Koronavirüs aşı müjdesi Ankara'dan geldi! İnsanlar ve maymunlarda denenecek
TÜRKİYE'de ilk kez bir Kovid-19 aşı adayı, insanlarda denenmeye başlanacak. Her şey yolunda giderse yıl sonunda hazır olması hedeflenen yerli aşı, burundan uygulanacak. İşte detaylar.
Koronavirüse karşı aşı çalışmaları sürdürülürken sevindiren haber geldi. 40 kişilik ekibin ter döktüğü, hayvanlar üzerinde denemeleri tamamlanan aşı, eş zamanlı olarak maymun ve insanlar üzerinde denenecek. Yetkililerin 10 yıl önce üretilen akciğer alveolu (akciğerin nefes aldığı bölümler) üzerindeki çalışması da olumlu sonuçlar vermiş durumda. Öte yandan aşının hem bağışıklığı arttırdığı hem de yan etkisinin olmadığı belirtiliyor. İşte aşı üzerinde çalışmalar yapan yetkililerin verdiği bilgiler.
Sanayi Bakanlığı'nın, Kovid 19 salgınının Çin'de ortaya çıkmasının ardından Şubat ayı sonlarında Türkiye'de aşı geliştirmek için özel sektör ve üniversitelere çağrı yapması ve Sağlık Bakanlığı'nın da yönlendirmesiyle yerli koronavirüs aşısı geliştirmek üzere bir bilim ordusu kuran Nanografi A.Ş. ve aşı ekibi, 5 aydır büyük bir gizlilik içinde yürüttükleri aşı çalışmalarının detaylarını ilk kez paylaştı.
40 kişilik ekip çalıştı, maymunlar ve insanlarda denenecek
Kamu ve özel sektör desteği ile üç üniversiteden bilim insanlarının geliştirdiği aşının gönüllü insan denemeleri için gerekli başvuruları da yapıldı. ODTÜ, Ankara Üniversitesi ve Gazi Üniversitesi gibi Türkiye'nin en iyi üniversitelerinden kimya, genetik, biyokimya ve tıp alanlarında her biri önemli çalışmalara imza atmış akademisyenlerden oluşan 40 kişilik ekip, Kovid 19'a çare olacak aşıyı geliştirmek için gece gündüz çalıştı, hayvan ve bağışıklık hücresi deneylerini tamamladı. Çalışma sonuçlarını içeren dosyalar ve detaylı raporlarla etik kurul onayı için başvurusu yapılan aşı çalışmasında, maymun denemeleri ile eş zamanlı olarak insan denemeleri de yürütülecek.
Akciğerin yapay olarak üretilen alveolu üzerinde çalışıldı
Yerli Kovid aşısı ekibinde akciğere özgü insan bağışıklık hücreleri deneylerini yürüten Ankara Üniversitesi Tıp Fakütesi İç Hastalıkları Bölümü Fizyopatoloji Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Nuray Yazıhan, çalışmanın temellerinin ODTÜ Kimya Bölümü laboratuvarlarında atıldığını anlattı. Yazıhan, "Aşının ilk formülasyonu orada yapıldı ve onların dizaynı seçildi. Bağışıklık sistemi konusunda daha önce de çalışmalarım olduğu için belli malzemeler zaten elimizde vardı. Yaklaşık 10 yıl önce Almanya ile ortak yürüttüğümüz bir projemiz vardı. Bu proje kapsamında akciğer hücrelerinin hipoksik yani oksijensiz kalırsa, enfeksiyon geçirirse ya da astım gibi alerjik reaksiyonlarla karşılaşırsa nasıl tepki vereceğini çözebilmek için yapay bir akciğer modeli çalışmıştık. Alveol dediğimiz akciğerlerin nefes aldığı bölümleri, laboratuvar ortamında yapay olarak geliştirmiştik. Kovid aşısı için yola çıktığımızda, o modeller elimizde hazırdı" diye konuştu.