Mars için büyük heyecan

Bilim dünyası heyecanlı... Pazartesi günü Phoenix gezegene iniyor.

Abone ol Mars'ın kuzey kutbunda yaşam izini bulmaya giden Phoenix (Anka Kuşu) uzay aracının, Kızıl Gezegen'e TSİ 26 Mayıs Pazartesi sabahı 02.53'te inmesi öngörülüyor.

Amerikan Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesinde (NASA) uzay aracının Mars'a doğru kritik alçalma işlemi öncesinde nefesler tutulurken, 1976'daki Viking 2'den bu yana Mars'a ilk motorlu inişi yapacak Phoenix, Kızıl Gezegen'in kuzey kutbundaki Yeşil Vadi adı verilen geniş bir düzlüğe inecek.
 
Son 7 dakika korkusu
 
İniş safhasının özellikle son 7 dakikası için büyük endişe taşıyan NASA uzmanları, Phoenix'in Mars'a inişinin son 14 dakikasında 26 kritik manevra için roketleri ateşleyeceklerini ve görevin tamamlanabilmesi için bunların her birinin başarıyla yerine getirilmesi gerektiğini belirtiyor.
 
Her şey yolunda giderse TSİ 26 Mayıs'ta Mars atmosferine saniyede 5,7 km hızla (saatte 20 bin 800 km) girecek Phoenix, Kızıl Gezegen'in kuzey kutbuna başarıyla indiği TSİ 02.53'te doğrulanacak.
 
Herkes Phoenix'in ineceği günü bekliyor
 
Atmosfere girdikten sonra Mars'ın havasının sürtünmesiyle hızı azalmaya başlayacak Phoenix, daha sonra paraşütünü açarak, iyice yavaşlayacak.
 
Son olarak, Phoenix ayakları toprağa değmeden, roketlerini hızını saniyede 2,4 metreye (saatte 8,64 km) düşürünceye dek ateşleyecek.
 
NASA uzmanları, 680 milyon kilometre mesafedeki Mars'a iyice yaklaşan uzay aracının çok iyi durumda olduğunu, bununla birlikte "bunun bir kır gezintisi olmadığını" belirterek, Mars'a kazasız belasız uzay aracı indirmenin zorluğuna ve risklerine dikkati çekmişlerdi.
 
İlk motorlu iniş
 
İniş yapacağı Mars'ın kuzey kutup bölgesinin bir zamanlar mikrobik yaşam için uygun koşullar sağlayıp sağlamadığını yerinde inceleyecek olan Phoenix, hedefine başarılı bir yumuşak iniş yaparsa, bu, 1976'da Viking 2 ve 1999'da Mars Polar Lander uzay araçlarının Kızıl Gezegen'e alçalışı sırasında parçalanmasından bu yana ilk motorlu iniş olacak.
 
Mars atmosferine giriş hızını azaltmak için önceki uzay araçları gibi termik kalkan kullanacak ve hızını daha sonra saatte 210 kilometreye düşürmek için süpersonik paraşüt açacak olan uzay aracı, üç ayağı üzerine yumuşak iniş yapmak için retro füzelerini ateşleyecek.
 
Phoenix, Nisan başında güzergahını bir miktar değiştirdi ve 10 Mayıs'ta roketlerini ateşleyerek yavaşlamaya başladı.
 
Hava yastığı kullanmayacak
 
Phoenix, Mars'a son inen NASA'nın ikiz robotları Spirit ve Opportunity ile kaybolan İngiliz uzay aracı Beagle 2'nin tersine, Kızıl Gezegen'in yüzeyine inişini yumuşatmak için hava yastığı kullanmayacak. 
 

Phoenix'in iniş yapacağı yer... Yeşil bölgelerde kayalıklar mevcut

Uzay aracı, bunun yerine son ana kadar yumuşak iniş için motorlarını kullanarak, bir ilki başarmaya çalışacak. 
 
NASA'nın Mars'ta su arayış stratejisi son yıllarda sıra dışı keşifler yapmasını sağlarken, Phoenix, ilk kez Mars toprağında buz halinde olduğu tahmin edilen suya "dokunarak" ve bunu analiz ederek Mars keşif stratejisini tamamlamayı amaçlıyor.
 
Zor koşullarda görev
 
Sıvı haldeki suyun, toprağın kimyasını ve mineral yapısını nasıl değiştirdiğini ölçerek Kızıl Gezegen'in kuzey kutbundaki buzun tarihini inceleyecek Phoenix aracı, ayrıca Mars kutup çevresinin ilkel mikroplar için uygun bir yaşam alanı olup olmadığını görme olanağı sağlayacak.
 
İki güneş paneli açıldığında 5 metre genişliğe ulaşan ve 1,52 metre uzunluğu bulunan Phoenix uzay aracının, 10 cm kadar derinlikte bulunduğu tahmin edilen buz tabakasına ulaşabilmesi için toprağı kazacak 2,34 metre uzunluğunda bir robot kolu bulunuyor.
 
Buz tabakasına ulaşmak için kazı yapacak
 
Bu kola eklenen bir kamera ile bir sonda, toprağı ve bulduğu buzu inceleyecek Phoenix'in, Mars atmosferinde asılı su ve tozu lazerle ölçecek Kanada yapımı meteorolojik ölçüm araçları da bu misyon sırasında 3 ay süreyle hava durumunu gözleyecek.
 
NASA'nın düz ve kayalık olmayan bir araziye indirmeyi planladığı Phoenix, görevini sıfırın altında 73 ila sıfırın altında 33 santigrat derecede yapacak.
 
Toplam 8 ay sürecek yolculuktan sonra Kızıl Gezegen'e ulaşması planlanan uzay aracı, NASA için Arizona Üniversitesi'nin Lockheed Martin şirketi, Jet Motorları Laboratuvarı ve Kanada Uzay Ajansı'yla yaptığı işbirliğiyle üretildi.
 
Mars'a insanlı uçuş için ortamı inceleyecek
 
Mevcut ve geçmişe ait olası yaşam belirtilerinin yanı sıra Mars'a yapılacak bir insanlı uçuş için gerekli ortamı inceleyecek Phoenix'in fırlatılmasını da içeren bu programın maliyetinin 400 milyon doları aşacağı tahmin ediliyor.
 
Uzay aracı, Alman bilim adamlarının, "NASA'nın 30 yıl önce Mars'a gönderdiği iki Viking uzay aracının Kızıl Gezegen'de mikroorganizmaların varlığını keşfedebileceği, ancak bunları bilmeden öldürdüğü" yolundaki iddiaların incelenmesi açısından da fırsat olarak görülüyor.
 
Gezegenin yörüngesinde araştırma yapan Mars Odyssey aracı, 2002 yılında kuzey kutbunda buzulların bulunduğu bir bölge tespit etmişti.
 
Buzun içinde mikrop aranacak
 
Bilim adamları, Phoenix'in Kızıl Gezegen'in jeolojik tarihiyle ilgili önemli ipuçları elde etmesini bekliyor. Uzay aracının birinci hedefi buzun içinde mikropların yaşayıp yaşamadığını bulmak olacak.
 
Phoenix, NASA'nın düşük bütçeli uzun dönem sürdürülebilir uzay araştırmaları planı çerçevesinde görevlendirildi.