İngiltere Kraliyet Silahlı Kuvvetler Enstitüsü'nden Shashank Joshi, Libya'daki iç savaşın iki tarafından da galip gelemeyeceği uzun bir mücadeleye dönüşebileceğini söylüyor.
Abone olAmerikan Ulusal İstihbarat'ının direktörü James Clapper, perşembe günü Kongre'de yaptığı açıklamada "uzun dönemde Kaddafi galip gelecektir" demişti.
Clapper'ın açıklamaları öfkeyle karşılanmış, Beyaz Saray'dan yapılan açıklamada başkan Obama'nın bu görüşte olmadığı söylenmişti.
Rejimin yeni bir ivme kazanıyor olduğu hissine rağmen, Clapper büyük ihtimalle tahmininde hatalı.
İsyancıların galibiyeti imkansız
Geçtiğimiz günlerde Kaddafi'ye bağlı güçler Zaviye ve Ras Lanuf kentlerinin kontrolünü geri aldı.
Rejim, petrol ihracından gelir elde etmeye devam ediyor.
Askeri müdahale bir yana, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, NATO ve Arap ülkeleri uçuşa kapalı hava sahasının yasallığı, meşruiyeti ve gerekliliği konularında hala kararsızlar.
İsyancıların ordudan ayrılan birliklerin tam desteğine sahip olmadıkları da açık.
Ülkenin doğusundaki binlerce asker ordudan ayrıldı ancak hala isyancıların tarafına geçmiş değiller.
İsyancıların ülkenin batısına doğru ilerleme ve batıdaki kurtarılmış şehirlerle birleşip Trablus'a yürüme planı da geçersiz kaldı.
Dolayısıyla, öngörülebilir bir gelecekte isyancıların galip gelmesi imkansız.
Rejimin çekirdek güvenlik güçleri hala çok sadık ve iyi silahlanmış durumda, dolayısıyla darbe de bir seçenek olmayacak.
Kaddafi'nin siyasi geleceği
Ancak süregelen karşı saldırı, Kaddafi'nin siyasi geleceğinin parlak olmayacağı gerçeğini arka plana itmemeli.
Çok olası görünmese de muhalefetin kalesi olan Bingazi düşerse, yaşanacak yoğun gerilla savaşı Kaddafi'nin şehri ve çevresini idare etmesini zorlaştıracaktır.
Libya, isyancı hareketlerin lehine olan dağlık bir coğrafyaya sahip değil. Ancak Zaviye'de yaşanan şehir mücadelesi herhangi bir işgalci gücün ödemek zorunda kalacağı ağır bedeli gösteriyor.
Petrol rafinerilerini hedef alan sabotaj eylemleri de rejimin gelirini etkileyecektir.
Böyle bir durumda, aralarında Vali Ahmet Ketrani'ye sadık 2.000 askerin de olduğu, doğudaki ordudan ayrılmış kararsız birlikler harekete geçebilir.
Kaddafi'nin istihbarat birimleri ülkenin doğusunda kapsamlı insan kaynaklarına sahip değil.
Dolayısıyla, askerin moralini düşerecek bir şehir ayaklanmasını bastırmakta ve bunun için diğer bölgelerden asker göndermekte zorlanacaklardır.
Uluslararası tecrit, rejim içi direniş
Libya lideri aynı zamanda uluslararası tecrit ile karşı karşıya kalacaktır.
Petrol ihraç geliri, ticaret ve ilişkiler kalıcı olarak zedelenecektir.
Rusya bile Libya'ya yaptığı silah satışını dondurmuş durumda.
Libyalı diplomat ve yetkililer son sekiz yıldır uluslararası topluma yeniden dahil edilmenin rahatlamasını yaşıyorlardı. Dolayısıyla böyle bir baskı altında, rejim içindeki direniş noktalarına dönüşebilirler.
Devlet geliri ve silahlar üzerindeki bu darboğaz kendi başına belirleyici olmasa da isyancılar ile rejimin dengesini daha az eşitsiz hale getirecektir.
Mevcut durumda isyancılara destek girişimleri de başlamış olabilir.
Özellikle de İngiltere, Fransa ve Amerika Birleşik Devletleri'nin istihbarat servisleri muhalefetin güvenilir üyeleriyle ilişkilerini geliştirdikçe bu destek de artacaktır.
Hem Arap Birliği hem de Körfez Ülkeleri İşbirliği Konseyi, Kaddafi'nin karşısında yer aldılar.
Diktatörlere çok daha hoşgörülü yaklaşan Afrika Birliği bile, yıllarca Kaddafi'nin pan-Afrika söyleminin çilesini çektikten sonra artık lideri desteklemiyor.
Kaddafi'nin galibiyeti olası değil
Kaddafi'nin galip geleceğini düşünmek işte bu yüzden hatalı.
Zafer kazanmış bir rejimden çok daha olası senaryo, Saddam Hüseyin'in 1991'den sonra 12 yıl daha devam eden iktidarını hatırlatan, süregiden bir mücadele.
Ülkenin çoğu uçuşa kapalı hava sahası ilan edildiğinde, Saddam kuşatılmıştı ancak ülkenin güneyindeki Şii nüfusa büyük zarar vermişti.
Böyle bir fiili bölünme, Libya'da daha istikrarsız bir duruma yol açacaktır.
Libya'daki isyancılar Irak'takilerden çok daha iyi durumda.
Libya'nın devlete ait ikinci en büyük petrol şirketi Arap Körfez Petrol Şirketi, petrol geliriyle isyancıları desteklemeyi düşündüğünü açıkladı.
Yabancı uzmanların ülkeyi terk etmesi ve Kaddafi güçlerinin olası bir hava saldırısı şirketi savunmasız kılıyor.
Ancak Kaddafi dengelerin uluslararası bir müdahaleden yana değişmesinden endişe edeceği için hava saldırılarını artırmak konusunda temkinli davranacaktır.
Bunun yanı sıra, askeri dengeler de değişken ve isyancıların Ras Lanuf'u geri alması son derece olası.
Başka ülkelerin Fransa'nın izinden gidip isyancıların Ulusal Konsey'ini tanıması çok olası görünmüyor ancak Konsey'in batılı devletlerle olan ilişkileri derinleşebilirse meşruiyeti ve muhtemelen maddi kaynakları artacaktır.
Kaddafi'nin ülke üzerindeki kontrolünün zayıf olmasından yola çıkarak, isyancıların askeri mücadele yoluyla hedefine ulaşmasının kolay olacağı gibi bir sonuca varmak konusunda da dikkatli olmalıyız.
1960 ile 1999 arasında, iç savaşlar ortalama yedi sene sürüyordu.
Libya'nınki başlayalı henüz bir ay bile olmadı.
ÖNCEKİ HABERLER
