Kanal İstanbul Montrö sözleşmesini bitirir mi? Unutulan bir madde var

Kanal İstanbul tartışmaları ÇED raporunun yayınlanmasının ardından alevlendi. Muhalif olanlar Kanal İstanbul Montrö anlaşmasına aykırı argümanını savunuyor. Peki Montrö anlaşmasında neler var, gerçekten bu kanal sözleşmeye aykırı mı?

Kanal İstanbul için 2020 yılında kazma vuralacak ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın 'çılgın proje' dediği kanalın inşaatı başlayacak. ÇED raporunun yayınlanması ile birlikte de Kanal İstanbul'a ilişkin çılgın iddialar ortalığı sardı. 

En popüler iddia Kanal İstanbul'un Montrö Boğazlar Sözleşmesi'ne aykırı olduğuna ilişkin. En çılgın iddia ise (ki Fatih Portakal da dün bunu dillendirdi) ABD gemilerinin Karadeniz'e çıkması için bu kanalın yapıldığına ilişkin. 

Peki Kanal İstanbul gerçekten Montrö Sözleşmesine aykırı mı? İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu'nun bugün iddia ettiği gibi "90 yıldır devam eden Karadeniz barışını bitirir" mi? 

Murat Bardakçı işin aslını açıkladı

Kamuoyunun sözüne itibar ettiği tarihçilerden Murat Bardakçı bugün işin aslını yazdı. "Kanal İstanbul projesi sadece Montrö’ye değil, Kadeş, Karlofça ve Ayastefanos Andlaşmaları’na da aykırıdır!" diyerek Montrö argümanını ortaya atanlarla dalga geçen Murat Bardakçı şunları söylüyor:

-Kanal İstanbul ile Montrö’nün hükümlerinin hiçbir alâkası yoktur! Üniversitede devletlerarası hukuk dersi görmüş olanlar bunu zaten gayet iyi bilirler, Montrö’nün metnini dikkatini vererek okumuş olanlar da proje ile andlaşma arasında bir münasebetin bulunmadığını daha ilk maddelerde farkederler. Montrö bugün artık bir bahaneden ibarettir ve kanal projesine muhalif olanların sığınağı hâline gelmiştir…

ABD donanmaları kullanacak iddiası

Nevzuhur Montrö allâmelerinden biri TV’lerden birinde taptaze, ılık ılık bir keramet yumurtladı; “Montrö savaş gemilerinin Karadeniz’de uzun müddet kalmasını engellediği için Karadeniz’e yerleşme imkânı bulamayan Amerika’nın gelecekte Kanal İstanbul’u kullanabileceğini, böyle bir gelişmenin Rusya’yı ayağa kaldıracağını, Moskova’nın andlaşmada değişik yapılmasını isteyebileceğini ve böylelikle Boğazlar’daki hâkimiyetimizi tehlikeye gireceğini” buyurdu…

Kimsenin sormadığı soru : Çanakkale ne olacak?
Hazret uyduruyor, sallıyor, kanat çırpıp uçuyor, tamam; ama onunla beraber programa katılan diğer konuklardan hiçbiri her nedense “Efendi, Montrö sadece İstanbul Boğazı’nı değil, Çanakkale’yi de kapsar! Hayâlindeki o Amerikan savaş gemileri Çanakkale’yi geçmeden İstanbul Boğazı’na nasıl gelecekler? Ege’den kanat çırparak mı?” diye sormayı akıl edemiyor!

Montrö Boğazlar Sözleşmesi maddeleri tam metin PDF için tıklayın
20 Temmuz 1936 imzalanan Montrö Boğazlar Sözleşmesi Türk Boğazlarından (Çanakkale ve İstanbul) geçiş rejimini ve boğazlar bölgesinin güvenliği işlerini düzenleyen sözleşmedir. Bulgaristan, Fransa, Büyük Britanya, Avustralya, Yunanistan, Japonya, Romanya, Sovyetler Birliği, Yugoslavya ve Türkiye tarafından imzalanmıştır.