Kissinger der ki petrolü kontrol eden dünyayı kontrol eder

Cumhurbaşkanı Erdoğan, geçtiğimiz günlerde Zarrab davası ile ilgili bir çok kimsenin anlam veremediği bir konuşmasında "Vatandaşımızı itirafçı yapmanın gayreti içindeler, bu işler bittiği zaman dünyayı ayağa kaldırmasını biliriz" dedi.

Aslında söylediği şu idi; Petro-dolar sistemini biliyorum ve ben yıkıcı tarafa geçersem işler dönülmez noktaya gelir. Amerika dünyadaki en büyük tüketici idi. Hem üretimin Çin'e kayması hem de kaya gazı sonrası Amerika artık kendi üretimini yapıyor ve kendi kullanımını karşılıyor hatta ihraç etmeyede başladı. Böyle olunca dünyadaki en büyük tüketici Çin oldu. Piyasada bir kural var. Malın değerini belirleyen alıcıdır. En büyük alıcı Çin olduğundan petrolün değerini yuan ile değerlerse yuan global para olacaktır.

İran ve Venezuela'nın ABD'nin kara listesinde olması yuan ile petrol alışverişine en yakın ülkeler olmasından.

Biraz açalım...

Çin, petrol piyasası için tercih edilen para birimi ABD dolarını yıkmayı hedefliyor ve bu da çok kapsamlı sonuçlara neden olabilir.

Günümüzde petrolün dolar cinsinden olması, aksi bir durumda ABD'nin ekonomik ve stratejik gücünün elinden çıkması bundan kaynaklanan büyük miktarda yapacağı dolar talebi bir çok dengeleri alt üst edebilir. 1970'lerden bu yana, petrol ticareti, alıcılar ve üreticiler Amerikalı olmasa bile tüm petrol ticareti nerdeyse tamamen ABD doları ile yapılmaktadır. Yuan cinsi petrol ticaretinin sonuçlarının büyük olacağı kesin. Pekin, kendi para birimi olan yuan ile bir vadeli işlem piyasası kurarak doların meydan okumasını umuyor. Bu amaçla, Çin, önümüzdeki aylarda yuan fiyatlı bir petrol kıyaslama kriterinin getirileceğine işaret ediyor.

Yuan'a ayarlı bir petrol vadeli işlem piyasası, Çin'in stratejik güç kazandıracağına inandığı Çin para birimine olan talebi teşvik edecektir. Bu paranın Çin ekonomisine geri dönüştürülmesi de olası. ABD, para talebi nedeniyle son derece düşük fiyatlarla borç alarak büyük bütçe açıkları yapabiliyor. Dolar, uzun zamandan beri, dünyanın dört bir yanındaki yatırımcılar için en güvenli limanlardan biri oldu.

Ancak Amerikan doları karşılığını almak kolay olmayacak. Plan, Şangay Uluslararası Enerji Değişimi üzerinde bir petrol vadeli işlem sözleşmesi başlatmak ama büyük petrol üreticilerini ve tüketicileri, yuan'ı kullanmaya ve Şangay kriterine yatırım yapmaya ikna etmenin önünde engel oluşturuyor. Suudi Arabistan ya da Rusya gibi bazı büyük ülkeler katılmadıkça, fark yaratacak kadar derin bir pazar ortaya çıkarmak zor olacak.

Çin'in doların tahttan indirilmesi yönünde büyük hevesleri var.

Çin, doların küresel egemenliğine karşı büyük bir hamle yapmak istiyor ve bu yılın başında güçlü adımlar gelebilir. Pekin önümüzdeki aylarda petrol fiyatlaması için yeni bir yol sunabilir... Ancak şu anda küresel pazara hakim ABD doları bazlı sözleşmelerin aksine Çin kendi para birimini kullanıyor. Çin planlarının yaygın şekilde benimsenmesi durumunda, bu doların dünyanın en güçlü para birimi olarak statüsüne meydan okumaya yönelik bir adım olacaktır.

Çin dünyanın en iyi petrol ithalatçısı ve Pekin, bunu yalnızca kendi para biriminin küresel ekonominin en önemli emtialarına fiyatlama mantığı olarak görüyor. Ancak bunun ötesinde, doların dışına çıkmak Çin ve Rusya gibi ülkeler için stratejik bir öncelik taşıyor. Her ikisi de nihai olarak Amerikan doları riskine maruz kalmalarını ve Amerikan yaptırım rejimlerinin siyasetini sınırlandırarak sermayeye olan bağımlılıklarını azaltmayı hedefliyor.

Şanghay'da altın destekli bir vadeli işlem sözleşmesi kullanarak yuan cinsinden petrolün fiyatını vermek ancak bu yolun uzun ve zorlu olacağı anlamına geliyor. Enerji güvenliğine odaklanan Washington merkezli bir düşünce kuruluşu olan Küresel Güvenlik Analiz Enstitüsünün eş başkanı Gal Luft, "Yuan oyun değiştirici değil, en azından henüz değil" dedi. "Ancak buzul başlangıcının bir başka göstergesi ve buzul kelimesi ile doların düşüşünü vurguluyorum" diye ekledi.

Pekin şüpheci küresel petrol piyasaları ve küresel algılamalar yüzünden çok fazla devlet kontrolü uyguluyor. Bu faktörler, West Texas Intermediate veya Brent (her ikisi de dolar cinsinden) gibi daha belirlenmiş kıyaslamalarla rekabet edebilecek uygun bir petrol fiyatlama kriterinin oluşturulması konusundaki çabalarını engelleyecektir. Petro-yuan'ın mimarları, petrodolar'ı ve bununla birlikte ABD doları fiyatlı petrolün kırk yılı aşkın süredir liderliğini yerinden oynatabilmesi, yokuş yukarı bir mücadele ile karşı karşıya olduğu anlamına geliyor.