Kimler oruç tutmayabilir oruç fidyesi nedir?

Oruç kimlere farz kılınmıştır oruç tutmayanlar ne yapabilir? Oruca niyet edilirken ne söylenmelidir? Sahura kalkmadan oruç tutulabilir mi?

RAMAZAN orucu kimlere farzdır hangi durumlarda oruç tutulmayabilir? Oruç tutmayan kişi ne yapmalı oruç fidyesi nedir ve kaç liradır? Sahura kalkmadan akşam niyet edilip oruç tutulabilir mi? Akşam niyet ettikten sonra yemek yenip su içilebilir mi?



Diyanete oruçla ilgili olarak en çok gelen sorular bunlar oldu. İşte bu sorulara Diyanet İşleri Başkanlığı 'nın verdiği yanıtlar;



ORUÇ KİMLERE FARZDIR?


Akıllı, ergenlik çağına ulaşmış ve oruç tutmasına engel bir mazereti olmayan her Müslümanın Ramazan orucunu tutması farzdır.



HANGİ DURUMLARDA ORUÇ TUTULMAYABİLİR?

İslam dini, kişileri, güçleri nispetinde sorumlu tutmuş, güçlerini aşan veya sıkıntıya yol açan durumlarda kolaylaştırıcı hükümler getirmiştir. 
Aşağıdaki mazeretlere sahip kimselerin Ramazanda oruç tutmakla yükümlü olmayıp daha sonra kaza etmelerine veya yerine fidye vermelerine ruhsat tanınmıştır: 


1) Yolculuk: 
Yolculuk, Ramazan ayında oruç tutma mak için ruhsat olarak kabul edilmiştir. Yolculuk esnasında tutulmayan oruçlar, daha sonra kaza edilir. Kur’an’da “Ey ina nanlar! Oruç sizden öncekilere farz kılındığı gibi, Allâh’a karşı gelmekten sakınasınız diye, size de sayılı günlerde farz kılındı. İçi nizden hasta olan veya yolculukta bulunan, tutamadığı günler sayısınca diğer günlerde tutar. Oruca gücü yetmeyenler, bir düşkünü doyuracak kadar fidye verir. Kim gönülden iyilik yaparsa, o iyilik kendisinedir. Eğer bilirseniz, oruç tutmanız sizin için daha iyidir.” buyurulmaktadır. (Bakara, 2/183184).


YOLDA ORUÇ AÇILIR MI?
Geceden oruç tutmaya niyetlenip de gün düzleyin yolculuğa çıkmak zorunda olan kimse yolculukta zorluk çekerse, daha sonra kaza etmek üzere orucunu bozabilir. Ancak orucunu tamamlaması daha uy gundur. Hz. Peygamber, Mekke’nin fethi için sefere çıktığında oruçlu iken, Kedîd denilen yere varınca orucunu bozmuştur. (Buharî, “Savm”, 34; Müslim, “Sıyam”, 15) Bu uygulama, sefere çıkınca orucun bozulabileceğini göstermektedir.


2- HASTALIK : 
Oruç tuttuğu zaman, hastalığının artmasından veya uzamasından endişe edilen kimse ile, hastalığı sebebiyle oruç tutmakta zorlanan kişilerin Ramazan ayında oruç tutmayıp, iyileştikten sonra bunları kaza etmelerine izin verilmiştir. Yukarıda zikredilen âyet buna işaret etmektedir. Uzman bir hekim tarafından oruç tutması hâlinde hasta olacağı bildirilen kimse de hasta hükmündedir.

3- HAMİLE VE ÇOCUK EMZİREN KADINLAR : Oruç tutmaları kendilerine veya çocuklarına zarar vermesi hâlinde, ha mile kadınlar oruçlarını tutmayabilirler. Emzikli kadınlar da, sütlerinin kesilmesi ve çocuklarının zarar görebileceği du rumlarda oruç tutmayabilirler. Hz. Pey gamber buna müsaade etmiştir (Nesâî, “Sıyam”, 5051).
d) Zor ve meşakkatli işlerde çalışmak:
Oruç tuttuğu takdirde sağlığına bir za rar gelmesinden korkan kimse, orucunu tutmayabilir. Bu durumda olanlar, izinli olduğu günler veya uygun zamanlarda tutamadıkları oruçları kaza ederler.
Bir zorunluluk olarak, ağır işlerde çalışmak zorundaolankişiler oruçluolarakçalıştıkları takdirde sağlıkları risk altında kalacaksa, Ramazan ayında tutamadıkları oruçlarını uygun bir zamanda kaza ederler.


4, YAŞLILIK :
Oruç tutamayacak kadar yaşlı olan kimseler, oruç yerine fidye verebilirler. Bakara sûresi nin 184. âyetinde, bu şekilde olup da oruca güç yetiremeyenlerin, oruç tutmayıp fidye vermeleri gerektiği hükme bağlanmıştır. İyileşme umudu olmayan hastalar da aynı hükme tabidir.


ORUÇ FİDYESİ NEDİR KAÇ LİRADIR?

Fidye, bazı ibadetlerin eda edilmemesi ya da edası sırasında birtakım kusurların işlenmesi hâlinde ödenen dînîmalî yüküm lülüktür. İbadetlerle ilgili fidye, oruç ve hacda söz konusudur. İhtiyarlık ve şifa ümidi olma yan bir hastalık sebebiyle oruç tutamayan ve daha sonra da kaza etmesi mümkün olmayan kimse, oruç tutamadığı her güne karşılık bir fidye öder. Kur’anı Kerim’de, “Oruç tutmaya güç yetiremeyenler, bir fakir doyumu kadar fidye öder.” (Bakara, 2/184) buyurulmaktadır.
Bir fidye miktarı, bir sadakai fıtır miktarıdır.

Sadakai fıtır ise bir kişiyi bir gün için doyuracak yiyecek veya bunun para olarak karşılığıdır.
Fidye vermek durumunda olan fakat buna maddi imkânı el vermeyen kimse Allah’tan af diler. Günler uzun olduğu için oruç tutamayan hasta ya da yaşlılar, kısa günlerde oruç tutabi lirlerse tutamadıkları orucu kısa günlerde kaza etmeleri gerekir. Bu durumda olan kimselerin vermiş oldukları fidyeler sadaka sayılır.
Oruç fidyeleri, Ramazan ayının sonunda top tan verilebileceği gibi, Ramazan ayı içinde günlük olarak veya Ramazan ayı başında da verilebilir.


ORUÇ İÇİN NASIL NİYET EDİLİR?
Niyet, ibadetlerin kabulünün ön şartıdır. Ni yetsiz yapılan amel ibadet değeri kazanmaz.
Niyetin asıl gerçekleştiği yer kalptir. Bu da yapılacak ibadete başlama sırasında o ibade tin bilincinde olmakla gerçekleşir. Niyetin dil ile söylenmesi, kalben yapılan niyetin dışa vurulmasından ibaret olup, menduptur. Buna göre her ibadette olduğu gibi oruçta da kalben niyet etmek yeterlidir.

ORUCA NE ZAMAN NİYET EDİLİR?
Oruç için niyetin vakti, akşam namazı vakti nin girmesiyle birlikte başlar. Oruç için sahura kalkılması fiili bir niyettir. Kişi sahura kalk mamış olsa bile sabah bu bilinç içinde ise niyetli sayılır.


AKŞAM NİYET EDİP YATAN İMSAKTAN ÖNCE YEMEK YİYEBİLİR Mİ?
Akşamleyin yatmadan önce yemek 
yiyip oruç tutmaya niyet eden kişi gece uyandığında henüz imsak vakti girmeden yemek yiyip su içebilir mi? 
“İmsak”, sabah namazının girişini ve oru cun başlayış vaktini ifade eder. Oruç tutacak kişinin bu andan itibaren yeme içmeye son vermesi gerekir. Ancak, oruca niyet zamanı ile oruca başlama zamanının çakışması şart olmadığı için daha önceden de niyet edile bilir. Bu itibarla, yatmadan önce yemek yiyip oruç tutmaya niyet eden kişi, geceleyin uyandığında imsak vaktine kadar yiyip içe bilir.


EZAN BİTİNE KADAR YEMEK YENEBİLİR?
7. Sahurda ezan bitene kadar yemek yenilebilir mi? 
İmsak vakti ezan ile değil, tan yerinin ağarması ile başlar. Bu sebeple ezan okunsun okunmasın imsak vaktinin başlaması ile yeme içmeye son vermek gerekir. Ezanın imsak vak tinden önce okunması, ezanla birlikte oruca başlamayı zorunlu kılmadığı gibi, ezanın geç okunması hâlinde de imsak vaktinin girme sinden sonra yiyip içmek mübah olmaz.

BAYRAM GÜNÜ ORUÇ TUTULUR MU?
Ramazan bayramının birinci gününde, Kur ban bayramının dört gününde oruç tutmak tahrimen mekruhtur. Çünkü bugünler ziya fet, yeme, içme ve sevinç günleridir.