Milli Eğitim Bakanı Ziya Selçuk yeni eğitim sistemiyle ilgili detayları anlattı

Milli Eğitim Bakanı Ziya Selçuk, Yeni Ortaöğretim Tasarımı ile ilgili önemli açıklamalarda bulundu. Selçuk yeni eğitim sistemiyle ilgili yanlış anlaşılan bazı konulara açıklık getirdi.

Milli Eğitim Bakanı Ziya Selçuk, Yeni Ortaöğretim Tasarımı ile matematik dersinin zorunlu olmaktan çıktığı algısının doğru olmadığını söyledi. Selçuk, "Liselerde 9 ve 10'uncu sınıflarda matematik dersi zorunludur, mevcut durumda, 11 ve 12'de seçmelidir. Yeni durumda 9, 10 ve 11'de matematik zorunlu, 12'de seçmelidir" dedi. Bakan Selçuk, beden eğitimi, resim ve müzik derslerinin öğretmenlerine duyulan ihtiyacın azalacağı yönündeki endişelerin de yersiz olduğunu, aksine 'Hayal-Etkinlik-Yaşam' (HEY) etkinlikleri ile öğretmen ihtiyacının artacağını kaydetti.

  Selçuk, Yeni Ortaöğretim Tasarımı ile ilgili çalışmalara bakan olmadan önce başladığını söyledi. Selçuk, "'Bakan olurum' diye bir hayalim yoktu ama bu konular bizim çalışma alanlarımız içerisindeydi ve Türkiye için bir genel eğitim modeli üstünde birkaç sene çalışma fırsatımız olmuştu arkadaşlarla" diye konuştu. 

Ortaöğretim Tasarımı'nın, 2023 Eğitim Vizyonu'nun parçası olduğunu işaret eden Bakan Selçuk, yeni modelin önemli bileşenlerini; öğretmen eğitimi, okul profili değerlendirme çalışması, her öğrencinin yeteneğini ve yönelimini belirleyen 'e-portfolyo' olarak açıkladı.

Ana faktör öğretmen eğitimi

Modelin omurgasında yer alan ana faktörün, öğretmen eğitimi olduğunu kaydeden Bakan Selçuk, hizmet içi eğitimler, sertifika çalışmaları, üniversitelerin iş birliğiyle verilecek yan alan sertifika eğitimi, ulusal ya da uluslararası kuruluşlardan alınan belgeler ile öğretmenlerin yeni modele hazırlanacağını söyledi. Selçuk, "'E-portfolyo' dediğimiz bir öğrenci dosyası, e-rehberlik ile öğrencinin rehberlik hizmetlerinde ortaya çıkan bazı özelliklerinin dosyalanması. Türkiye'nin neresine giderse gitsin o öğrenci hakkındaki ilgisine, yeteneğine, merakına ilişkin kişiliğine ilişkin bilimsel test sonuçlarının orada bulunuyor olması ve yetkililer tarafından görülüyor olması önemli. Peki bu niye önemli? Çünkü çocuğu tanırsak yönlendirmek kolaylaşır" dedi. 

1 sene daha fazla yaptık

Yeni modelde matematik dersinin seçmeli ders yapılması konusunda yanlış algı oluştuğunu vurgulayan Bakan Selçuk, "Türkiye'de bir konu tartışılırken veriye dayalı olarak konuşulmuyor. Ders çizelgesine bakın, ders çizelgesi bize şunu söylüyor. Liselerde 9 ve 10'uncu sınıflarda matematik dersi zorunludur, mevcut durumda, 11 ve 12'de seçmelidir. Yeni durumda 9, 10 ve 11'de matematik zorunlu, 12'de seçmelidir. Kaldı ki davranışsal ekonomi, akıllı şehirler, insan makine etkileşimi gibi birçok derste zaten matematik var yani 1 sene daha fazla yaptık.

Türkiye bu tartışma kültürüyle gerçekten olayı anlamakta güçlük çekiyor

Şimdi tartışmaya bakar mısınız? İşin komedi tarafı burada; çünkü şu anda seçmeli 2 sene, biz bunu 3 sene zorunluya çıkardık. Çünkü 'inceleyip, öğrenip, ondan sonra eleştirelim' kültürü yerine 'baştan karşı çıkalım' anlayışı var. Türkiye bu tartışma kültürüyle gerçekten olayı anlamakta güçlük çekiyor" diye konuştu. 

Dersin hayattaki karşılığını anlamakta zorlanıyor

Beden eğitimi, resim, müzik derslerinin seçmeli hale getirilmesi ile ilgili değerlendirme de yapan Bakan Selçuk, söz konusu derslerin ilkokuldan başlayarak, 8 sene boyunca zorunlu olduğunu, lise öğrencilerine ise yönelecekleri alan doğrultusunda ders seçme imkanı tanıdıklarını söyledi.

Herkesin kendisini tanıması ve kendisi olmasına müsaade etmek lazım

Selçuk, "Diyelim ki bir öğrencimiz 'Ben müzik ve sporu aynı zamanda götürmek istiyorum' dedi. Götürebilir, orada da bir sıkıntı yok yani ikisi aynı zamanda da alabilir ya da 'Ben bu dersi daha çok almak istiyorum, lisanslı sporcuyum, bütün gücümü oraya vermek istiyorum' diyebilir. Bütün öğrencilere tek paket, 'Herkes her dersi aynı şekilde alacak' demek kişiselleşmeye, birey olmaya aykırı. Herkesin kendisini tanıması ve kendisi olmasına müsaade etmek lazım" dedi. 

9'uncu sınıfta biyoloji, fizik, kimya dersleri yerine...

Bakan Selçuk, Yeni Ortaöğretim Tasarımı'nda 9'uncu sınıfta biyoloji, fizik, kimya dersleri yerine doğa bilimleri deneyimi; tarih, coğrafya derslerinin yerine de sosyal bilimler deneyimi dersinin getirilmesi ile ilgili de şunları söyledi: "Bu disiplinlerin ayrılması yani fizik, kimya, biyoloji vesaire gibi aslında bu bilim insanları için söz konusu. Yani hayatta böyle kopuk bir fizik, kimya yok. Mesela enerji temasını ele alın. Enerji ile ilgili konuda toplumun bir beklentisi vardır. Bununla ilgili sosyolojik birtakım meseleler vardır, mühendislik vardır, mekanik vardır, birçok bilim dalı, sanat vardır. Enerji üreten bir aracın geliştirilmesinde de estetik vardır, sanatçının dokunuşu vardır. Aslında hayat bunu bütünsel olarak istiyor bizden, dersler bunu kopartıyor ve çocuk, dersinin ne işe yaradığını, hayattaki karşılığının ne olduğunu anlamakta zorlanıyor ve sadece konuyu kazanımlar ve formüller olarak görüyor."

Öğretmen sayısı artacak

Bakan Selçuk, yeni tasarım ile spor ve sanat alanındaki öğretmen ihtiyacının azalmayacağını, aksine artacağını, bu konudaki endişelerin yersiz olduğunu vurgulayarak, şöyle konuştu: 

"Öğretmenlerin sayısı artacak kesinlikle; çünkü ilkokul ve ortaokulda normal derslerin dışında her okulda sanatla ilgili atölyeler, binlercesi açılıyor ve açılacak. Spor ile ilgili öğretmenlerimizin artık okullarda daha çok görevlendirilmesi söz konusu olacak ve aynı şey lisede de. Kısaca 'HEY' dediğimiz kısım da tamamen sanat ve spor etkinlikleri ile ilgili. Orada da bizim çok sayıda öğretmene ihtiyacımız var. Dolayısıyla mevcut öğretmen yetmeyecek; çünkü o kısmı güçlendiriyoruz. Şöyle bir eleştiri var: On binlerce norm fazlası öğretmen çıkacak. Öyle bir şey kesinlikle yok. Simülasyonlarını yani denemesini yaptık, oradan biliyoruz. Kaldı ki öğretmenlerimize yan alan ve sertifika imkanları vereceğiz. Mesela 'doğa bilimleri' diyoruz. Bu dersi kimler verecek? Bizim öğretmenlerimiz verecek. Peki nasıl eğitim alacaklar? Aldıkları eğitim belli derslerin bütünleşmesine hizmet eden bir eğitim olacak ve bunu üniversitelerden aldıkları belgelerle belgelendirecekler. Şimdi bizim yeni öğretmene de ihtiyacımız var. O açıdan endişeleri olmasın."

Rehber öğretmen sayısının artması gerek

Yeni Ortaöğretim Tasarımı'nda lise öğrencilerinin ders seçimi yaparken, rehber öğretmenlerden yardım alacağını kaydeden Bakan Selçuk, öğrencilere kariyer imkanları konusunda da destek verileceğini belirterek, şunları söyledi: "Rehber öğretmenlerimizin de sayısının artması gerekiyor lisede. Ayrıca çok spesifik olarak çocukların yükseköğretim programlarındaki kariyer fırsatları, dünyada ve Türkiye'deki iş fırsatları ve benzeri konularda kariyer desteğine de ihtiyacı var. Şimdi bu desteği nasıl alacak? Rehber öğretmenlerimiz her yerde yetemeyebilirler; ama bazı branş öğretmenlerimiz yine üniversiteler ile yaptığımız anlaşmalar gereği kariyer desteği konusunda belli bir programdan geçirilecekler ve öğrencilerimize 'hangi okul, hangi üniversite, hangi program; neden, iş karşılığı nedir, istihdam olasılıkları nelerdir' bu gibi konularda destek olacaklar."

11'inci sınıfta kararını değiştirebilir

Bakan Selçuk, öğrencilerin liseye gelene kadar katıldıkları atölye çalışmaları, girdikleri testler ve benzeri bilimsel araçlar sayesinde kendilerini tanıyacaklarını ve yetenekleri doğrultusunda seçim yapacakları; ancak karar değiştirmek isterlerse 11'inci sınıfta bile bu fırsatın sağlanacağını anlattı. Selçuk, "Şu anda 9 ve 10'da çocuk kararını değiştirebilir ama 10'dan sonra değiştiremez. Yeni model ne yapıyor? 11'de de bir fırsat sağlıyor" dedi. 

Atölye çalışmalarıyla kendini tanıyacak

Değişime 'sondan başa tasarım' yaklaşımını dikkate alınarak, liseden başlandığını, ilkokul ve ortaokul seviyesinde de model değişikliği üzerinde çalışıldığını kaydeden Selçuk, "Yani bütün bu ilkokul, ortaokul süreçleri, lise süreçleri bittikten sonra ortada nasıl bir mezun profili görmek istiyoruz? Hangi özellikleri taşısın? Dünyadaki akranlarının özellikleri neler? Bizde neler var? Karşılaştırdığımızda nasıl bir farklılık ortaya çıkıyor? Eş zamanlı olarak ilkokul ve ortaokulda çalışıyoruz; ama bizim için aslolan en sonda görmek istediğimiz fotoğrafın başa doğru sağlaması yapılarak geri dönülmesi" diye konuştu. 

Bütün bunları yaptıkça çocuk kendini tanıma imkanı bulacak

İlkokul ve ortaokuldaki tasarım ve beceri atölyeleri sayesinde öğrencilerin hangi alanda yetenekli olduklarını keşfedeceklerini dile getiren Selçuk, "Çocuğun kendisini tanıması için ilkokul ve ortaokulda binlerce kez tecrübe yaşamasını istiyoruz. Nerede? Atölyelerde, mühendislik ile ilgili atölyeye, drama atölyesine, spor atölyesine, dil atölyesine girecek. Bütün bunları yaptıkça çocuk kendini tanıma imkanı bulacak. Yani 'Ben neye daha çok yatkınım, hangi atölyede daha mutluyum?' Bu tecrübeler biriktikçe de çocuğun özgüveni gelişecek. Böyle olunca da liseye zaten kendini tanıyarak geçmiş olacak" dedi. 

Özel okullar ile fark azalacak

Milli Eğitim Bakanı Selçuk, 2024 yılında ilk mezunlarını verecek Yeni Ortaöğretim Tasarımı'nın, devlet liseleri ile özel okullar arasındaki farkı azaltacağını da belirterek, "Şimdi kesinlikle devlet okullarının, resmi okullarımızın güçlenmesiyle ilgili çok güzel bir projeksiyon var önümüzde. Velilerimiz elbette özel okulu da tercih etsinler, özel öğretim kurumları her zaman bütün dünyada olduğu gibi bizde de desteklenmesi gereken kurumlar; ama resmi kurumlarımızla arasındaki farkı azaltmak ve resmi kurumlarımızın imkanlarını daha yüksek bir çıtaya ulaştırmak konusunda da iddialıyız" dedi.