NASA'dan Ay'a insansız uzay aracı kalkışa hazır

Amerikan Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi NASA Ay'a yeni bir uzay aracı göndermeye hazırlanıyor.

LADEE adı verilen insansız uzay aracı, ABD'nin doğu kıyısındaki Wallops roket atar sisteminden yerel saat ile bu gece yerel saatle 23:27'de fırlatılacak.

280 milyon dolara mal olacak bu proje, Ay'ı çevreleyen ince atmosfer tabakasını inceleyecek, yerden yükselen Ay tozunun ilginç hareketine dair bilgi edinmeye çalışacak.

LADEE ayrıca, NASA'nın gelecekte diğer gezegenlere yönelik çalışmalarda kullanmayı tasarladığı yeni lazer iletişim sisteminin de denenmesini sağlayacak.

LADEE, "Ay Atmosferi ve Toz Çevre Araştırmacısı" kelimelerinin İngilizce karşılıklarının kısaltması.

İnce egzosfer

Uzay aracının programcısı Sarah Noble, Ay'ın atmosferi olmadığı bilgisiyle yetişen birçok kişinin bu çalışmayı şaşkınlıkla karşılayacağını söyledi.

Ay'ın çok ince bir atmosferi olduğunu belirten Noble, "Öyle ince bir atmosfer ki, tek tek moleküllerin sayısı az ve birbirinden uzak olduğu için hiç çarpışmıyorlar." dedi.

Bu tabakaya egzosfer adı verildiğini söyleyen Noble, "Dünyanın da egzosferi var ama buna ulaşmak için Uluslararası Uzay İstasyonu'nun bulunduğu tabakayı aşmak gerekir. Ay'da ise bu ay yüzeyinin hemen üstünde bulunuyor." dedi.

Bilim insanları, Güneş Sistemi'nde en yaygın atmosfer türü olan egzosferin yapısını daha yakından incelemek istiyor.

Ay tozuna yanıt aranıyor

Ay tozu ise onyıllardır araştırmacıları şaşırtan bir oluşum. Apollo astronotları, güneş doğmadan hemen önce ayın ufkunda dağılan bir kızıllık gördüklerini söylemişti. Buna, güneşten gelen ultraviyole ışınların Ay yüzeyinden kaldırdığı elektrik yüklü toz parçacıklarının neden olduğu iddia ediliyor. LADEE bu iddiaya açıklık getirecek örnekler alarak inceleyecek.

Buradan elde edilecek bilgilerin daha sonra, cihazlar açısından tozun sorun teşkil edebileceği, Ay'a insan taşıyacak ya da göktaşlarına yapılacak seferlerde kullanılması planlanıyor.

Apollo astronotları Ay tozunun her şeye yapıştığına tanık olmuştu. Bu tür tozların solunması durumunda solunum yollarında sorunlara yol açmasından korkuluyor.

Ay'a yolculuk

Roket yoluyla fırlatılacak LADEE uzun bir sarmal rotayı takip ederek bir ay sonra Ay'a varacak. Bunu takip eden bir ay boyunca ise uzay aracı Ay yüzeyinden 20 km mesafeye indirilmeye çalışılacak. 100 gün boyunca burada bilimsel gözlemlerde bulunacak olan araç daha sonra Ay yüzeyine çakılacak.

Bilimsel cihazların yanı sıra LADEE lazer iletişim sistemi de taşıyor olacak. Bu sistemin veri transferi konusunda büyük bir adım oluşturacağı tahmin ediliyor. Mühendisler, veri transferi hızının saniyede 600 megabiti bulacağını tahmin ediyor. Transfer edilen veriler Tenerif adasındaki Avrupa Uzay Ajansı ESA gibi belli istasyonlarda toplanacak.

Avrupa ve ABD birbirinin uzay araçlarından veriler yüklediği için bu yeni teknolojinin işbirliğine müsait olup olmadığı da böylece denenmiş olacak.

NASA'dan John Grunsfeld, optik iletişimin gelecekte çok kullanılacağını belirterek 2020'deki Mars seferinde lazer iletişim tekniğinin kullanılma ihtimalini tartıştıklarını vurguladı. Grunsfeld, "Güneş Sistemi'nin diğer bölgelerine ve kesinlikle Mars'a insan gönderdikçe, yüksek çözünürlü, 3 boyutlu videoların kaydedeceği bilgiler lazer iletişimi yoluyla transfer edilecektir." dedi.