Milli muharip uçakta yüzde 15 detayı Temel Kotil duyurdu: Arkadaşlar birkaç saat içinde yeni motoru taktılar

Türk savunma sanayiinin en büyük projelerinden biri olan Milli Muharip Uçak (MMU) ile ilgili son durumu Türk Havacılık ve Uzay Sanayii (TUSAŞ) Genel Müdürü Temel Kotil aktardı. Milli Muharip Uçak'ta yabancı malzeme payının yüzde 15 civarında olduğunu belirten Kotil, personeli bilgi birikimine dikkat çekerek, "Motor takarken buradaydım. Arkadaşlar birkaç saat içinde yeni motoru taktılar." dedi.

Kotil, şirkette düzenlenen basın toplantısında, basın mensuplarına, yürüttükleri çalışmalara ilişkin bilgiler verdi.

Özgün projeler olmadan mühendis yetiştirilemeyeceğini dile getiren Kotil, yürüttükleri özgün projelerle TUSAŞ’ın geleceğinin şekillendiğini söyledi.

Amaçlarının, dünyada ilk 10 büyük havacılık savunma şirketi arasına girmek olduğunu belirten Kotil, bu hedefi yakalayabileceklerini vurguladı.

İnsan kaynağı ve altyapı farkı

Gökbey, Hürkuş ve Anka gibi özgün projelerin, Milli Muharip Uçak için altlık oluşturduğuna işaret eden Kotil, "Şirketimiz insan kaynağıyla, altyapısıyla, bilgisiyle bir savaş uçağı yapabilecek durumda. Milli Muharip Uçak böyle ortaya çıktı." dedi.

100'üncü motorlarını takıyorlar

TUSAŞ'ın geliştirmekte olduğu MMU hakkında konuşan Kotil, "F-16 ile gelişen 'know how' (bilgi birikimi) kendini burada gösterdi. Motor takarken buradaydım. Arkadaşlar birkaç saat içinde yeni motoru taktılar. Bunu yapan arkadaşlar belki de 100'üncü motorlarını takıyorlar. Bizim asetimiz bu. Projelerin bu kadar hızlı gitmesinin sebebi arkadaşların tecrübesinden kaynaklı. Bizim sermayemiz tecrübemiz ve insanımız. Uçağımızın şu anda uçuş bilgisayarı olsun, avionik sistemleri olsun bütün sistemleri üzerinde. Önümüzdeki günlerde motor çalıştırıp bunu göstereceğiz. Biz yıl sonuna kadar bunu bir an önce uçurmak modundayız. Amacımız yıl sonunda emniyetli bir uçuş yapmak" ifadelerini kullandı.

Motorun çok zor gibi göründüğünü ama yapılamayacak bir şey olmadığını dile getiren Kotil, "Türkiye tek kristal yapabiliyor. Böylece mukavemet artırılıyor. Hiçbirşey zor değildir. Bunu kaneviçe gibi işlemeniz gerekiyor. Milli Muharip Uçak gösterdi, biz büyük proje yönetebiliyoruz." diye konuştu.

Temel Kotil, gelecek 5 yıl sonunda Milli Muharip Uçağın tamamlanacağını, Hürjet ve Atak-2'nin 2025'te teslim edileceğini açıkladı.

Şirketin F-16 üretimiyle oluşturduğu bilgi ve deneyimin, Milli Muharip Uçak'ta kendini gösterdiğini anlatan Kotil, bu tecrübe sayesinde uçağın motorunun birkaç saat içinde takıldığını, böylece projelerin de hızlandığını bildirdi.

TUSAŞ, F-16'lar için göreve talip

Temel Kotil, F-16 uçaklarının iyileştirilmesine yönelik soruya karşılık, "Biz bu uçağa hakimiz, Blok 30'ların yapısal güçlendirmesini Lockheed Martin desteğiyle gerçekleştirdik. Bunun üzerine iyileştirme de yapabiliriz." ifadesini kullandı.

Türkiye'nin, ABD'den talep ettiği F-16 uçaklarının üretim, montaj ya da modernizasyonunda görev alma konusunda bir taleplerinin olup olmayacağına ilişkin soruya ise Kotil, "İmalat yeteneğimizle buna talip olduğumuzu söyledik. F-16 konusunda montaj yapabileceğimizi Lockheed Martin'e söyledik. Oradan ekipler de gelip ne durumda olduğumuzu gördüler. İzin verirlerse yapabiliriz, yapmak da isteriz." yanıtını verdi.

Uçuş bilgisayarı, aviyonik ve yakıt sistemlerinin Milli Muharip Uçak üzerinde yerini aldığını vurgulayan Kotil, önümüzdeki günlerde motoru çalıştıracaklarını aktardı. Kotil, "Yıl sonunda bir an önce bunu uçurmak istiyoruz. Uçak havaya kalktığı zaman bize çok şey söylüyor ve teslimatımızı öne çekiyor. Amacımız yıl sonunda emniyetli şekilde uçmak. Uçak mühendisi, yaptığı uçağı havada görmek ister." sözlerini sarf etti.

Hürjet uçuş bilgisayarı Malezya'da yapılıyor

Satışlarının ve ihracat faaliyetlerinin çok iyi gittiğini belirten Kotil, Malezya ve Pakistan'da açtıkları ofislerle bu ülkelerin mühendislik kaynağını da kullandıklarını söyledi. Temel Kotil, Hürjet uçağının uçuş bilgisayarının Malezya'da yapıldığını kaydetti.

Kotil, ilk 10'a girmeleri için 2 milyar dolar civarındaki şirketin cirosunun, 10 milyar dolar olması gerektiğini, ihracatla bunun çok hızlı artacağını ifade etti. Bu hedef doğrultusunda 10 bin tecrübeli mühendise çıkmaları gerektiğini anlatan Kotil, "Özgün ürünlerimizin piyasada olması gerekiyor, bunu 2028 itibarıyla yaparız diye düşünüyoruz." değerlendirmesinde bulundu.

Helikopter pali üretiminde TUSAŞ'ın bir oyuncu haline geldiğini vurgulayan Kotil, Ukrayna'dan alınan Atak-2 motorunun da gelmek üzere olduğunu açıkladı.

Hürjet ve Milli Muharip dijital uçaklar

Kotil, Milli Muharip Uçağın ismi ve yerlilik oranına ilişkin soruya, "Bu isimleri büyüklerimiz verir. Biz önce uçuralım, sonra ismi gelir. Gökbey'e Sayın Cumhurbaşkanımız, Aksungur'a İsmail Demir Başkanımız isim verdi. İsmi olacak bunun. 

yanıtını verdi.

Hürjet ve Milli Muharip Uçağın dijital olarak kontrol edilebildiğini ve bu özellikteki uçakların istenildiğinde insansız yapılabileceğini anlatan Kotil, sahip olduğu teknoloji ve donanımlar dolayısıyla da artık uçakta ikinci bir pilota ihtiyaç olmadığını belirtti.

"Katılmak isteyenler var"

Temel Kotil, "Milli Muharip Uçak için dost ülkelerden katılalım diye talepler var. Bizle çalışan mühendisleri de var. Devletten devlete yapılması gereken bir anlaşma. Henüz devletin açıkladığı bir bilgi yok." diye konuştu.

Ufukta yeni bir TUSAŞ iştiraki kurmanın bulunmadığını ifade eden Kotil, şirketin halka arzının gündemde olup olmadığı sorusunu ise "Halka arz konusunda yorum yapmam doğru olmaz. Finansla ilgili bugüne kadar işleri götürdük ama bu konunun muhatabı ben olamam." şeklinde yanıtladı.

Hürkuş'un silahlı versiyonuna çok fazla talep olduğunu, Nijer ve Çad'a teslimat yapacaklarını bildiren Kotil, "Hürkuş için şu anda 2 müşteri var hangisini seçelim diye karar vermekte zorlanıyoruz. Aksungur'a ihracatta çok talep var. Birkaç ülkeye gönderiyoruz. Önümüzdeki günlerde teslimat yapıyoruz. Afrika'da da çok talep var, onlara da teslimat yapacağız." açıklamasında bulundu.

Beyin göçüne karşı "kalpten bağlılık"

Kotil, TUSAŞ'ta işe başlayan ve ayrılan sayısına bakıldığında bir sorun görünmediğini belirterek, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Bizden yılda 400 kişi ayrılıyor. Bunun 200'ü yurt dışına gidiyor. Buna karşılık 1200 mühendis geliyor. Sayı kendi içinde kötü değil. Herkesin kalmasını isteriz ama insanları şirketine kalpten bağlamak gerekiyor. (Savunma sanayisinde şirket değişikliklerinin güçleştirilmesi) İyi bir şey, inşallah uygularız ama Japonlar gibi kalpten bağlanmakta yarar var."

Temel Kotil, TUSAŞ'ın ilk 10'da yer alması için sivil alana da girmesi gerektiğini ifade etti.