'Küresel silah ticareti için uzlaşın'

Uluslararası silah ticareti sözleşmesi hazırlanması için belirlene sürenin sonuna yaklaşılırken Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri tarafları uzlaşmaya çağırdı.

Uluslararası silah ticaretini düzenlemeyi hedefleyen yeni bir küresel sözleşme taslağı hazırlanması için belirlenen süre bugün sona ererken Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri, hükümetleri uzlaşmaya çağırdı.

Ban Ki-moon, New York’ta 30 gündür devam eden görüşmelerde “çok sınırlı ilerleme kaydedilebildiğini” ifade etti.

Ancak İngiltere heyetinin bir sözcüsü, daha iyimser bir açıklama yaparak Associated Press haber ajansına "tarihi bir anlaşma için büyük bir fırsat" olduğunu söyledi.

Küresel silah ticaretinin yıllık hacminin 60-70 milyar dolar olduğu tahmin ediliyor.

Dünyanın en büyük silah ihracatçıları olan ABD, Rusya ve Çin’in uluslararası bir sözleşme konusunda çekinceleri bulunuyor.

ABD, uzun zamandır mühimmat ihracatlarının; Çin ise hafif silahların bildirilmesi zorunluluğunun sözleşme metnine dâhil edilmesine itiraz ediyor.

Aynı zamanda Çin ve Rusya savaş hukukuna yapılan referansların kısıtlanmasının yollarını da denedi.

Suriye, Kuzey Kore, İran, Küba ve Cezayir de anlaşma konusunda çekince belirten ülkeler arasında bulunuyor.

İyi niyet

Görüşmelerde şekillendirelecek herhangi bir metnin oybirliği ile kabul edilmesi gerekiyor. Yani her ülkenin eşit şekilde veto hakkı var.

Ban, görüşmelere devam eden ülkeleri “görüş ayrılıklarını uzlaştırma yönünde iyi niyetle çabalamaya” teşvik ederek “bunu çatışmaların ve şiddetin kurbanı olan masum sivillere borçluyuz” şeklinde konuştu.

Her yıl ortalama 750 bin insan yasadışı edinilen silahlarla öldürülüyor.

İngiltere'nin BM temsilciğindeki bir sözcüsü, anlaşma yaklaşıldığını olduğunu söyledi.

Associated Press ajansı, sözcünün yeni taslağı “somut bir gelişme” diye niteleyerek uluslararası konvansiyonel silah ticaretini düzenleyecek “tarihi bir anlaşma çok yakın” dediğini aktardı.

ABD'li 51 senatör yasağa karşı

Perşembe günü ABD'nin önde gelen iki partisinden 51 senatörün oluşturduğu ABD grubu, silah taşıma konusundaki anayasada güvence altına alınmış hakka müdahale edecek herhangi bir düzenlemeye karşı çıkacakları tehdidinde bulundu.

Küresel silah ticareti için ortak küresel standartlar belirlenmesini hedefleyen müzakereler Uluslararası Af Örgütü ve Oxfam’ın da dâhil olduğu bir sivil toplum örgütleri koalisyonunun yürüttüğü altı yıllık bir kampanya sonucunda başlamıştı.

Sözleşme metninin veto edilmesi halinde, kampanyanın eylemcilerinin önünde, anlaşmayı, 193 üyeli BM Genel Kurulu'na götürüp 2/3 çoğunlukla kabul ettirme seçeneği bulunuyor.

BBC Diplomasi Muhabiri Jonathan Marcus, yasadışı yollardan ya da gevşek biçimde denetlenen silah ticaretinin çatışmaları körüklemek, yolsuzlukları artırmak ve genel olarak dünyanın en yoksul bölgeleri üzerinden gelişmeyi baltalamak gibi sendromları beslediğini söylüyor.