BDDK Başkanı Tevfik Bilgin, kurumun hazırladığı Banka Kartları ve Kredi Kartları Yasa Tasarısı Taslağı'nı kamuoyuna açıkladı. Kredi kartı limitine sınırlama getirildi.
Abone olKredi kartı borcunun asgari ödeme tutarını üç ay süreyle ödemeyen veya bir yıl içerisinde dört defa ödemeyenlerin tüm kredi kartları iptal edilecek. Talepte bulunmayanlara kredi kartı verilemeyecek. Bir kişiye tanınacak kredi kartı limiti aylık ortalama gelirinin 3 katını aşamayacak. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu'nun hazırladığı Banka Kartları ve Kredi Kartları Yasa Tasarısı Taslağı'nı kamuoyuna açıkladı. Amacı, "banka kartları ve kredi kartlarının çıkarılmasına, kullanımına, takas ve mahsup işlemlerine ilişkin usul ve esasları düzenleyerek sistemin etkin çalışmasını sağlamak" olarak açıklanan taslakla, kartlı sistem kurma, kart çıkarma veya üye işyerleriyle anlaşma yapma faaliyetinde bulunmak isteyen kuruluşlara BDDK'dan izin alma zorunluluğu getiriliyor. Taslakla getirilen düzenlemeler şöyle: TALEP ETMEYENE KREDİ KARTI VERİLEMEYECEK -Kart çıkaran kuruluşlar, yazılı, elektronik ortamda, güvenli elektronik imza veya telefonla talepte bulunmayan kimselere kart veremeyecekler. -Asgari tutarı üç ay süreyle veya bir yıl içerisinde dört kez ödemeyen, ya da banka kartı ile kredi kartı kullanımından dolayı adli ceza alan kart sahiplerinin bütün kredi kartları iptal edilecek. Bu şekilde kartı iptal edilenlere iki yıl süreyle kredi kartı verilemeyecek. -Kart çıkaran kuruluşlar, kartların düzenli ve güvenli kullanımına, kart sahiplerinin yeterli bilgi alabilmesine, yaptıkları işlemlerden doğan borçlarını öğrenebilmelerine olanak veren bir sistemi kesintisiz olarak açık tutmakla yükümlü kılınıyor. -Kart çıkaran kuruluşlar, banka kartı ve kredi kartlarının asıl kart sahibine teslim edilmesini sağlayacak önlemleri almak, reşit olmayan ek kart sahipleri adına düzenlenen banka ve kredi kartlarının asıl kart sahiplerine teslim etmekle yükümlü olacak. KART LİMİTİ -Kart çıkaran kuruluşlar, kredi kartı almak isteyen kişilerin yasaklılık, engel durumu, ekonomik ve sosyal durumu, aylık veya yıllık ortalama geliri, diğer kart çıkaran kuruluşlarca bu kişilere verilen kredi kartlarının limitini dikkate alarak yapacakları değerlendirme sonucu belirleyecekler. -Kart hamilinin yazılı, elektronik ortamda, güvenli elektronik imza veya telefon ile yapacağı talebi olmaksızın kredi kartı limiti artırılamayacak. -Bir gerçek kişiye tanınacak kredi kartı limiti aylık ortalama gelirinin üç katını aşamayacak. 1000 Yeni Türk Lirasına kadar limitler hariç olmak üzere, aylık veya yıllık ortalama gelir düzeyi kart sahibi tarafından belgelendirilen gelirler üzerinden tespit edilecek. HESAP ÖZETİ Kredi kartlarının hesap özetinde, uygulanacak faiz oranlarına, son ödeme tarihine, faize, dönem borcuna, asgari tutara ve BDDK tarafından belirlenecek diğer bilgilere yer verilecek. -Kartın bilgilerininin kaybolması veya çalınması halinde kart sahibi, yazılı, elektronik ortamda, elektronik imza veya telefon ile yapacağı bildirim anına kadar hukuka aykırı kullanımdan doğan zararların 150 Yeni Türk Lirasına kdar sorumlu olacaklar. Hukuka aykırı kullanımın, kart sahibinin ağır kusuruna veya kastına dayanması, bildirimi derhal yapmaması halinde bu sınır uygulanmayacak. Kartı çıkaran kuruluş kart sahibinin 150 YTL olarak belirlenen bu sorumluluğunun sigortalanmasını sağlamakla yükümlü kılınıyor. AMAÇ STANDARDİZASYON Bilgin, taslakta kredi kartlarına getirdikleri sınırlama, düzenleme ve ilkelerle, hem kart hamillerinin hem de bankalar ve kredi kartı çıkaran kuruluşların hak ve yükümlülüklerini belirlemek ve standardizasyon sağlama amacını güttüklerini bildirdi. Bilgin, kredi kartına ilişkin düzenleme yapmalarının gerekçelerine değinirken, özellikle son dönemlerde bir kısım kart kullanıcılarının kredi kartlarını hayatı idame aracı olarak görme oranının arttığını, bankalar açısından ise irrasyonel bir pazarlama ve rekabet ortamının ortaya çıktığını söyledi. Kredi kartlarının kayıtdışı ekonomiyi önleme anlamında ne kadar önemli olduğunu gayet iyi bildiklerini ifade eden Bilgin, şöyle konuştu: ''Bu enstrümanı herhangi bir şekilde önleme, yolunu kesme gibi bir gayretimiz kesinlikle olamaz. Hayatı kolaylaştırdığını biliyoruz, bankalar için çok verimli bir enstrüman olduğunu da biliyoruz. Ancak artan eleştiriler, şikayetler ve elimize ulaşan veriler, yanlış kullanım örnekleri ve boyutları, mevzuat boşluğu, takibe intikal oranları ve tüm toplumu ilgilendiren sosyal boyutu nedeniyle bu konuya eğildik ve düzenleme yapma gereği duyduk.'' BDKK'YA GELEN SORULAR Konuyla ilgili BDDK'ya iletilen sözlü ve yazılı eleştirilere değinen Bilgin, bu konuda şunları söyledi: ''Örneğin kart verilirken gösterilen esneklik kart iptal ederken de kart hamillerine tanınıyor mu? Bunun cevabını size bırakıyorum. Örneğin 400 milyon liralık borcu olan bir kart hamili, 350 milyon lira öderse kalan borca hangi tutardan faiz işlenecek, nasıl hesaplanacak? Bu konularda da hiç bir standart yok maalesef. Aylık geliri 1 milyar lira olan bir kişinin 4-5 bankadan 15-20 milyar limitli kartları olması normal midir? Sokakta kart talebi toplanması normal midir? Gecikme faizi, temerrüt faizi nedir? İstenilmediği halde kart gönderilmesi sizlerin masalarınıza normal midir? Limit artırımı istemediğiniz halde normal midir? Ek kart çıkarımı haberiniz olmadan normal midir? Bu gibi çeşitli sorularla muhatabız.'' Konuya sadece tüketici açısından bakmamak gerektiğini ifade eden Bilgin, bankaların menfaatleri açısından da konuyla ilgili düzenleme yaptıklarını söyledi. Söz konusu taslağın BDDK'nın internet sitesine konulduğunu ve 10 içerisinde tüm görüşleri almak istediklerini belirten Bilgin, ''İnternette ve yazılı olarak herkesin görüşünü alıp değerlendireceğiz. 15 Mart tüketici gününde de taslağa noktayı koyup sayın bakanımıza arz etmek isteriz'' diye konuştu. TAKSİTLİ KARTLAR KAPSAM DIŞI Bilgin, ''taksitli'' kartlarla veya ''kredi kartlarına taksit'' uygulamasıyla ilgili yapılan işlemlerin söz konusu kanun kapsamında olmadığını vurgularken, ''bunlar esnekliği bozar. Bu konulardaki alt düzenlemeler ilk olarak bankalar kendi aralarında, yapamıyorlarsa BDDK tarafından yapılacaktır'' dedi. Mağazaların dağıttığı kartların da kanun kapsamında olmadığını belirten Bilgin, yapılan düzenlemenin, ağırlıklı olarak bankalar ve kart hamillerini ilgilen bir kanun taslağı olduğunun altını çizdi. ÇİPLİ KARTLAR GELİYOR BDDK Başkanı, bu yıl sonuna kadar çipli kartlara geçileceğini belirtirken, bunun, Banka Kartları Merkezi'nin (BKM) bir projesi olduğunu ve güvenliği artırmak amacıyla halen Avrupa'nın bazı ülkelerinde uygulandığını söyledi. Bu çerçevede 2006 yılından itibaren kredi kartlarıyla harcama yaparken ''pin numarası'' girmek zorunda kalınacağını anlatan Bilgin, şifre girmeden kredi kartlarıyla herhangi bir alışveriş yapılmayacağını bildirdi. Taslakta ön plana cezaların çıkarılmasının yanlış olduğunu düşündüğünü kaydeden Bilgin, her kanun taslağında düzenlemelerin belirtildiğini, uygulamayanlara ceza uygulandığını, birçok insanı ilgilendiren bir konuda da yanlış ve kusurlu kullanımda bulunanların cezalandırılmasının gayet normal olduğunu kaydetti. ''TALEP OLMADAN KART GELMEYECEK'' Söz konusu kanun taslağında 52 madde bulunduğunu söyleyen Bilgin, ''Kart Çıkarma ve Buna İlişkin Yükümlülükler'' başlığı altındaki 8. maddenin önemine de işaret etti. Maddeye göre kart çıkaran kuruluşların, ''yazılı, elektronik ortamda güvenli elektronik imza veya telefon ile talepte bulunmayan kimseler adına, hiç bir suretle kart çıkaramayacaklarını'' belirten Bilgin, konuyla ilgili şu bilgileri verdi: ''Kısaca talebiniz olmadan, sizlere kart gelmeyecek. Kredi kartı veren kuruluşlar genel müdürlük ve şubeleri dışında kredi kartı talebi toplamayacaklardır. Maalesef özellikle bu konu banka imajına ve kredi kartı imajına zarar veren bir pazarlama yöntemi şeklinde kullanılmaktadır. Banka çalışanları da bundan rahatsızdır. Çünkü banka çalışanları uygun olmayan ortamlarda vapur iskelelerinde kredi kartı pazarlamak zorunda bırakılmaktadır.'' ASGARİ ÖDEME TUTARI Taslakta asgari ödeme tutarı konusunda da düzenlemeler yer aldığını belirten Bilgin, bu çerçevede üst üste 3 defa karttaki asgari ödeme tutarının altında ödeme yapanların veya 1 yıl içinde 4 defa aralıklarla bu ödeme tutarını tutturamayanlara 1 aylık süre tanındığını, bu süre içerisinde durumunu düzeltmeyenlerin ''tüm kartlarının iptal edileceğini ve 2 yıl süreyle kredi kartı verilmeyeceğini'' bildirdi. Bilgin, ''buradaki amaç, belli bir süreyle düzenli ödeme alışkanlığı olmayanların sistemden çıkarılmasıdır'' dedi. BDDK Başkanı, kart çıkaran kuruluşların kartın verilmesi anında, ''kartın kullanım şekli, limiti, sorumluluk halleri, çalınması ve kaybolması halinde durumlar ile hesap özetinin öğrenilmesi yöntemi'' gibi hususlarda, kart hamilini bilgilendirmekle yükümlü olduklarını da vurguladı. Banka kartları ve kredi kartlarında, kartın hamiline tesliminin esas olduğunu hatırlatan Bilgin, 18 yaşından küçüklere verilecek ek kartlarda da, kartın ilk önce asıl kart sahibine teslim edilmesinin şart olduğunu vurguladı. KARTIN ÖN VE ARKA YÜZÜNDE YER ALMASI GEREKEN HUSUSLAR Bilgin, kartın ön ve arka yüzünde yer alması gereken unsurların BDDK tarafından çıkarılacak bir yönetmelikle belirleneceğini de söyledi. Kendilerine gelen başvurularda, kartlarda fotoğraf ve imza getirilmesi önerileri bulunduğunu anlatan Bilgin, bunların BDDK tarafından değerlendirileceğini kaydetti. 1 MİLYARIN ÜSTÜNE BELGE İSTENECEK Bilgin, taslak kapsamında 1 milyar liraya kadar kredi kartı limitlerinde, aylık gelirin belgelendirilmesinin istenmeyeceğini açıkladı. Bilgin'in açıklamalarına göre, hazırlanan taslak uyarınca, bir banka, kişilerin yasaklılık ve engel durumunu, ekonomik ve sosyal durumunu, aylık veya yıllık gelirini, diğer bankaların tahsis ettiği kredi limitlerini dikkate alarak, bir skorlama yaparak kredi kartı kullanım limitini belirleyebilecek. Bir gerçek kişiye bir bankadaki kredi kartı nedeniyle tanınacak limit, aylık ortalama gelirin 3 katını aşamayacak. Aylık 1 milyar liraya kadar olan limitlerde gelirin belgelendirilmesi istenmeyecek. Bunun üzerindeki limitlerde, kişinin aylık ortalama gelirini bankalara ibraz etmesi gerekiyor. Mevcut kartlarda, kartların üzerindeki son kullanma tarihinden itibaren gelirin belgelendirilmesine sağlı limit uygulaması başlatılacak. Kart hamilinin talebi olmadan, kart limiti artırılamayacak. BDDK, gerektiğinde bu konuda limitlere alt-üst sınır getirecek. Hesap özetinde, uygulanacak faiz oranı, son ödeme tarihi, faiz, dönem borcu, asgari ödeme tutarı, BDDK'ca belirlenecek diğer hususlar yer alacak. Yazılı veya istenirse elektronik ortamda gönderilecek. Bu bilgiler, rahatça okunabilir, koyu renkli ve farklı bir yazı karakteri ile yazılacak. Asgari ödeme tutarının ödenmesi halinde, kalan miktar için ne kadar faiz ödeneceği hesap özetinde gösterilecek. Faize bırakmanın getireceği yükü, kart hamili ekstrede görecek. BANKALAR, ŞİKAYET VE İTİRAZLARA KISA SÜREDE YANIT VERECEK Bankaların şikayet ve itirazlara zamanında yanıt vermediği yolundaki şikayetler üzerine yapılan düzenleme uyarınca, şikayet ve itirazlar bankaya ulaştığından itibaren 20 gün içinde ilgilin başvuru yöntemi ile yanıt verilecek. Bankalar, bu konuda şikayet ve itirazlara derhal yanıt vermek üzere gerekli sistem ve personeli hazır bulunduracak. Kullanıcı, kredi kartı ile yapılan işlemlere, son ödeme tarihinden itibaren 10 gün içinde kart çıkaran kuruluşa başvurarak itiraz edebilecek. Başvuruda, neye ve hangi gerekçelerle itiraz edildiği belirtilecek. Süresi içinde itiraz edilmezse, hesap özeti kesinleşecek. KARTIN SİGORTALANMASI Kart kaybolur veya çalınırsa, kart hamili, yazılı, telefon veya elektronik ortamda yapacağı bildirim anına kadar hukuka aykırı kullanımdan 150 milyon TL'ye kadar bölümünden sorumlu olacak. Bunun üzerindeki kullanımlar kart çıkaran kuruluşların sorumluluğunda. Ancak bu hukuka aykırı kullanım kart hamilinin ağır kusuruna veya kastına davranıyorsa veya bildirim derhal yapılmamışsa, bu sınır uygulanmayacak. Tamamı ile kart hamili sorumlu olacak. Kartlar ve ek kartlar hamiline teslim edilmiş olmak kaydıyla, kart kullanılmasa dahi yıllık ücret vs. giderler alınabilecek. Kart hamilinin talebi üzerine üçüncü kişilerin adına, asıl karta bağlı ve asıl kart limitini geçmemek üzere ek kart çıkarılabilecek. Asıl kart ve ek kartlar, tek kart gibi işlem görecek. Ek kart limitini de asıl kart sahibi belirleyecek. İNTERNET ÜZERİNDEN YAPILAN ALIŞVERİŞLER Harcama belgesi düzenlenmeden, çeşitli iletişim araçları ile yapılan mal ve hizmet alımlarındaki haksız kullanımlardan kaynaklanan zararlardan kart hamili sorumlu tutulamayacak. Mail order ya da internet üzerinden yapılan işlemlerde yaşanan dolandırıcılıklardan, kart hamili sorumlu tutulamayacak. Üye işyerleri talep etmediği zaman kimlik gösterme zorunluluğu bulunmuyor. Ancak üye işyerinin kimlik talep etmediği işlem sonucunda sorun yaşanıyorsa, bundan üye işyerleri sorumlu olacak. Kimlik ile kart sahibi arasındaki kontrolü üye işyerleri yapacak. Üye işyerleri kredi kartını kullandıracağını ilan etmiş, bunu ilan ve reklam yoluyla duyurmuşsa, kredi kartını kabul etmek zorunda. Bu zorunluluk, indirim dönemlerinde de geçerli olacak. Kartın kullanımı nedeniyle ilave bir ödeme istenemeyecek. PROVİZYON ÜSTÜ İŞLEMLER Kredi kartı ile provizyon üstünde yapılan işlemlerde, işyerlerinin bu işlemi parçalaması önlenecek. Üye işlemlerinde, tek bir kredi kartı ile yapılacak ödeme tutarının belirlenen işlem limitini aşması halinde, işyeri; kart çıkaran kuruluştan kartın kabulü konusunda yetki almakla yükümlü tutulmuş ise harcamanın tamamı için yetki alacak. Böylece provizyon altı işlem önlenerek, bankaların kart hamilinin risk durumunu daha iyi izleyebilmesi sağlanacak. Üye işyerleri buna uymaz ve işlemi parçalamaya devam ederse, satılan hizmet veya mal bedeli, üye işyerine ödenmeyecek. ASGARİ ÖDEME ORANI YÜZDE 10 Kredi kartı sözleşmelerinin şekli ve içeriğinde yer alması gereken asgari şartları, BDDK belirleyecek. Sözleşme hükümleri, açık, anlaşılır şekilde, en az 12 punto ve koyu harflerle yazılacak. Sözleşmede asgari ödeme oranı yer alacak. Asgari ödeme tutarı, dönem borcunun yüzde 10'undan aşağı olamayacak. Bankalar, kart hamilinin yaptığı işlemler nedeniyle, sözleşmede yer almayan faiz, komisyon veya masraf gibi adlar altında hiç bir şekilde ödeme talep edemeyecek. KREDİ KARTI FAİZİNDEKİ DEĞİŞİKLİKLER Kart hamiline, kart kullanılmaya devam olunursa, sözleşmelerdeki değişiklikler bildirilecek. Değişiklik faiz oranı ile ilgili ise kredi kartının faiz oranı artırılmışsa, bu değişikliğin hüküm ifade edebilmesi için 30 gün önceden kart hamiline bildirilecek. Kart hamili, faiz artırımına ilişkin bildirim tarihinden itibaren 60 gün içinde bütün borcunu öderse, bu faiz artırımından etkilenmeyecek. Kredi kartını sıfırlamış olacak. BDDK Başkanı Tevfik Bilgin, ''eğer bir banka kredi kartı faizlerini artırıyorsa, 60 gün içinde borcunuzu ödeyiniz ve bankadan çıkınız. Artırılan faiz oranı da 30 günlük ön bildirim süresini de dikkate alırsanız, 90 günde size sirayet etmez'' dedi. Bu arada Kart hamili, belirlenen başvuru yolları ile istediği an kartı iptal ettirmek ve sözleşmeyi feshetmek hakkına da sahip olacak.
ÖNCEKİ HABERLER
