Karın bir günlük faturası

Para piyasalarını da etkileyen kar fırtınasının ilk 24 saati, Türkiye'ye bir katrilyona mal oldu.

Hürriyet Gazetesi'nin haberine göre; İMKB'nin dün tatil olmasına ve para piyasalarında işlemlerin aksamasına yol açan kar fırtınasının ilk 24 saati Türkiye'ye 1 katrilyona mal oldu. Tahminlere dayalı olarak hesaplanan bu rakamın, fırtına ile mücadele süresi uzadıkça artacağı belirtiliyor. TÜRKİYE'nin en büyük kenti İstanbul'da kendisini ciddi şekilde hissettiren ancak Türkiye'nin tamamında etkin olan soğuk havanın ekonomiye 24 saatlik faturası katrilyona vurdu. İstanbul Menkul Kıymetler Borsası (İMKB), kar fırtınasını dikkate alarak dünü kapalı geçirirken, para piyasası işlemlerinde de zaman zaman aksamalar yaşandı. 2003'ün ilk dokuz ayında 255 katrilyon lirayı bulan gayri safi milli hasılanın (GSMH), 2003 yılını 360 katrilyon lira düzeyinde bir GSMH ile tamamlaması mümkün görünüyor. Bu çerçevede sadece İstanbul'da, fırtına nedeniyle işyerlerinin erken kapanması, açık işyerlerinin elektrik, doğalgaz kesintileri nedeniyle çalışamaması gibi nedenlerle oluşan mal ve hizmet üretim kaybı 350 trilyon lira düzeyinde gerçekleşti. 24 SAAT KATRİLYON YUTTU Fırtınanın diğer iller üzerindeki doğrudan mal ve hizmet üretimi üzerine olumsuz etkisinin de benzer nedenlerle 100-150 trilyon lira arasında olduğu hesaplandı. Kar fırtınasının ilk gününde oluşan bu maliyetinin ikinci güne de aynen yansıdığının tahmin edilmesiyle, doğrudan mal ve hizmet üretiminde fırtınanın başlamasından sonraki ilk 24 saat içindeki kayıp 900 trilyon lirayla 1 katrilyon lira arasında oluştu. 30 BİN ARAÇ MAHSUR Buna ilave olarak, sadece İstanbul'da fırtına başladıktan sonraki ilk 12 saatte 507 trafik kazası meydana geldi. Bu kazaların oluşturduğu maliyeti doğru olarak tahmin etmek imkansız olsa da kaza başına 2 milyar liralık zarar oluştuğu dikkate alınırsa, kazalarda 12 saatte 1 trilyon liranın üzerinde kayıp meydana gelmiş olacak. Buna ilave olarak, trafiğin kilitlendiği alanlarda 30 bine yakın aracın mahsur kaldığı düşünüldüğünde ve bu araçların, bir tanesinin, kış şartları da dikkate alındığında, durduğu yerde bir saatte iki litre yakıt tükettiği düşünülürse, yaklaşık 400 milyar liralık kaybı ortaya koydu. Ayrıca, yapılan açıklamalardan İstanbul Emniyeti'ne bağlı üç bin, İstanbul Büyükşehir Belediyesi'ne bağlı beş bin kişinin ‘fırtına mesaisi’ yaptığı belirtildi. Bu mesaiyi yapan emniyet ve belediye mensubu sekiz bin kişinin bir günlük ücret giderlerinin de en az 160 milyar lira olduğu tahmin edildi. Dış ticarette günlük kayıp 200 milyon dolar İSTANBUL Ticaret Odası (İTO) Başkanı Mehmet Yıldırım yaşanan kar felaketi nedeniyle sadece dış ticarette günlük kaybın 200 milyon dolar olduğunu söyledi. İstanbul gümrüklerinden günde 100 milyon dolar ihracat, 100 milyon dolar da ithalat yapıldığını belirten Yıldırım, Halkalı ve İstanbul gümrüklerinde 2 gündür işlem yapılamadı, olumsuz hava şartlarının 4 gün süreceğini düşünürsek önemli bir kayıpla karşı karşıya olduğumuzu görürüz'' dedi. Yıldırım yaşanan kar felaketi esnasında belediyelerin aciz kaldığını söyledi. Yıldırım yaklaşan felaketin medya aracılığıyla bir hafta önce duyurulduğunu vurgulayarak, ‘‘Bir doğal felaketin geldiği biliniyordu. Buna rağmen vurdum duymaz, kör ayvaz bir çalışma oldu’’ dedi. Yıldırım, bazı belediyelerin şova yönelik çalışma içinde olduklarını vurgulayarak, yaşanan sorunların İstanbullular tarafından yaklaşan belediye seçimlerinde değerlendirilmesini istedi. Fener, pil ve mum satışları patladı İSTANBUL'un Avrupa yakasında enerji nakil hatlarının donması sonucu son yıllarda yaşanan en büyük elektrik kesintisi insanları hazırlıksız yakaladı. Yolların kar ve buzlanma nedeniyle kapalı olması, halkı zorunlu alışveriş için daha çok merkezi yerlerde bulunan büyük alışveriş merkezlerine ve küçük esnafa yöneltti. Özellikle İstanbul'da yaşanan elektrik kesintisinin ardından pil, ışıldak, fener ve mum gibi aydınlatıcı ve ısıtıcı malzemelerin marketlerdeki stokları 24 saatte tükendi. Kötü hava koşulları nedeniyle vatandaşlar gıda ve su ürünlerinin yanısıra, yedek ısınma araçlarına da yöneldi. Maxi Shopping Haznedar Mağaza Müdürü Fatih Babacan, ‘‘Müşterilerimiz gündelik alışverişleri dışında özellikle pil, mum, ışıldak ve fener gibi aydınlatıcı ve ısıtıcı malzemeleri, hızla tüketiyorlar’’ dedi. Babacan ayrıca, aydınlatıcı ve ısıtıcı ürünlerde yol koşullarından dolayı gerekli sevkiyatların yapılamadığını ve stoklarının tükenmek üzere olduğunu da vurguladı ve ‘‘İki günde, 1000 tane mum, 5600 tane pil, 500 tane fener, 200 tane ışıldak sattık. Ayrıca su kesintileri nedeniyle suya talep arttı ve 700 litre su satışı yapıldı’’ dedi. Lastiklere 2 trilyon liraya 50 bin zincir KAR yağışı patinaj zincirine olan talebi patlattı. Atlı Zincir Genel Müdürü Korhan Gökşin, İstanbul'da 4 günde 50 bin ürün satmayı beklediklerini söyledi. İSTANBUL'da günlük yaşamı felç eden olumsuz hava koşulları ve aralıksız yağan kar, patinaj zincir satışlarını artırdı. Atlı Zincir İğne ve Makina Sanayi A.Ş. Genel Müdürü Korhan Gökşin, İstanbul'da 4 günde 50 bin atlı zincir ürününün satılmasını beklediklerini söyledi. Piyasada 40 milyon liraya satılan ancak kar yağışı ile birlikte karaborsaya düşen ve 60 milyon liraya kadar satılmaya çalışılan zincirlerin fırtına dönemi olarak kabul edilen dört günde en az 2 trilyon liralık pazar oluşturacağı tahmin edildi. Kamu kurumlarının da karlı havalarda Atlı Zincir'e gidip patinaj zinciri talep ettiklerini belirten Gökşin, Türk Hava Yolları'na da (THY) acil satış yaptıklarını bildirdi. ÇİN MALINA DİKKAT Piyasada ucuz fiyata satılan Çin malı patinaj zincirlerine dikkat edilmesi gerektiğini belirten Gökşin, sürücülere, ‘‘Ucuz Çin malı patinaj zinciri almayın lastikleriniz parçalanabilir ya da zinciriniz kopabilir’’ uyarısı yaptı. Gökşin şöyle devam etti: ‘‘Bizim ürünümüz standarttır. Bizim tüm zincirlerimiz kuru yolda test edilir. Zincirimizin 455 km kuruyol garantisi vardır. Sürücüler rastgele zincir almasınlar.’’ Bu yıl piyasada patinaj zinciri sıkıntısı olmadığını bildiren Gökşin, şunları söyledi: ‘‘Çok fazla stok var, ithalat var. Kendi stoğumuz çok yüksek seviyede. Fiyatlar da bu sene çok makul, geçen yılın fiyatlarının altında. Geçtiğimiz yıl 50 milyon liradan başlayıp 70 milyon liraya kadar çıkıyordu takmatikler. Bu sene ise 30-40 milyon liraya istediğiniz zinciri bulma imkanınız var.’’ Olağanüstü durumlarda kullanılan kamu araçlarına da otomatik zincirleme sistemler satacaklarını belirten Gökşin, ‘‘ABD'ye sattığımız karlı havada otomatik olarak devreye giren zincirleme sistmelerini Türkiye'de itfaiye, hastahane gibi kurumlara satmaya çalışacağız‘‘ dedi. Migros: Satışlarımız aniden yüzde 50 arttı KAR felaketi Migros'un satışlarını yüzde 50 civarında artırdı. Migros Genel Müdürü Ömer Bozer, Miros'un semt mağazaları ve uydu kent birimlerinde satışların yüzde 50 oranında arttığını ve tüketicilerin genellikle toplu yiyecek malzemeleri alışverişi yaptığını söyledi. Kar yağışı nedeniyle Migros tedarik zincirinde herhangi bir sorun yaşamadıklarını belirten Bozer, ‘‘Mal sevkiyatımızda her hangi bir sorun yok, kamyonlarımız mağazalarımıza kesintisiz sevkiyat gerçekleştiriyor’’ dedi.