Meclis sınır ötesi tezkereyi görüşecek

Sınır ötesi operasyon konusunda Hükümete verilen yetkiyi 1 yıl daha uzatan tezkere, yarın TBMM Genel Kurulunda görüşülecek.

TBMM Genel Kurulunun, yeni yasama yılındaki ilk gündemi, sınır ötesi operasyon tezkeresi olacak. Genel Kurul, Hükümete verilen yetkiyi 1 yıl daha uzatan tezkereyi yarın ele alacak. Genel Kurulda tezkere üzerinde bakanın konuşmasının ardından, gruplar ve iki milletvekili şahısları adına konuşma yapacak.

Tezkerenin süresi, 17 Ekim'de doluyor.

32 KEZ İZİN ALINDI

AA muhabirinin derlemelerine göre, hükümetler, 1950'den bu yana yurtdışına asker gönderme konusunda TBMM'den 32 kez izin aldı. Sınır ötesi operasyon konusundaki tezkerenin yarın kabulüyle, 33. kez izin verilmiş olacak.

TBMM'de, bugüne kadar Türk askerinin yurtdışında görev alması konusunda hükümetlere verilen yetkiler ve bölgeler şöyle:

-Meclis, 1950 yılından sonra ilk kez Kore'ye Türk askerinin gönderilmesi için dönemin hükümetine izin verdi. 6 Aralık 1950 tarihli birleşimde, ''dünya barışını kurmak, korumak ve insanlığın emniyet ve huzurunun sağlanması amacıyla Türk askerinin BM orduları saflarına katılması'' yönündeki Başbakanlık Tezkeresi'ni kabul etti.

KIBRIS

Meclis, Kıbrıs'a asker gönderilmesi konusunda çeşitli tarihlerde 3 kez izin verdi.

-Bu konudaki ilk tezkere 16 Mart 1964 tarihini taşıyor. 1961 Anayasası'nın 66. maddesine dayandırılan bu karar, ''16 Ağustos 1960 tarihinde, Lefkoşa'da Türkiye, Yunanistan, Büyük Britanya ve Kuzey İrlanda ile Türkiye arasında imzalanan anlaşmalar uyarınca Kıbrıs'a Türk Silahlı Kuvvetlerinin gönderilmesine izin verilmesini'' içeriyordu.

-TBMM, 17 Kasım 1967'de, ''Hükümete verilen yetkinin kullanılmasından doğacak inkişaf ve ihtilatlar karşısında; lüzum, hudut, şümulü Hükümetçe takdir ve tayin olunacak şekilde Türk Silahlı Kuvvetlerinin yabancı ülkelere gönderilmesine'' izin verdi.

-Kıbrıs konusundaki üçüncü tezkere ise 20 Temmuz 1974 tarihinde kabul edildi. Dış siyasi olayların ortaya çıkardığı ağır şartlar sonunda ve TBMM'nin 1964 ve 1967 yıllarında verilen izinlerine dayanarak Kıbrıs'a yapılan indirme ve çıkarma harekatının ortaya çıkaracağı durum karşısında gerekliliği, sınırı ve miktarı Hükümetçe takdir ve tayin olunacak şekilde Türk Silahlı Kuvvetlerinin yabancı ülkelere gönderilmesine izin verildi, aynı birleşimde ''TBMM'nin kahraman ve şanlı Türk Silahlı Kuvvetlerine güven, dilek ve takdirleri'' de iletildi.

KÖRFEZ KRİZİ

Irak'ın Kuveyt'i işgaliyle başlayan ''Körfez Krizi'' sürecinde de TBMM'den 3 kez karar çıktı.

-Körfez krizi sürecinde, ABD ve müttefiklerinin Irak'a yönelik askeri harekatı aşamasında Türkiye'de çok uluslu bir gücün konuşlandırılması gündeme geldi. Hükümet, ''Ülkemize bir tecavüz vuku halinde derhal mukabele edilmesi maksadına münhasır olarak'' Türk Silahlı Kuvvetlerinin yabancı ülkelere gönderilmesi veya yabancı silahlı kuvvetler mensuplarının Türkiye'de bulunması konularında TBMM'den izin istedi. Bu izin, 12 Ağustos 1990 tarihinde hükümete verildi.

Önceleri ''Çekiç Güç'' olarak adlandırılan, daha sonra sadece hava gücüyle sınırlı olan ''Kuzeyden Keşif Harekatı'', bu izin kapsamında Türkiye'ye konuşlandırıldı.

-TBMM, yine aynı kapsamda 5 Eylül 1990 ve 17 Ocak 1991 tarihlerinde BM Güvenlik Konseyi kararını desteklemek ve Türkiye'nin muhtemel tehlikelere karşı güvenliğinin idame ettirilmesini sağlamak, kriz süresince ve sonrasında olabilecek gelişmeler ışığında Türkiye'nin çıkarlarını korumak amacıyla Türk askerinin yabancı ülkelere gönderilmesine ve yabancı silahlı kuvvetlerin Türkiye'de bulunmasına izin verdi.

-Körfez krizi sonrasında Irak ile ilgili BM Güvenlik Konseyi kararlarının hedef ve ruhuna uygun olarak bu ülkenin toprak bütünlüğünün korunması yönelik ABD ve İngiltere hava unsurlarının katılımıyla keşif ve gerektiğinde önleme uçuşlarıyla sınırlı hava harekatında bulunulmasına ilişkin 25 Aralık 1996 tarihli tezkere çıkarıldı.

BOSNA-HERSEK'TEN AFGANİSTAN'A

Türk askeri, Körfez Krizi sonrasında dünyanın farklı köşelerindeki savaş ortamlarında görev aldı.

Bu amaçla TBMM'den alınan izin sonrasında Türk askeri Bosna-Hersek'ten Afganistan'a kadar geniş bir coğrafyada görev yaptı.

Hükümetler, 8 Aralık 1992'de iki ayrı tezkereyle Somali ve Bosna-Hersek'e; 20 Şubat 1997'de İsrail-Filistin çatışmalarının yaşandığı El Halil'e; 10 Nisan 1997 ve 23 Temmuz 1998'de Arnavutluk'a; 8 Ekim 1998'de Kosova'ya; 10 Ekim 2001'de Afganistan'a asker göndermek için TBMM'den izin aldı.

YENİDEN IRAK VE 1 MART TEZKERESİ

ABD'nin Irak'a yönelik operasyonuyla ilgili olarak 4 Başbakanlık Tezkeresi, 2003'te TBMM'ye sunulurken, bunlardan Türk askerinin yabancı ülkelere gönderilmesi ve yabancı ülke askerlerinin Türkiye'ye gelmesini içeren tezkere, yoğun tartışmaların ardından 1 Martta kapalı oturumda görüşüldü.