Milyonlarca çalışana müjde o parayı iki kez alabilirsiniz

Kıdem tazminatı konusunda çalışanlara müjde. Yaşı bekleyenlere iki kez kıdem tazminatı alma hakkı doğdu. Ayrıntıları Cem Kılıç yazdı.

15 yıl, 3.600 günle kıdem tazminatı aldıktan sonra yeniden çalışmaya başlayan bir işçi, yeni başladığı işyerinde en az 1 yıl çalıştıktan sonra yeniden aynı gerekçe ile kıdem tazminatı talep edebilir.

Milliyet gazetesi sosyal güvenlik yazarı Cem Kılıç, "Yaşı bekleyenler 2 kez kıdem alabilir" başlıklı köşesinde çalışanlar için çok önemli detaylara yer verdi. Kılıç, bir işçinin iki kez kıdem tazminatı alabileceğini belirtti. İşte o yazı:

"Yargıtay daha önce vermiş olduğu kararlarında 15 yıl, 3.600 günle kıdem tazminatı alan kişilerin yeniden çalışmaya başlamaları konusunda şartları belirledi. Yargıtay, yeniden çalışmaya başlayan işçiden bu hakkın kötüye kullanıldığı iddiası ile tazminatı geri isteyen işverenin talebini haksız buldu. Karar sonrası bu kişilerin yeniden çalışmasının önünde bir engel kalmadı. 

İlk kez sigortalı olunan tarihe göre değişen emeklilik koşullarından prim ödeme gün sayısı ve sigortalılık süresini dolduran kişiler bu durumlarını tespit eden yazıyı bağlı oldukları SGK il veya ilçe müdürlüklerinden alıp işverene verdikleri takdirde işveren bu kişilere kıdem tazminatı ödemek zorunda.

SGK gerekli kontrolleri yaparak kişinin emeklilik için gerekli yaş dışındaki diğer şartları tamamlamış olması halinde çalışana ‘kıdem tazminatı alabilir’ yazısı veriyor. İşverenin bu yazıyı kabul etmemesi veya kıdem tazminatı ödememesi mümkün değildir. Bu nedenle, işverenlerin ‘ben tazminat ödemiyorum’ deme şansı bulunmamaktadır. İşverenin tazminat ödemeye yanaşmaması halinde işçi mahkemeye başvurarak kıdem tazminatını bu yolla talep edebilir. Ancak bu yazının SGK’dan alınmış olması çok önemli. İşçi bu yazı olmadan işverenden kıdem tazminatı talep ederse işveren yazıyı görmeden ödeme yapmayabilir.

SADECE İKİ HAK

15 yıl, 3.600 günle kıdem tazminatı aldıktan sonra yeniden çalışmaya başlayan bir işçi, yeni başladığı işyerinde en az 1 yıl çalıştıktan sonra yeniden aynı gerekçe ile kıdem tazminatı talep edebilir. Bunun önünde herhangi bir engel yok. Yine aynı prosedür izlenerek SGK’dan yazı alınıp son işyerinde geçirilen süreye ilişkin kıdem tazminatı istenmesi mümkün. İşveren bu yazıya ilişkin olarak işçiye kıdem tazminatı ödemek durumunda. Ancak SGK bu yazıyı en fazla iki kez vermektedir. Yani, bir işçi 15 yıl, 3.600 günle en fazla iki kez kıdem tazminatı alabilir.

ÇALIŞANLAR İYİ DÜŞÜNMELİ

Emeklilik için yaş dışındaki sigortalılık süresi ve prim ödeme gün sayısı şartlarını sağlayan kişiler yeniden çalışmaya başlarlarsa ellerinde çok önemli bir koz oluyor. Bu durumdaki bir kişi işyerinde 1 yıl çalıştıktan sonra SGK’dan yazı alarak istifa edip kıdem tazminatını alabilir. Bu durumda ikinci kez SGK’dan yazı alınmış olacağı için bu hakkı kullanırken dikkatli olmakta fayda var. SGK bu durumdaki kişilere üçüncü kez yazı vermeyeceği için bu hakkın iki defadan fazla kullanılması için farklı işlemlerin yapılması gerekir.

HERKES İÇİN 15 YIL 3.600 GÜN ŞARTI GEÇERLİ OLMAYABİLİR

Kişinin emeklilik için gerekli şartları da ilk kez sigortalı olduğu tarihe göre belirlendiği için kişiler bu şekilde kıdem tazminatını ne zaman alabileceklerini ilk kez sigortalı oldukları tarihe göre kontrol etmeliler. Herkes için 15 yıl, 3.600 gün şartı geçerli olmayabilir.

İŞVERENE AYRILACAĞINI ERKENDEN BİLDİRMELİLER

Çalışanların emeklilik için yaş dışındaki şartları tamamlaması nedeniyle işten ayrılmalarında, her ne kadar kıdem tazminata hak kazansalar da çalıştıkları süreye göre İş Kanunu’nda belirlenen bildirim sürelerine uymaları gerekiyor. Buna göre, kişi çalıştığı süreye göre 4, 6 veya 8 hafta önceden işverenine işten ayrılacağını bildirmekle yükümlü. Aksi takdirde, kıdem tazminatı alsa da, bunu çok aşan bir ihbar tazminatı ödemek zorunda kalabilir. Çünkü ihbar tazminatında tavan bulunmadığından, ihbar tazminatı miktarı kıdem tazminatını aşabilecektir.

KIDEM TAZMİNATINDA TAVAN 4 BİN 297 TL OLDU

Kıdem tazminatında üst limit söz konusu. Bir işçinin çalıştığı her bir yıl için alabileceği en üst rakam, kıdem tazminatı tavanı olarak isimlendiriliyor. Kıdem tazminatı tavanı 657’ye tabi en üst düzey devlet memuru olan Başbakanlık Müsteşarına bir hizmet yılı için ödenecek emekli ikramiyesine endeksli. Bu nedenle de 6 ayda bir kıdem tazminatı tavanı değişiyor. 1 Temmuz 2016 ila 31 Aralık 2016 tarihleri arasında kıdem tazminatını hak edecek şekilde işten ayrılan işçilere ödenecek rakam da 1 Temmuz’da memur gösterge katsayısı değişince yükseldi. Buna göre, 1 Temmuz 2016 tarihinden sonra iş sözleşmesi sona eren ve kıdem tazminatına hak kazanan işçiler için kıdem tazminatı tavanı 4.297,21 TL olacak. İşçinin brüt ücreti ne kadar olursa olsun 1 yılın karşılığında alabileceği 1 aylık kıdem tazminatı tutarı 4 bin 297 TL’yi geçemeyecek."

3600 gün çalışıp 15 yılı dolduran herkes tazminatını alabilir mi?

Toplam 3600 gün ve 15 yıl çalışan herkes tazminatını koşulsuz alabileceğini zannediyor. Oysa bu kural Eylül 1999 ve öncesinde sigortalı olanlar için geçerli... Prof. Dr. Cem Kılıç 6 Ağustos 2015 tarihli yazısında ayrıntıları böyle yazmıştı:

SORU: Başka bir şirketten şu andaki ücretimden daha iyi bir ücretle iş teklifi aldım. 15 yıl 3.600 günü de doldurdum. İstifa edip tazminatımı alarak yeni şirkette işe başlayabilir miyim?

CEVAP: 15 yıl 3.600 günle kıdem tazminatı, emeklilik için yaş dışındaki diğer şartları doldurmak anlamına gelmektedir. Prim ödeme gün sayısı ve sigortalılık süresini dolduran işçi yaş şartını çalışmadan bekleyebilir ve bu nedenle işinden ayrıldığında kıdem tazminatı alabilir... Ancak bu durum bütün işçiler için 15 yıl, 3.600 günle söz konusu olmayabilir. 15 yıl 3.600 gün şartı 08.09.1999 öncesinde ilk kez sigortalı olanlar için geçerlidir.

2000'DEN SONRA İŞE BAŞLAYANLAR İÇİN BU AVANTAJ YOK

Örneğin, 1 Ocak 2000 tarihinde ilk kez sigortalı olan bir işçinin yaş dışındaki şartları tamamlaması nedeniyle kıdem tazminatı alabilmesi için 4.500 prim günü ve 25 yıl sigortalılık şartlarını tamamlaması gerekmektedir. Yani 15 yıl 3.600 gün herkes için geçerli bir şart değildir. 08.09.1999 sonrasında ilk kez sigortalı olanlar sigortalı oldukları tarihe göre farklı şartlara tabidirler."