Letonya'da konut alana AB'de serbest dolaşım hediye

Avrupa'nın en ciddi ekonomik krizlerinden birini yaşayan Letonya'da hükümet, yatırım çekmek için yeni yollar deniyor. AB vatandaşı olmayanlara Letonya'dan 70 bin euronun üzerinde emlak almaları durumunda oturma izni veriliyor.

Letonya'da özellikle Rusların rağbet ettiği uygulama sayesinde, 70 bin Euro'ya hem bir konut hem de AB içinde serbest dolaşım hakkı satın alınmış oluyor. Ancak geçen yıl Temmuz ayında yürürlüğe giren yasa, Letonya içinde tartışmalara da neden oluyor. BBC muhabiri Damian McGuinness araştırdı.

Gösterişli, görkemli bir mimari ve konforlu evler Letonya'da konut alırken satın aldığınız tek şey değil.

Satış sözleşmesi size Avrupa Birliği üyesi ülkede oturma hakkı da veriyor. Bu sayede Avrupa'da serbest dolaşım hakkını da satın almış oluyorsunuz.

Bir emlakçı, müşteri profilini şöyle anlatıyor:

"Hedeflediğimiz müşteri kitlesi Bağımsız Devletler Topluluğu'ndan Rusça konuşan bireyler. Müşterilerimizden biri Özbekistan'dandı. Bir başkası ise daha uzakta bir yerdendi. Geri kalanlarsa Rusya'dan."

Ancak 2010 Temmuz'unda yürürlüğe giren yasa, Letonya içinde tartışmalara da neden oluyor.

'Rayiç yükseliyor' endişesi

Yatırımı çekici hale getiren teklifler nedeniyle emlak piyasası iyi işliyor olabilir, fakat parlamento önünde Letonya milli marşı okuyarak bu uygulamayı protesto edenler, zengin yabancı yatırımcı çekmenin, ev fiyatlarını Letonyalıların alım kapasitesinin üzerinde pahalılandırdığına dikkat çekiyor.

Bir protestocu "Hükümetimiz ülkeyi satmaya çalışıyor gibi görünüyor." diyor.

"Letonyalıları piyasaya nasıl sokabileceklerini düşünmüyorlar. Piyasa yalnızca iki kesim üzerinden dönüyor: Emlak satanlar ve satın alanlar. Ülkenin geri kalanı ve halk ise bundan pek yararlanmıyor. Ülkenin önemli bir kısmı bu sayede yabancıların eline geçiyor."

Letonya, 20. yüzyılın büyük bir bölümünde Sovyetler Birliği'nin egemenliği altındaydı. Birçok Letonyalının, Rusları emlak almaya özendiren bu teşviklere karşı çıkmasının altında, geçmişin anıları da var.

Yasaya karşı çıkanlar, Moskova'nın bu sayede Letonya üzerindeki nüfuzunu da artıracağını savunuyor.

Ancak, Letonya'nın Avrupa Parlamentosu milletvekillerinden Robert Zila'ya göre, asıl tehlike bu teşvikten, Avrupa Birliği vize bölgesine serbestçe girmek isteyen suç şebekelerinin yararlanmasında yatıyor.

"Biz yalnızca Letonya için değil, tüm Schengen bölgesi için geçici oturma izni de satmış oluyoruz. Konut satın alanlar Schengen bölgesinde istedikleri gibi seyahat edebilecek. Buraya yatırım yapanlar, genellikle bu ülkede yaşamayı planlayan insanlar değil. Başka ülkelere gitmek istiyorlar. Dolayısıyla biz onların, kısa süreliğine de olsa, Letonya'ya yerleşecek olmalarından endişelenmiyoruz. Bu durumdan asıl endişelenmesi gerekenler, başka Avrupa ülkeleri."

Letonya hükümeti ise oturma izni için başvuran kişilerin başvurularının dikkatle incelendiğini ve konut almak isteyenlerin mali geçmişlerini de sunmaları gerektiğini söylüyor.

Hükümete göre başvurusu geri çevrilen ya da oturma izni aldıktan sonra durumu uygun bulunmayarak izni geri alınanların sayısı da az değil.