Milli gelir tartışma yarattı

Türkiye'de kişi başına ortalama milli gelir rakamı olarak açıklanan 3 bin dolar düzeyi, tartışma konusu oldu.

Türkiye Tekstil Sanayi İşverenleri Sendikası (TÜTSİS) Başkanı Halit Narin, 3 bin dolar rakamına inanmadıklarını belirtirken, Devlet İstatistik Enstitüsü (DİE) Başkanı Doç. Dr. Ömer Demir, ''10 bin dolar olabilir mi? Olabilir diyenin göstermesi lazım. Biz ölçüyoruz böyle çıkıyor'' dedi. İktisadi Araştırmalar Vakfı'nın (İAV) TÜTSİS ile birlikte düzenlediği ''Milli Gelir Hesaplamaları Semineri''nde konuşan Halit Narin, konuşmasında milli geliri Türkiye'den daha fazla olan komşu ülkelerdeki rakamlara yer verdi. Narin, kapalı bir ekonomi olan Bulgaristan'da bir iki tekstil bir iki tane de konserve fabrikasından başka tesis olmadığını, Romanya'da ise bir iki tane yabancı yatırım olduğunu belirtti. Bu ülkelerin kişi başı milli gelirine göre Türkiye'nin değerlerinin yanlış hesaplandığının ortaya çıktığını kaydeden Narin, şunları söyledi: ''Türkiye zengin mi fakir mi, Türkiye üretiyor mu üretmiyor mu, ortaya çıkarılmalı. Bu ekonominin neresi 3 bin dolarlık, böyle bir rezillik olur mu? Başka ülkelerle karşılaştırdığımız zaman, örneğin biz bir Portekiz'den daha iyiyiz, İtalya'dan iyiyiz. Yunanistan'la mukayese bile etmiyorum. Türkiye'ye 3 bin dolarlık milli geliri layık görmek için yapılan yanlışlar nerede bakmak lazım. Bulgaristan, Romanya nasıl oluyor da bunları şişirebiliyor, biz de nasıl böyle bir mütevazi bir şekilde küçültüyoruz.'' DİE BAŞKANI: ENFLASYON RAKAMLARI DOĞRU Devlet İstatistik Enstitüsü (DİE) Başkanı Doç. Dr. Ömer Demir, milli gelir hesaplamalarının harcama, üretim ve gelir olmak üzere 3 yolla yapıldığını, DİE'nin diğer metodları da kullanmak üzere temel olarak üretimle hesaplama yaptığını kaydetti. Kamuoyunun tepkilerinin çoğunun teknik olarak işlerine yaramadığını aktaran Demir, ''Enflasyon konusunda, (İşte sokaktaki enflasyon şöyle oldu, böyle oldu deniyor) sokaktaki enflasyonu kimin nasıl ölçtüğünü bilmiyorum. Enflasyon rakamları doğru'' dedi. Tüm veri ve rakamlarını güncelleme çalışmalarının sürdüğünü kaydeden Doç. Dr. Ömer Demir, tarım ve sanayi üretimlerine ilişkin yeni projelerinin tamamlanmak üzere olduğunu bildirdi. Sorunun kayıtdışılıktan kaynaklandığını kaydeden DİE Başkanı Demir, iş kayıt sistemi kuracaklarını ve her sektörün kayıtdışılık değerini hesaplayacaklarını söyledi. Üretimle ilgili hesaplamalarda hane halkı verileriyle işyeri verilerinin birbirini tutmadığını bildiren Demir, şöyle devam etti: ''Milli gelir hesaplamalarında kayıtdışılığın boyutları konusunda, saklı ekonominin ortaya çıkarılması konusunda yeni çalışmalarımız var. Bunun içinde sadece kayıtdışı değil yasadışı ekonomik faaliyetler de var. Tüm bunların ortaya çıkarılmasındaki yöntemler konusuyla ilgili projelerimiz var. Örneğin hanelerdeki çalışan sayısıyla işyerlerinden derlediğimiz çalışan sayısı farklı çıkıyor. Bu önemli bir şekilde kayıtdışılığın olduğunu gösteriyor. Böyle olunca o aradaki farkı katsayılara yansıtıyoruz.'' NARİN'DEN TEPKİ DİE Başkanı Doç. Dr. Ömer Demir'in konuşmasından sonra tekrar söz isteyen Halit Narin, ''Bir işi yapmanın yolu inançtan geçer. 70 milyon insanın fakir olduğunu söylüyorsunuz, ya değil deyip birşeyler yapacaksınız ya da susacaksınız. Biz inanmıyoruz Türkiye'de kişi başına milli gelirin 3 bin dolar olduğuna'' dedi. Toplantı arasında soruları yanıtlayan DİE Başkanı Demir, milli gelir rakamlarının gerçeği yansıtıp yansıtmadığının sorulması üzerine ''10 bin dolar olabilir mi? Olabilir diyenin göstermesi lazım. Biz ölçüyoruz böyle çıkıyor. Ölçüm sistemlerimizde daha ayrıntılı daha hassas araçlar kullanırsak bu rakamın farklılaşma durumunu birlikte görürüz. Ben tahmin yürütme durumunda değilim'' diye konuştu.