla karşı karşıya kaldı. İttifak çatırdıyor mu Türkiye'nin Irak'a karşı koruma altına alınması için yapılan başvurunun üç ülke tarafından veto edilmesi NATO'nun tarihindeki en büyük krizi yarattı. 19 üyeli ittifak, Fransa, Almanya ve Belçika'nın itirazı nedeniyle birlik sağlayamadığı için ‘‘NATO çatırdıyor mu’’ yorumları yapıldı. Tarihte ilk kez Bunun üzerine Türkiye, ittifak tarihinde ilk kez dördüncü maddeye işlerlik kazandırılması için harekete geçti. Türkiye resmen, 'tehdit altındayım' diyerek tüzüğün 'danışma' talep eden bu maddesinin işletilmesi için başvurdu. Dün dayanışma süreci resmen başladı ve Türkiye müttefiklere neden tehdit altında olduğunu anlattı. NATO teşkilatı, Türkiye'yi koruma altına alma kararı çıkaramadığı için 53 yıllık tarihinin en büyük krizi ve en zorlu sınavıyla karşı karşıya kaldı. ABD'nin, Irak'la savaş halinde Türkiye'nin NATO kalkanı altına alınması için yaptığı başvuru, dün üç üyenin itirazına uğradı. Bu nedenle Türkiye'ye Patriot ve AWACS uçakları gönderilmesini öngören ihtiyati tedbir paketi yürürlüğe giremedi. NATO Genel Sekreteri Robertson, askeri planlamacılar tarafından hazırlanan yardım paketinin devreye girebilmesi için geçen hafta ‘‘sükut süreci’’ başlatmıştı. Dün TSİ 11.00'e kadar hiçbir üye itiraz etmediği takdirde, yardım otomatikman devreye girecekti. Ancak sükut süreci, Fransa, Belçika ve Almanya'nın ayrı ayrı başvurusuyla bozuldu. GÜVENİLİRLİK KRİZİ Üç ülkenin başvurusuyla NATO'dan Türkiye'ye çıkacak 'askeri yardım' kararı engellendi. Hemen ardından Türkiye 'resmen' NATO'ya 'tehdit altında' olduğunu belirterek, tüzüğün 4'üncü maddesinin işletilmesini talep etti ve NATO üyelerinin 'bilgi eksikliğini' giderici olduğu belirtilen bir 'özel oturum' gerçekleştirdi. Türkiye bu toplantıda 'neden tehdit altında' olduğunu resmen müttefiklere anlattı. NATO çevreleri dün ittifakta yaşanan bu durumu, 'NATO, tarihinde ilk kez güvenilirlik krizi yaşıyor' sözleriyle nitelediler. Bunun üzerine olağanüstü toplanan NATO Konseyi'ne Türkiye resmen '4'üncü madde başvurusunda' bulundu. NATO içerisinde yaşanan ve 'tarihinde görülmemiş ilk anlaşmazlık' olarak adlandırılan bu durumu NATO Genel Sekreteri George Robertson, 'oldukça ciddi bir durumla karşı karşıyayız' sözleriyle açıkladı. NATO Konseyi bu gelişmelerden sonra, Türkiye'nin başvurusunu görüşmek üzere bir kez daha akşam saatlerinde yeniden bir araya geldi, ancak bir sonuç alınamadı. Görüşmeler bugün de devam edecek. HÜRRİYET