Merkez'den korkutan enflasyon açıklaması

Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı, dün açıklanan enflasyon rakamlarını değerlendirdi ve geleceğe yönelik öngörülerde bulundu.

Merkez Bankası tarafından ekim ayı fiyat gelişmelerine ilişkin yayımlanan değerlendirmede, enflasyonun işlenmemiş gıda fiyatlarındaki baz etkisine bağlı olarak kısa vadede yükselmeye devam edeceği ve yıl sonunda ekim enflasyon raporunda öngörülen seviyelere yakın gerçekleşeceğinin tahmin edildiği bildirildi.

Merkez Bankası değerlendirmesinde, ekim ayında tüketici fiyatlarının yüzde 3,27 oranında arttığı ve yıllık enflasyonun yüzde 7,66'ya yükseldiği anımsatıldı.

Bu artışın 1,35 puanının yönetilen, yönlendirilen fiyat ayarlamalarından kaynaklandığına dikkat çekilerek, döviz kuru hareketlerinin gecikmeli yansımalarına bağlı olarak temel enflasyon göstergelerindeki yükseliş sürerken hizmet enflasyonunun göreli olarak ılımlı eğilimini koruduğu ifade edildi. Enflasyonun işlenmemiş gıda fiyatlarındaki baz etkisine bağlı olarak kısa vadede yükselmeye devam edeceği ve yıl sonunda Ekim Enflasyon Raporu'nda öngörülen seviyelere yakın gerçekleşeceğinin tahmin edildiği belirtildi. TL'deki değer kaybının etkileri hissedildi Ekim ayında tüketici fiyatları üzerinde yönetilen, yönlendirilen ürünlerdeki fiyat artışlarının, yüksek gıda fiyatlarının ve Türk lirasındaki değer kaybının etkilerinin hissedildiği kaydedildi.

ÖTV ETKİLİ OLDU

Özellikle yönetilen, yönlendirilen fiyat artışlarının Ekim ayı enflasyonuna etkisinin yaklaşık 1,35 puan olduğu yinelenerek, "Bakanlar Kurulu kararı ile ilgili ayda bazı motorlu taşıt, cep telefonu, alkollü içecek ve tütün mamullerinde ÖTV oranları artırılmıştır. Söz konusu vergi artışlarından ekim ayı tüketici fiyatlarına en belirgin katkı 0,81 puan ile tütün ürünlerinden gelmiştir" denildi.

Elektrik ve doğalgaz fiyatlarındaki artışın aylık enflasyona katkısının da yaklaşık 0,5 puan olduğu belirtildi.

Tütün ürünlerindeki fiyat artışının Kasım ayı enflasyonuna da yansıyacağı ve etkinin 0,20 puan civarında olacağının not edilmesi gerektiği bildirildi.

Hizmet fiyatları Ekim ayında hizmet fiyatlarının yüzde 0,56 oranında arttığı ve yıllık enflasyonun yüzde 6,63'e yükseldiği hatırlatılarak, akaryakıt fiyat artışlarının birikimli etkilerinin ulaştırma hizmetleri fiyatlarına yansımasının bu ay da devam ettiğine ve grup yıllık enflasyonunun yüzde 9,77'ye yükseldiğine işaret edildi.

Son dönemde işlenmiş gıda fiyatlarındaki artışlar sonucunda yükselen yemek hizmetleri grubu yıllık enflasyonunun ise ekim ayında sınırlı da olsa azalış kaydettiği, yemek ve ulaştırma hariç hizmet grubunda ise yıllık enflasyonun yüzde 5,46 ile görece ılımlı seyrini sürdürdüğü belirtildi. Mevsimsel etkilerden arındırılmış verilerin, hizmet grubu genelinde fiyat artış hızının yavaşladığına işaret ettiği vurgulandı. Türk lirasındaki değer kaybının temel mal fiyatları üzerindeki yukarı yönlü etkisinin beklentiler dahilinde devam ettiği, bu grupta yıllık enflasyonun ekim ayı itibarıyla bir önceki aya kıyasla 1,13 puan artarak yüzde 8,77 olduğu belirtildi.

Dayanıklı tüketim malları fiyatlarının üretici fiyatlarındaki ivmelenmeye paralel olarak yükselişini sürdürdüğü, bu çerçevede dayanıklı mal grubunda (altın hariç) fiyatların ekim ayında artışların alt gruplar geneline yansımasıyla yüzde 1,48 oranında artış kaydettiği bildirildi.

Cep telefonu fiyatları arttı Bu dönemde mobilya fiyatlarında belirgin bir artış (yüzde 2,62) gözlenirken, ÖTV oranlarında yapılan düzenleme neticesinde cep telefonu fiyatlarının yüksek bir oranda arttığı kaydedildi.

Giyim grubunda ise yıllık enflasyonun tekstil ve hazır giyim ithalatında alınan koruma önlemlerinin de etkisiyle yükseliş gösterdiği ifade edildi.

Ekim ayında enerji fiyatları yüzde 3,61 oranında artarken, grup yıllık enflasyonunun belirgin oranda yükselerek yüzde 14,05 olduğu belirtilerek, şöyle denildi: "Bu gelişmede, elektrik tarifelerinde ve doğalgaz fiyatlarında yapılan artışlar (sırasıyla yüzde 11,75 ve 12,34) belirleyici olmuştur. Öte yandan, anılan dönemde katı yakıt ve tüp gaz fiyatlarındaki artışlar ivmelenerek sürmüştür. Ekim ayında enerji grubu enflasyonunu sınırlayan tek kalem, olumsuz döviz kuru gelişmelerine rağmen uluslararası petrol fiyatlarındaki gerilemeye bağlı olarak azalan yurtiçi akaryakıt fiyatları olmuştur."

Olumsuz hava koşulları ve Antalya bölgesinde meydana gelen selin de etkileriyle taze meyve ve sebze fiyatlarında yüksek oranlı artışlar (yüzde 18,06) gözlendiği belirtilen değerlendirmede, işlenmemiş gıda fiyatları yıllık enflasyonunun yılın son 2 ayında baz etkisiyle belirgin olarak yükseleceğinin not edilmesi gerektiği vurgulandı. Ekim ayında işlenmiş gıda fiyatlarının yüzde 1,17 oranında arttığı ve grup yıllık enflasyonunun ise belirgin bir değişim göstermeyerek yüzde 9,05 olduğu belirtildi.

Bu dönemde peynir ve süt ürünleri fiyatları artmaya devam ederken, katı-sıvı yağlarda fiyatların yeniden ivmelendiğinin dikkat çektiği bildirildi. Ekim ayında et fiyatlarında ise belirgin bir değişim gözlenmediği ifade edilerek, "Sonuç olarak, işlenmiş gıda grubu fiyatlarının alt gruplar genelinde süregelen artış eğiliminin devam ettiği gözlenmiştir" denildi. Pamuk fiyatında önemli düşüş Merkez Bankası değerlendirmesinde ekim ayında üretici fiyatları yüzde 1,6 oranında yükselirken, yıllık enflasyonun yüzde 12,58 olduğu hatırlatıldı.

Tarım fiyatlarının canlı hayvan ve tüketici fiyatlarına da yansıyan bitkisel ürün fiyatlarındaki artış nedeniyle yüzde 3,99 oranında yükseldiği belirtildi.

Bu dönemde buğday fiyatları yüzde 2,47 oranında artarken, ayçiçeği fiyatlarının sınırlı oranda gerilediği, imalat sanayine girdi oluşturan diğer tarım ürünlerinden pamuğun ise yüzde 12,08 oranında önemli bir fiyat düşüşü sergilediğine dikkat çekildi. Ana metal sanayi fiyatlarındaki gerileme Sütün üretici fiyatlarının da yüzde 6,87 oranında arttığı belirtilerek, şunlar kaydedildi:

"İmalat sanayi fiyatları ekim ayında yüzde 0,86 oranında artmış ve yıllık enflasyon yüzde 17,93'e yükselmiştir. Grup fiyatlarındaki artışın genele yayılan niteliği sürmekle birlikte enflasyon aylık bazda bir miktar yavaşlamıştır. Söz konusu gelişmede önce ithalat fiyatları daha sonra da döviz kuru gelişmeleri sonucunda son beş aydır belirgin yükseliş gösteren ana metal sanayi fiyatlarının yüzde 1,77 oranında gerilemesi etkili olmuştur. İmalat sanayi enflasyonu dayanıklı tüketim ve enerji grupları dışında daha ılımlı seyretmektedir. Ara malları fiyatları ana metal fiyatlarındaki düşüşe rağmen geri kalan ürünlerin önemli kısmında süregelen artışların etkisiyle yüzde 0,40 oranında artmıştır. Sermaye malları fiyatları ise makine ve teçhizat kalemlerinin etkisiyle yüzde 0,59 oranında yükselmiştir. Dayanıklı tüketim malları imalat fiyatlarındaki yüzde 2,53 oranındaki artışa en önemli katkıyı mobilya fiyatlarındaki artış sunarken, dayanıksız tüketim malları grubunda üretici fiyatları gıda ve giyim imalatı fiyat gelişmeleri sonucunda yüzde 1,25 oranında yükselmiştir."