Elli yıllık iç savaşta gerek hükümet gerekse gerilla örgütleri çocukları kullanmakla suçlandı. Hükümetin eski çocuk savaşçılar için açtığı kamplara ilk giren ve savaşı çocuklardan dinleyen ilk gazeteciler BBC muhabiri Tom Esslemont ve ekibi oldu.
Abone olYineth Trujillo'nun kitaplığındaki soluk bir fotoğraf bütün hikayeyi özetliyor.
Kendinden küçük kız ve erkek kardeşleriyle beraber, arkadaki uzun boylu ve geniş omuzlu olan Yineth.
Bu fotoğraf çekildiğinde 17 yaşında ve saçları koyu renk. Atletik, ciddi, biraz erkeksi.
"O gün bütün gün ağlamıştım. Ailemi yıllardır ilk kez görüyordum. Beni öldü sanıyorlardı o güne kadar" diyor.
Yineth Kolombiya'daki iç savaşta, son 15 yıl içinde silah bırakan binlerce çocuktan biri.
Çoğu ülkedeki en büyük gerilla grupları olan FARC (Kolombiya Devrimci Silahlı Kuvvetleri) ve ELN (Ulusal Kurtuluş Ordusu) saflarında savaşıyordu.
Yineth Trujillo 12 yaşında katıldığı ve üç yıl birlikte hareket ettiği FARC saflarından, bu fotoğrafın çekildiği günden iki yıl önce yani 15 yaşındayken ayrılmış.
Şimdi 27 yaşında iki sevimli kız çocuğu annesi bir genç kadın.
Rehabilitasyon kampı
"Erkek çocuklarına patlayıcı madde eğitimi verirlerdi, bana istihbarat çalışması yaptırdılar" diyor.
"FARC bir kız çocuğunun kimsenin kuşkusunu çekmeden para, silah, uyuşturucu, haber taşıyabileceğini biliyor, kızları bu iş için eğitiyordu" diye ekliyor.
Kendisini en çok yaralayan en çok iz bırakan şeyin ise, gerilla görevlerine odaklanması istenen kadın savaşçılara yapılan kürtajlara katılmak olduğunu söylüyor.
Kolombiya hükümetinin ülkenin batısında açtığı rehabilitasyon kampında kalan eski gerillaların hikayeleri birbirine çok benziyor.
Hükümet, bu yılın ilk altı ayında geçen yılın aynı dönemine göre gerilla saflarını terkedenlerin sayısında yüzde 40'lık bir artış olduğunu öne sürüyor.
Bu yükseliş ile FARC ile hükümet arasında başlatılan barış görüşmeleri arasında da bir eşzamanlılık var, ama bu iki gelişmenin birbiriyle ne kadar ilintili olduğunu tahmin etmek mümkün değil.
Silahlarını bırakıp teslim olan çocuk savaşçıların bir kısmı bu çiftliğe yerleştiriliyor. Kampın yeri güvenlik nedenleriyle gizli tutuluyor.
Bu eski çocuk savaşçılarla konuşmasına izin verilen ilk yabancı gazeteciler biziz. Güvenliklerini tehlikeye atmamak için, tanıklıklarını, isimlerini değiştirerek aktarıyoruz.
'Ne kurban ne katil'
Carlos, 15 yaşında beş saat süren çatışmalara katıldığını, yanında arkadaşlarının öldüğünü anlatıyor.
Şu anda 16 yaşında olan Carlos, FARC saflarında savaşırken başından aldığı yarayı gösteriyor. 12 yaşından itibaren bir birliğin komutası ona verilmiş.
Uzun siyah saçlı çelimsiz Yolanda da 16 yaşında. Gece, nöbetteyken nasıl uyuyakaldığını anlatıyor. Ceza olarak bir sonraki devriye görevinde ağır silahları o taşımış.
Hükümet yetkilileri, çocukların yaşadıkları travmaları atlatana kadar bu kampta aylar geçirdiklerini, iyileşmeye başladıkları düşünüldüğünde güvenli evler bulunarak oralara yerleştirildiklerini anlatıyorlar.
Anlatınlara bakılırsa burada "sebze meyve bahçelerinde çalışmayı, hayvanlara bakmayı ve yabancılara güvenmeyi" öğreniyorlar.
Rehabilitasyon merkezindeki çocuk psikolojisi uzmanı Carolina Maya Rivera çocuklara bakışını "Onlar ne kurban ne katil. İnsanlar iyiler ve kötüler diye ayrılmıyor" diye özetliyor.
Eski bir çocuk savaşçı Leonardo, ordu mensupları tarafından işkence gördükten sonra 11 yaşında FARC'a katılmış, şimdi siyasete atılmak, bir 20 yıl kadar sonra da başkan olmak istediğin isöylüyor.
Çocukların anlattıkları Kolombiya'da son elli yıla damgasını vuran iç savaşın acımasız bir tablosunu çiziyor.
Hükümet gerilla örgütlerini, çocukları silahlandırmakla suçluyor ama hükümetin de bu yıllar içinde bir çok acımasız taktik izlediği biliniyor.
Şu anda bir yandan gerillalarla diyalog yoluyla savaşa son vermeye çalışırken bir yandan da hala savaşı sürdürüyor.
FARC çok büyük kayba uğradı. Hükümet, örgtün şimdi çok genç bir savaşçı gücüne dayandığını düşünüyor.
Hükümet de suçlanıyor
Meta eyaletinde ordunun yürüttüğü "kalpleri ve kafaları kazanma" kampanyasını izledik: Bandolu bir geçit töreni ve kasabanın gençleri için düzenlenen bir futbol maçı.
Kazanan takıma ödül olarak bisiklerler ve stereolar konmuş. Tişörtler ve beyzbol şapkaları giymiş askerler balonlar dağıtıyor.
Ordunun çocukları kazanma kampanyasını Maj Armando del Rio yürütüyor.
Bu kırsal bölgelerin silahlı grupların kendilerine savaşçı devşirme alanı olduğunu söylüyor ve Kolombiya çocuklarının iyiliği için çalıştıklarını kaydediyor.
Ama herkes bu görüşte değil.
Benposta adında eski çocuk savaşçılar için çalışan bir yardım kuruluşunun başkanı Jose Luis Campo, çocukların sık sık ordu tarafından muhbir olarak kullanıldığına tanık olduğunu anlatıyor.
"Kız ve erkek çocukları bu sefer, ordu ya da polisle işbirliği içinde istihbarat çalışması yaptıklarını öğrenen FARC tarafından tehdit ediliyor" diyor.
Görüştüğümüz Savunma Bakan Yardımcısı Jorge Bedoya, bu iddiaları reddetti.
"Hayır, çocukların belirttiğiniz şekilde kullanılması Kolombiya'da bizzat kendi yasalarımızla yasaklanmıştır" diye konuştu.
ÖNCEKİ HABERLER
