'Kürtçe açılımı'nda yeni bir adım daha

Türk Dil Kurumu (TDK) tarafından bir grup akademisyene hazırlatılan Kürtçe sözlük tamamlandı. Sözlük için Cizre Ağzı temel alındı.

Başbakan Yardımcısı Bülent Arınç, Kürtçe sözlükte çalışmaların son aşamaya yaklaştığını duyurmuştu. Gaziantep Üniversitesi Eğitim Fakültesi Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Fevzi Karademir başkanlığındaki akademik heyetin, yaptığı çalışmayı bitirdiği ve hazırlanan sözlükleri "raportör incelemesi için" TDK'ya gönderdiği öğrenildi.

TDK'nın belirleyeceği raportör, sözlükleri inceleyecek ve hata bulursa, yeniden üzerinde çalışmak üzere bilim adamlarından oluşan heyete gönderecek. Hata bulunmaması durumunda ise sözlüğün basım aşamasına geçilecek.

TÜRKÇE 12, KÜRTÇE 13 BİN KELİME

Sözlüklerin ilköğretim döneminde bulunan öğrencilere göre hazırlandığını belirten Yrd. Doç. Dr. Karademir, "DTK'nın ilköğretim için hazırladığı Türkçe sözlüğü esas alarak hazırladık. Türkçe-Kürtçe sözlükte 11 binden fazla, yaklaşık 12 bin kelime var. Kürtçe-Türkçe sözlükte ise 13 bin civarında kelime yer aldı" dedi. Raportörün hızlı çalışması durumunda sözlüğün çok kısa bir süreçte kullanım için baskıda olacağını belirten Karademir, "Biz, üzerimize düşen kısmı tamamladık. Bundan sonra artık top TDK'da" diye konuştu.

KÜRTÇE EĞİTİM İÇİN

Karademir, Kürtçe ders kitabı hazırlanmasının da "bilimsel terimlere karşılık bulunması" durumunda mümkün olduğunu söyledi. Mardin Artuklu Üniversitesi'nde ders kitabı hazırlayabilecek bir bilimsel altyapı bulunduğuna dikkat çeken Karademir, şunları söyledi:

"Kürtçe gramer kitaplarıyla beraber zaten var.  Ancak matematik, fizik, tarih gibi kitaplar hazırlanacaksa, bunun için bilimsel terimlerin oluşturulması gerekiyor. Bilimsel terimler ise Türkçede de yapıldığı gibi ya bir kök sözcük kullanılarak türetilir ya da evrensel terimler dile katılarak kullanılır.

Osmanlı döneminde bilimsel terimlerin daha çok Arapçası kullanılıyordu. Bizzat Atatürk tarafından bir çok bilimsel terime Türkçe karşılık üretildi. Aynı yöntem burada da geçerli olacak. Terimler üretildiğinde ders kitapları da yazılabilir. Ders kitabının önündeki tek engel yazım anlamında budur."

31 HARFLİ ALFABE

Hazırlanan sözlüklerde Kürtçenin yöresel ağızları içinden 'Cizre ağzı' tercih edildi.

TRT 6 yayınlarında da kullanılan Cizre Kürtçesi, aynen İstanbul Türkçesinde olduğu gibi temel kabul edilerek 31 harften oluşan alfabe kullandı.

Kurmançi lehçesinin bir ağzı olan Cizre Kürtçesi'nde, gırtlaktan çıkan H harfini ifade eden X hafi yanında w ve bazı noktalı harfler de bulunuyor.