Kıbrıs zirvesi sürüyor...

BM'nin bir sonuca varana kadar tarafları bırakmayacağını açıklamasıyla, zirve beklenenden daha çok uzadı.

NTV'nin haberine göre, Kıbrıs zirvesinin ikinci gününde Türk tarafı 3 aşamalı bir plan önerdi. Rumların bu planı reddettiği belirtiliyor. BM Genel Sekreteri Annan görüşmeler devam ederken binadan ayrıldı. Görüşmeleri De Soto yürütecek.

Gerek Türk gerekse de Rum heyeti masadan ilk kalkan taraf olmak istemiyor. Görüşmelerde teknik detaylar ele alınıyor.

Kıbrıs müzakerelerinin üçüncü gün oturumu için gelen KKTC Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş ve Kıbrıs Rum lideri Tassos Papadopulos önce iki ayrı odaya alındılar. BM yetkililerinin her iki lider arasında mekik diplomasisi yürüttüğü belirtildi. TSİ 00.10’da taraflar masaya oturdu. Saat 03.30’da BM Genel Sekreteri Kofi Annan görüşme masasından ayrıldı. Kıbrıs zirvesini Alvaro De Soto’nun yürüttüğü bildirildi. Her iki taraf da masadan ilk kalkan taraf olmak istemiyor.

Kritik Kıbrıs zirvesi için devam eden toplantıda, çözüm yolunda herhangi bir adım atılmadığı ve görüşmelerinbu yüzden uzadığı ifade ediliyor.

‘SONUÇ ALINANA KADAR BIRAKMAYACAĞIZ’

BM’nin, Kıbrıs görüşmeleriyle ilgili tarafları sonuç alınana kadar bırakmayacağı bildirildi. Edinilen bilgiye göre Kıbrıs Türk ve Rum tarafları ile Türk ve Yunan heyetleri, BM binasının 38. katındaki BM Genel Sekreteri Kofi Annan’a ait olan 4 ayrı odada tutuluyor ve BM yetkilileri heyetlerle, onların odalarına giderek ayrı ayrı görüşüyor.

BM Genel Sekreter Yardımcısı Kieran Prendergast, dörtlü heyet üyelerini kastederek, “bir sonuç alınana kadar kendilerini bırakmayacağız” açıklamasında bulundu. Prendergast, “diplomasi uzun sürüyor” şeklinde konuştu.

RUM TARAFI ANNAN’I TEK YETKİLİ İSTİYOR

Kıbrıs Rum tarafının masaya koyduğu öneriler, görüşmelerin üçüncü gününde belli olmaya başladı. Rumlar, Annan planının KKTC’nin istediği şekilde “başlangıç noktası” değil, “müzakerelere temel” olarak alınmasını istiyorlar. Rum tarafı, Avrupa Birliği’nin sürece dahil edilmesini de önerdi.

Rumlar ayrıca BM Güvenlik Konseyi’nin, Genel Sekreter Kofi Annan’ın “boşlukları doldurma konusunda tek yetkili olacağını” vurgulayan bir karar çıkarmasını öneriyorlar.

İKİNCİ GÜN GÖRÜŞMELERİ

Annan, Denktaş ve Papadopulos zirvesi önceki gece saat 23.00’te başladı. Görüşme öncesi BM Genel Sekreteri, Kıbrıs’ta garantör ülkeler olan Türkiye, Yunanistan ve İngiltere’den, Denktaş ve Papadopulos’a geri adım atmaları için baskı yapmalarını istedi.

Görüşmeye KKTC tarafından, Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş’ın yanı sıra, Başbakan Mehmet Ali Talat ve Dışişleri Bakanı Serdar Denktaş katıldı. Rum yönetimi heyetinde ise Tassos Papadopulos ile eski lider Glafkos Klerides yer aldı. Genel Sekreter Annan ile birlikte Kıbrıs Özel Temsilcisi Alvaro De Soto da toplantıda hazır bulundu.

PLAN ÜÇ AŞAMALI

Türk tarafı önceki gün gerçekleştirilen zirvede 3 aşamalı bir plan ortaya koydu. Buna göre, Ada’daki taraflar Mart ortalarına kadar sürecek ilk aşamada kendi aralarında müzakereleri sürdürerek bir uzlaşıya varmaya çalışacak. Bu süreç, BM Genel Sekreteri Kofi Annan’ın Kıbrıs özel temsilcisi Alvaro de Soto gözetiminde yürütülecek.

Taraflar anlaşamadıkları takdirde planın ikinci aşamasına geçilecek. Yaklaşık bir hafta süreyle yapılacak dörtlü müzakerelerde Atina ve Ankara, Ada’daki taraflara baskı uygulayarak anlaşmazlık noktalarını gidermeye çalışacak.

İkinci aşamada da çözümsüzlük giderilemezse, Türk tarafı, geriye kalan anlaşmazlıkların, Türkiye ve Yunanistan’la birlikte hareket edecek BM Genel Sekreteri tarafından doldurulmasını kabul edecek. Bu durumda Annan, boşlukları dolduracak ve planı 31 Mart’ta hazır hale getirecek.

Türk tarafı ayrıca, Annan’a verdiği belgede, değişiklik istediği 5 maddeyi şöyle sıralıyor:

Anlaşmaya, “Kıbrıs, Türk ve Rum egemenliği olarak iki ayrı milletten kurulmuştur” ifadesinin eklenmesi ve parlamentodaki kararların Türk kesimini çiğnemeden alınması,

Sembolik de olsa belli sayıda Türk askerinin ilelebet adada kalması,

Toprak tavizini içeren haritada sınırların düzleştirilmesi,

Türk kesimine yerleşecek Rumların, Türk nüfusun yüzde 10’uyla sınırlı kalması,

Kuzey Kıbrıs’ta malı bulunan Rumların, ulusalararası mahkemelere başvurularını kısıtlayacak garantiler verilmesi.

BM Genel Sekreteri Annan, Türk tarafının önerisini olumlu karşıladı ve çözüm konusunda umutlu konuştu. Annan “Görüşüyoruz, görüşmeler sürdükçe gelişme kaydediyoruz” dedi.

DENKTAŞ: REDDEDİLECEĞİNİ SANMIYORUM

KKTC Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş, önerisiyle ilgili olarak yaptığı açıklamada, Türk tarafının Kıbrıs önerisinin, Annan’ın hakemlik isteğinin bir ölçüde değişikliğe uğratılarak kabul edilmesi anlamına geldiğini söyledi.

Denktaş, Türkiye tarafından hazırlanan önerinin, garantör devletleri sürece dahil ettiğini ve Annan’ın tek hakem olmamasını öngördüğünü vurguladı. Denktaş, yaptıkları öneriyi Rum tarafının reddeceğini de sanmadığını söyledi.

Anlaşma sağlanamaması durumunda garantör devletler olarak Türkiye ve Yunanistan’ın devreye girmesi formülünü Başbakan Erdoğan daha önce de Yunanistan Başbakanı Simitis’e ilettiği, ancak olumlu karşılık alamadığı da belirtiliyor.

RUM TARAFI DA ÖNERİSİNİ AÇIKLADI

3 aşamalı plana karşı, Rum tarafı yeni bir taktik ortaya attı. Rum yönetimi sözcüsü, masada bir Rum önerisinin de bulunduğunu açıkladı. Sözcüye göre Rum önerisi Annan planı çerçevesinde müzakerelerin başlaması, AB’nin de müdahil taraf olması ve AB’nin oynayacağı rolün, birlikle Annan arasında yapılacak görüşmelerde belirlenmesini öngörüyor.

Öte yandan Rum kesiminin kaldığı otelde bir yangın çıktı. Yangın sonucunda ölen ya da yaralanan olmadı.

ANKARA’DAN KARŞI ATAK

Rum tarafının AB’nin de müzakerelere katılmasını önermesi üzerine, Türkiye karşı hamlede bulundu. Ankara ABD’nin devreye girmesini amaçlıyor.

Türkiye, Rum tarafının Avrupa Birliği’nin de görüşmelere katılması önerisi üzerine, Amerika Birleşik Devletleri’nin devreye girmesini sağlamak için Washington ile temasa geçti.

Türkiye, ABD’nin tarafsız konumunu zedelememek için bu talebi doğrudan Annan’a iletmeyecek. Washington, Avrupa Birliği ile birlikte, Annan’ın denge gözetme inisiyatifi olarak müzarelere katılacak.

‘İKİ TARAFIN ÖNERİSİYLE ÇÖZÜM MÜMKÜN’

Rum lideri Papadopulos, Rum gazetecilere New York’ta yaptığı açıklamada, “Zorlu bir istikamete giriyoruz. Eğer Genel Sekreter iki tarafın önerileri doğrultusunda müzakerelerin başlamasını kararlaştırırsa çözüm olasılığı mevcut” dedi.

Diplomatik kaynaklar, “Rumların, KKTC önerisinin ardından büyük sıkıntı içine düştüklerini” belirtti. Adının saklı kalmasını isteyen kaynak, “Stratejilerini tamamen KKTC Cumhurbaşkanı Denktaş’ın sözde uzlaşmaz tutumuna dayandıran Rum heyeti, KKTC’nin son derece yapıcı önerisi karşısında şaşkınlığa uğradı ve büyük sıkıntı içine düştü” şeklinde yorum yaptı.

İLK GÜN GÖRÜŞMELERİ

New York’taki ilk gün görüşmelerinde taraflar davet mektubunda yer alan, üzerinde anlaşılamayan noktaların Annan tarafından doldurulması ve referandum koşuluna itiraz etmişti. BM Genel Sekreteri Annan da bunun üzerine, takvimin tartışmaya açık olmadığını hatırlatmış ve taraflardan alternatif öneri getirmelerini isteyerek görüşmeyi ertelemişti.