Koronavirüsle savaşta solunum cihazı neden önemli ve nasıl çalışıyor?
Koronavirüs (Kovid-19) dünya çapında şimdiye kadar 530 binden fazla insana bulaşırken, yaklaşık 24 bin kişi yaşamını yitirdi. Risk grubunda bulunanlar ise hastalığı ağır semptomlarla geçirirken, bu süreci atlatmak için bir solunum cihazına bağlanıyor. Peki solunum cihazı neden önemli ve nasıl çalışıyor? Hangi hastalar için hayati önemde?
Koronavirüs (Kovid-19) ile mücadele için dünya çapında 900 bin solunum cihazına ihtiyaç duyulduğu belirtiliyor. ABD'nin New York kenti Belediye Başkanı Bill de Blasio 15 bin solunum cihazına ihtiyaç duyduklarını söyledi.
Koronavirüsün ağır vurduğu İtalya, İspanya ve İran gibi ülkelerde yeterli solunum cihazı olmadığı için yaşları ilerlemiş hastaların ölüme terk edildiği ifade ediliyor. Koronavirüsten ölümlerin yüzde 60'ı bu üç ülkede yaşandı.
Dünya Sağlık Örgütü başta olmak üzere önemli uluslararası kuruluşlar daha fazla solunum cihazı üretmek için dev şirketlere çağrıda bulundu. ABD'de Ford, General Motors başta olmak üzere otomotiv şirketleri solunum cihazı üreteceklerini açıkladı.
Koronavirüsünü yenmede hayati önemi olan solunum cihazları nasıl çalışıyor? Sağlık çalışanları için bir risk oluşturuyorlar mı? Hangi hastalar solunum cihazına ihtiyaç duyuyor? Uzmanlar bu sorulara cevap verdi.
Solunum cihazı nedir ve nasıl kullanılır?
Zatüre dahil akciğer kaynaklı solunum yolu hastalıkları bulunan hastaların daha rahat nefes almasını sağlamak için kullanılan bir cihaz.
Bir hastaya solunum cihazı bağlanmadan önce tıbbi personel -genellikle anestezistler- entübasyon adı verilen bir prosedür gerçekleştirirler. Hasta sakinleştirildikten ve kas gevşetici verildikten sonra, ağızdan ve nefes borusuna bir tüp yerleştirilir.
Prosedür rutindir ancak Kovid-19 hastalarında, tıbbi personelin virüsle enfekte olmadıklarından emin olmak için aşırı önlemler alınması gerekiyor. Sağlık personeli tepeden tırnağa tam koruma bir elbise giyer.
Sağlık personeli daha sonra solunum tüpünü cihaza bağlar, hava ve oksijeni akciğerlere pompalama hızını ve oksijen karışımını ayarlar.
Hasta solunum cihazına ne zaman bağlanır?
Bir hastayı solunum cihazına bağlamaya karar vermeden önce doktorlar 'solunum yetmezliği' belirtileri arar. Söz konusu belirtiler, solunum hızının artması, nefes darlığı, kandaki karbondioksit CO2 artması.
Normal bir insanda solunum hızı dakikada yaklaşık 15 nefes iken, hız dakikada 28 keze çıkıyorsa, bu durum solunum cihazı gerekli olabileceğinin işaretidir.
Solunum cihazı bağlanmadan önce hastanın oksijen seviyelerini artırmak için başka girişimler de var. Oksijen tanklarıyla hastaya müdahale edilebilir. Kovid-19 ile sağlık personeli müdahale gerektiren yöntemlerden kaçınmaya çalışıyor. Çünkü hastalar hala öksürerek, etrafa damlacık yaydıkları için virüsün sağlık personeline aktarılma riski artıyor.
Hasta ne kadar solunum cihazına bağlı kalır?
Bir hastanın solunum cihazına ihtiyaç duyup duymadığına doktor çok hızlı karar verebilir. Hastaya oksijenli torba ya da maske sistemi gibi manuel solunum yöntemleri uygulanmazsa ve acilse genellikle solunum cihazı 30 dakika içerisinde bağlanır.
Ağır Kovid-19 hastalarında, Akut Solunum Sıkıntısı Sendromu (ARDS) adı verilen hayatı tehdit eden bir durum gelişebilir. Bu şu anlama geliyor. Hastaya sık sık ama küçük hacimli oksijen ve hava verilmesi gerekiyor. Akut Solunum Sıkıntısı Sendromu yaşayan hasta haftalarca solunum cihazına bağlı kalabilir.
Doktorlar solunum borusundan boğazdan kaynaklanan komplikasyonları önlemek için, tüpün doğrudan boyundan nefes borusuna girebilmesi için bir trakeostomi (delik) açabilir. Hasta trakeostomi ile daha sağlıklı ve uyanık kalır. Boğazda açılan delik daha sonra kendiliğinden iyileşir. Boğazda oluşan bir komplikasyon ise, hastanın solunum cihazına bağlanmasını önler ve bu solunum cihazsız ölmesine neden olabilir.