Koronavirüs ile birlikte patladı! 117 milyon çocuk risk altında! Yeniden başlayabilir

Eskiden beri var olan aşı karşıtlığı pandemi ile birlikte patlayarak çocukluk dönemi aşılarına da sıçradı. Buna bir de korkudan hastaneye gitmeyip aşı yaptırmayanlar eklendi. Böyle giderse çocuklar için büyük salgınlar kapıda.

Dünya çapında 23 milyon çocuk, 2020'de rutin aşılama hizmetleri aracılığıyla hayat kurtaran aşıları kaçırdı. Bu rakam, 2019'dakinden 3,7 milyon fazla. Tüm dünyada sekteye uğrayan aşılama nedeniyle 117 milyondan fazla çocuk risk altında. Ebeveynlerin çocuklarına rutin aşıları yaptırmamasının altında hangi neden yatıyor? Ve en önemlisi olası bir kızamık salgını bizleri mi bekliyor?

ScienceNews'ta yer alan habere göre, bilim insanlarından yeni bir salgın için uyarı geldi. Sonuçları Lancet'te yayınlanan çalışmaya göre, pandemi döneminde milyonlarca çocuğun zorunlu aşıları yapılmadı.

Araştırmaya göre, 2020 yılında yaklaşık 10 milyon çocuk kızamık aşısının ilk dozunu olmadı. 8,5 milyon çocuğun ise difteri, tetanoz ve boğmaca veya boğmaca öksürüğü için aşılanmadığı belirtiliyor.

Uzmanlar eksik aşıların 2014 yılında California'daki Disneyland'da yaşanan kızamık salgını gibi olayların yeniden yaşanmasına neden olabileceği konusunda uyarıyor ve bu durumun savunmasız çocukları riske atabileceğinin altını çiziyor.

Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Pınar Okyay "Ölümcül, son derece bulaşıcı bir virüs olan kızamık, bağışıklama boşluklarını affetmez. Askıya alınan bağışıklama faaliyetleri ve gecikmiş kampanyalardan kaynaklanan kızamık bağışıklığı boşlukları, kızamığın yeniden canlanmasının bir habercisidir" diyor. 

Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Semra Akkuş Akman ise tehlikeyi "Pandeminin başlangıcında sağlık kuruluşlarından hastalık kapma korkusuyla yaşanılan aşılamadaki aksama, her geçen gün artan aşı karşıtlığı ile birleşince, dünyada aşıyla önlenebilir hastalıklara karşı savunmasız bırakılan çocuk sayısı arttı" sözleriyle anlatıyor.

-Kızamık salgını yeniden kapıda mı?
-Rutin aşıların yaptırılmamasının altında aşı karşıtlığı mı yatıyor?
-Olası bir kızamık, difteri vb salgında neler yaşanır? 

Kızamığın bulaşıcılığı çok daha yüksek

Prof. Dr. Pınar Okyay, kızamığın çok bulaşıcı bir hastalık olduğunu söylüyor, “Temel bulaşıcılık katsayısı 11-18’dir. Yani her vaka duyarlı bir toplumda 11 ile 18 arasında kişiye hastalığı bulaştırabilmektedir. Bu hızlı bulaş sonrasındaki hastalığın klinik ağır seyri özellikle bebek ve çocuklarda ölümle sonuçlanabilmektedir” diyor.

Tek kaynak insan

Hastalığın bu bulaşıcı ve öldürücü özelliğinin yanı sıra iyi bir yönü de var; virüsün bulunabileceği yani yaşayabileceği tek kaynak insan. Etkili ve güvenli bir aşı varlığında insanlar da kaynak olmaktan çıktığında ortadan kaldırılabilir. Pınar Okyay, bu konuda çok şanslı olduğumuzu çünkü bilim insanları sayesinde çok etkili ve güvenli bir aşımızın bulunduğundan bahsediyor ve ekliyor: “Ancak hastalık çok bulaşıcı olduğundan, kızamık virüsünün dolaşımının durdurulabilmesi için toplumun %95'inin kızamık aşısı ile aşılanması gerekiyor.”

Sekteye uğradı

Dr. Semra Akkuş Akman, "Covid-19 pandemisi sürecinde çocukluk çağında aşıyla önlenebilir hastalıklara karşı yapılan aşılamanın tüm dünyada sekteye uğradığını, pandeminin başlangıcında sağlık kuruluşlarından hastalık kapma korkusuyla yaşanılan aşılamadaki aksama, her geçen gün artan aşı karşıtlığı ile birleşince, dünyada aşıyla önlenebilir hastalıklara karşı savunmasız bırakılan çocuk sayısı arttı” sözleri ile aileleri bu konuda uyarıyor.

Toplu aşılamalar iptal edildi

Pınar Okyay, pandemi döneminde milyonlarca çocuğun zorunlu aşılarının yapılmadığını söylüyor. Bilim insanlarının rutin aşı uyarılarına hak veren Okyay, “Bu dönemde, altı Dünya Sağlık Örgütü Bölgesinin tamamı (Afrika Bölgesi, Amerika Bölgesi, Güney Doğu Asya Bölgesi, Avrupa Bölgesi, Doğu Akdeniz Bölgesi ve Batı Pasifik Bölgesi), rutin aşılama faaliyetlerinde aksama olduğunu bildirdi, pandeminin ilk altı ayında 56 ülkede 101 toplu aşılama kampanyası iptal edildi” bilgisini veriyor.

117 milyondan fazla çocuk risk altında

“Covid-19 küresel olarak yayılmaya devam ederken, halen 37 ülkede 117 milyondan fazla çocuk kızamık aşılarını olamama riski ile karşı karşıya” diyen Prof. Dr. Pınar Okyay, tehlikeyi şöyle anlatıyor: “Dünya çapında 23 milyon çocuk, 2020'de rutin aşılama hizmetleri aracılığıyla hayat kurtaran aşıları kaçırdı. Bu rakam, 2019'dakinden 3,7 milyonun çok üzerinde. Bu, dünyayı on yıldan fazla bir süre geriye götürerek 2009'dan bu yana en yüksek aşılanmamış çocuk sayısı. Bu çocukların çoğuna (17 milyona kadar) tek bir aşı bile yapılmadı.”

Risk kapıda! Kızamık salgını yaşanabilir!

“Aşılamaların ertelenmesi sebebiyle yeni bir kızamık salgını kapıda mı?” diye sorduğumuz Okyay’ın cevabı bir hayli korkutucu. 

“Ölümcül, son derece bulaşıcı bir virüs olan kızamık, bağışıklama boşluklarını affetmez. Askıya alınan bağışıklama faaliyetleri ve gecikmiş kampanyalardan kaynaklanan kızamık bağışıklığı boşlukları, kızamığın yeniden canlanmasının bir habercisidir” diyen Pınar Okyay, kızamığa bağlı ölümlerin artma riskinin de olduğundan bahsediyor ve şunları söylüyor:

“Çok önemli bir konu da; bu enfeksiyonlar yalnızca zayıf kızamık aşısı kapsamının bir işareti değil, aynı zamanda hayati sağlık hizmetlerinin en fazla risk altındaki popülasyonlara ulaşmayabileceği bilinen bir belirteçtir. Buna bir de salgının özellikle yoksul çocuklar için gıda kaynakları üzerindeki etkileri ve A vitamini kesintileri de eklendiğinde, bu durum kızamığa bağlı ölümlerin artmasına neden olabilir. Zaten, kızamık ölümlerinin %95'ten fazlası, kişi başına düşen gelirin düşük ve sağlık altyapısının zayıf olduğu ülkelerde meydana gelmektedir. Pandemi bu eşitsizliği de derinleştirmiştir.”