Mars robotundan tarihif keşif

Mars'ta bir zamanlar hayatın başlaması için gerekli nitelikte su olduğuna ilişkin deliller, heyecan uyandırdı.

Mars'ta bir zamanlar hayatın başlaması için gerekli nitelikte su olduğuna ilişkin deliller, Kızıl Gezegen'de 9 yıldır görev yapan emektar gezginci robotu Opportunity tarafından ortaya çıkarıldı.

BBC'nin internet sitesinde yer alan haberde, Opportunity tarafından bulunan, bilim adamlarının kil mineralleri olduğuna inandığı bir maddeyi içeren kayanın, gezegende bir zamanlar hayatın başlamasına elverişli, içilebilecek nitelikte su bulunduğuna ilişkin önemli bir delil oluşturduğu bildirildi.

Bilim adamları, Opportunity'nin, 22 kilometre genişliğindeki Endurance kraterinin kenarında yer alan Cape York adlı bölgede bulduğu, Esperance adı verilen kayadaki kil minerallerinin, kayanın yapısının, geçmişte su ile uzun süre temas halinde olması nedeniyle değiştiğine işaret ettiğini kaydetti.

NASA'nın, gezginci robot hakkındaki çalışmaları yürüten araştırmacılar ekibinin başı Profesör Steve Squyres, Opportunity'nin daha önce de kil taşıyan, yüzeye çıkmış durumdaki kaya katmanlarına rastladığını ancak şimdiki örneğin şu ana kadar bulunanların en iyisi olduğunu söyledi.

Opportunity'nin 2004'te Mars yüzeyine indiğinden beri gezegende bir zamanlar su olduğuna ilişkin deliller bulduğunu anlatan Squyres, ancak geçmişte yapılan keşiflerin büyük bir bölümünün, yüksek asit oranını gösteren, son derece düşük oranda pH seviyesi içeren suyun varlığına işaret ettiğini belirtti. Gezginci robotun Mars'ta su bulunduğuna ilişkin şimdiye kadar yaptığı keşiflerin büyük bölümünün aslında gezegende sülfürik asit bulunduğuna ilişkin olduğunu kaydeden Squyres, "Kil mineralleri, daha nötr pH oluşturma eğilimindedir. Bu su içilebilir. Bu suyun yapısı, bakterilerin büyümesi ve aktif hale gelmesi, yani gezegende hayatın başlaması için gerekli şartlar için daha elverişlidir" dedi.

Alüminyum açısından zengin, aktif kil tipleri nötr pH oluşturabiliyor. Ancak Opportunity'deki x-ışını spektrometresi sadece kaya içindeki atomik elementleri ayırt edebiliyor. Bunu karşılık mineralojik dizilişlerini belirleyemiyor. Bu nedenle bir zamanlar Mars'ta hayatın oluşmasına uygun, içilebilecek nitelikte su bulunduğundan emin olmak mümkün olamıyor.

Ancak yine de yüzeyinde kil bulunması bile, şu an soğuk ve ıssız bir dünya görünümündeki Mars'ın, milyarlarca yıl önce daha sıcak ve nemli bir gezegen olduğuna işaret ediyor.

Bilim adamları, Opportunity'nin gezegende kil bulunduğuna ilişkin verilerinin, Mars'a 8 Ağustos 2012'de inen NASA'ya ait gezginci robot Curiosity'nin bulgularıyla da teyit edildiğini belirtiyor.

Gezegendeki Eagle kraterine Ocak 2004'te inen ve en az 90 sol (Mars günü) görev yapması beklenen Opportunity, beklentilerin çok ötesine geçerek, gezegende 3 bin 300 solu aşkın bir süreden beri görev yapıyor.

Robot kolunun eklemlerinde sorunlar bulunmasına, güneş panellerinin verimliliğini kaybetmiş durumda olmasına ve hareket sistemindeki aşınmayı azaltmak amacıyla geri geri hareket etmesine karşın Opportunity gezgendeki çalışmalarını sürdürüyor. Bütün bu sorunlara karşın NASA, flaş belleğinde de arızalar bulunan Opportunity'i mümkün olduğu kadar uzun bir süre kullanmakta kararlı.