Memur ve emekli üzülecek

Bakan Başesgioğlu'nun tanıtımını yaptığı Yeni Sosyal Güvenlik Reformu sevindirmiyor üzüyor. Memurdan daha çok kesinti ve emekli maaşlarını düşürülmesi gündemde...

Çalışma Bakanı Murat Başesgioğlu ile Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanvekili Tuncay Teksöz yeni sosyal güvenlik reformuna ilişkin taslak çalışmayı tanıttı. Dünya Bankası'nın dayattığı sosyal güvenlik reformu, memurdan daha çok kesinti yapılmasını öngörüyor. Emekli maaşları düşecek Dünya Bankası'nın isteğine uyan AKP hükümeti, sosyal güvenlik reformunu hayata geçiriyor. Ancak atılacak adımlar, sosyal güvenlik sistemi açıklarını 2045'te sıfırlayabilecek. Sosyal Güvenlik Sistemi'nin açıklarını kapatmak için memurlardan daha fazla kesinti yapılacak. Emekli aylığı bağlama oranı kademeli olarak düşürülecek. Bu yasa çıktıktan sonra emekli olacakların maaşlarının düşmesine neden olacak. Memurlardan yapılacak ek kesintinin devlet tarafından karşılanmaması maaşlarda düşüşe yol açacak. Emeklilik yaşı kadınlarda 58, erkeklerde 60 olarak uygulanmaya devam edecek. Eski sosyal güvenlik sistemine göre çalışanlar, yeni reform yürürlüğe girdikten sonra kalan emeklilik süresi ölçüsünde yeni sistemden etkilenecek. Çalışma Bakanı Murat Başesgioğlu ile Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanvekili Tuncay Teksöz yeni sosyal güvenlik reformuna ilişkin taslak çalışmayı tanıttı. Başesgioğlu, reformun sosyal taraflarla enine boyuna tartışıldıktan sonra, kasım veya aralıkta Meclis'e sunulacağını söyledi. Başesgioğlu, reformun IMF ve Dünya Bankası'nın dayatmasıyla olmadığını söylese de, çalışma geçtiğimiz haftalarda açıklanan Dünya Bankası raporuyla benzerlikler taşıyor. Buna göre, yeni reformda, Dünya Bankası'nın 'Aylık bağlama oranlarını yükseltin' çağrısı dikkate alındı. 2005'ten itibaren yürürlüğe girmesi beklenen reform, emeklilik sigortası, genel sağlık sigortası, sosyal güvenlik kuruluşlarının birleştirilmesi ve kurumsal yapının oluşturulması adı altında dört bileşenden oluşuyor. Yeni yapının üç yılda oturması bekleniyor. En büyük karadelik Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanvekili Tuncay Teksöz, sistemin sürdürülebilir olmadığını ve açıklarının ekonomiyi tehdit ettiğini belirtti. Teksöz, sosyal güvenlik kuruluşlarına 1999-2004 arasında yapılan bütçe transferleri hakkında bilgi verdi. Buna göre, 2004 programında, SSK'nın 5 katrilyon 842 trilyon, Bağ-Kur'un 5 katrilyon 336 trilyon, Emekli Sandığı'nın 7 katrilyon 800 trilyon olmak üzere toplam 18 katrilyon 978 trilyon açık vereceği öngörülüyor. Böylelikle, üç sosyal güvenlik kuruluşunun açığı 2004 sonunda Gayri Safi Milli Hasıla'nın (GSMH) yüzde 4.5'i olacak. Ancak yeni reform da sosyal güvenlik kuruluşlarının açıklarına hemen çare olamayacak. Projeksiyonlara göre, yeni emeklilik sistemi yürürlüğe girse de, 2015'te sosyal güvenlik açığı GSMH'nın ancak yüzde 3.5'ine, 2025 yılında yüzde 2'sine, 2035 yılında yüzde 1.8'ine inecek. Açıkların tamamen kapanması ise 2045 yılında olacak. Teksöz, makroekonomik istikrar açısından sosyal güvenlik sisteminin açıklarının önemini de 1994-2003 sonu arasında yapılan projeksiyonla gösterdi. Projeksiyonda, mevcut iç borç stokunun 194.4 katrilyon, toplam borcun ise 282.9 katrilyon, GSMH'nın ise 354.6 katrilyon olduğuna dikkat çekilerek, "10 yılda bu üç kuruluş için faiziyle beraber Hazine 345.2 katrilyon borçlandı" denildi. Teksöz, daha sonra yeni sistemin neler getireceğini anlattı. Türkiye'de ele geçen ücrete göre aylık bağlama oranının yüksek olduğuna işaret eden Teksöz, mevcut sistemde 2.7 olan aylık bağlama oranının, 2040 yılına kadar kademeli olarak 1.5'e indirileceğini söyledi. Teksöz, aylık bağlama oranının her yıl yüzde kaç oranında uygulanacağı konusunda ise net bilgi vermedi. Memura bir darbe daha Yeni sistemin emeklilik sigortası bileşeninde aylık bağlama oranının yanı sıra bazı parametrik konularda da değişiklikler yapılacak. Buna göre, Emekli Sandığı mensupları gelirleri üzerinden prime tabi olacak. Yeni sistemle memurların toplam brüt maaşı üzerinden yüzde 12.5 prim kesilecek. Bu ise maaşlarda düşüş getirecek. Prime esas ücret tabanı asgari ücret, tavanı ise asgari ücretin 6.5 katı olacak. Emekli aylıklarının artışı enflasyona göre olacak. Halen memur maaşının yüzde 55'i üzerinden kesilen yüzde 12.5'lik emekli sandığı primi, yeni yasayla maaşın tamamı üzerinden kesilecek. Reform, emeklilik yaşına dokunmuyor. Emeklilik yaşı kadınlarda 58, erkeklerde 60 olarak uygulanmaya devam edecek. 2040 yılından sonra ise emeklilik yaşı kademeli olarak artırılacak. 2040 yılından sonda kadınlar 61, erkekler 63 yaşında emekli olacak. Başesgioğlu, 2040'tan sonra hayatta kalma beklentisiyle orantılı olarak, emeklilik yaşında çeşitli opsiyonların devreye girebileceğini söyledi. Reform, 31 Aralık 2004 yılına kadar emekli olanları etkilemeyecek. Ancak 2005'te taslağın yasalaşmasından sonra eski sisteme tabi emekli olacaklarda yani mevcut çalışanlarda emekliliklerine kalan süre kadar yeni sistemden etkilenecek. Nasıl yansıyacak? Maaş bağlama oranının 2040'a kadar kademeli olarak yüzde 2.7'den 1.5'e çekilmesi emeklileri etkileyecek. Örneğin, yasa çıkmadan önce emekli olanlar bundan etkilenmeyecek. Ancak, yasa çıktığı tarihte emekliliğine 10 yıl süre kalan bir çalışana, 15 yıllık geçmiş hizmet süresi için yüzde 2.7'lik maaş bağlama oranı uygulanacak. Kalan 10 yıl için ise kademeli olarak değişecek aylık bağlama oranları uygulanacak. Merkezi tabana dayalı kurumsal yapılanma Sosyal Güvenlik Reformu'nun, 'Sosyal Yardım ve Hizmetler' adı altındaki üçüncü bileşeninde, yoksul ve muhtaç kesimlere yönelik sosyal yardım ödemeleri gerçekleştirilecek. Dördüncü bileşen olan 'Kurumsal Yapılanma' ayağında ise hizmetlerin bir bütün olarak sunulduğu merkezi veri tabanına dayalı, tek bir kurumsal yapı oluşturulacak. Emeklilik ve sağlık sigortaları ile sosyal hizmet ve yardımlara ilişkin olarak sürdürülecek uygulamalar ülkenin çeşitli yerlerinde kurulacak küçük ofislerle daha hızlı bir şekilde gerçekleştirilecek. Genel Sağlık Sigortası yolda Sosyal Güvenlik Reformu içinde yer alan Genel Sağlık Sigortası ile aralarında yeşil kart uygulamasının da olduğu 5 farklı sağlık sigortası teke indirilecek. Prim ödeme gücü olmayanların primleri devlet tarafından ödenecek. Şu anda SSK kapsamında 23 milyon, Bağ-Kur kapsamında 9 milyon, Emekli Sandığı kapsamında 10 milyon kişi bulunuyor. Türkiye'de yeşil kart sahibi olan 13 milyon kişi varken, 14 milyon kişinin ise hiçbir sağlık sigortası yok. Yeni sistemle,tüm vatandaşları kapsayacak tek ve eşit bir sağlık sigortası sistemi gelecek. Katılımın zorunlu olduğu bir prim sistemi uygulanacak. Yoksulların sağlık sigorta primi devlet tarafından karşılanacak. Devlet prim ödeme gücü olmayanlar adına aile başına asgari ücret üzerinden, prim ödeme gücü olan sigortasızlar aile başına asgari ücretin iki katı üzerinden, emeklilik programlarına tabi aktif sigortalılar sağlık sigortası primlerini aile başına prime esas kazançları üzerinden yüzde 12.5 oranında prim ödeyecek. Bakan Başesgioğlu, "Devletin sağlık harcamaları içinden yeşil kartlılar çıkınca bizim hesaplamalarımıza göre başa baş bir maliyet oluyor. Yani bugünkü maliyete ilave az bir maliyetle Genel Sağlık Sigortası tamamlanır" dedi. Kaynak : Radikal