Kanada ile Çin arasındaki gerilimi tırmandıran talimat

Kanada'nın Alberta eyaletinde hükümet, Çin hükümeti ile bağlantıları olan üniversitelere ortaklıklarını durdurmaları talimatı verdi.

Alberta Eyaleti İleri Eğitim Bakanı Demetrios Nicolaides, konuyla ilgili yaptığı açıklamada, eyaletin dört kapsamlı akademik ve araştırma üniversitesinden Çin hükümeti ile bağlantılı ortaklıkları durdurmalarını ve ilişkilerini gözden geçirmelerini istedi.

Hükümet olarak, ortaklıkların Çin ordusuna ve istihbaratına yardımcı olacağından endişe duyduklarını ifade eden Bakan Nicolaides, talimatın Calgary, Alberta, Lethbridge ve Athabasca üniversitelerine gönderildiğini söyledi.

Nicolaides, şunları kaydetti:

"Kanada fikri mülkiyetinin potansiyel hırsızlığı konusunda derinden endişeliyim ve ayrıca Çin Halk Cumhuriyeti ile araştırma ortaklıklarının Çin askeri ve istihbarat kurumları tarafından kullanılabileceğinden endişeleniyorum. Ortaöğretim sonrası kurumlarımız da dahil olmak üzere, araştırma ve yenilik merkezlerimize yabancı devlet sızmasını engellemek için daha çok şey yapılması gerekiyor. Ulusal güvenlik ve istihbarat esas olarak federal hükümetin görev alanı olduğu için bu ciddi acil konularda Ottawa'nın belirlediği kapsamlı ulusal çerçeveyi de memnuniyetle karşılıyoruz."

Federal parlamentoda geçen yıl Kanada-Çin ilişkilerinin ele alındığı komite oturumunda, Çin'in teknolojiye erişim sağlamak için kullandığı gözetim ağının arkasındaki temel teknolojilerin bir kısmının Kanada üniversitelerinde geliştirildiği iddiası gündeme gelmişti.

Kanada ile Çin arasındaki gerginlik giderek büyüyor

Kanada ile Çin arasındaki diplomatik gerginlik; Çinli teknoloji devi Huawei'nin sahibinin kızı ve şirketin CFO'su Mıng Vancou'nun, Washington'ın İran’a koyduğu yaptırımları deldiği gerekçesiyle Aralık 2018'de Kanada'nın Vancouver kentinde tutuklanması ile başlamıştı.

Bir süre hapiste kalan ve 10 milyon Kanada doları kefaletle serbest bırakılan Vancou'nun tutuksuz yargılanması devam ediyor.

Çin, Vancou'nun tutuklanmasına misilleme olarak Kanadalı eski diplomat Michael Kovrig ve iş adamı Michael Spavor'u ulusal güvenlikle ilgili suçlamaları gerekçe göstererek önce gözaltına almış daha sonra da tutuklamıştı.

Çin yönetimi, Mıng Vancou'nun serbest bırakılmaması üzerine, kanola bitkisi başta olmak üzere Kanada'dan ithal ettiği bazı malların ithalatını durdurmuş, Kanada Ulusal Savunma Bakanı Harjit Sajjan da 12 Aralık 2020'de federal parlamentoda yaptığı konuşmada Çin ile bundan böyle askeri tatbikat yapılmayacağını açıklamıştı.

Kanada, bu yıl 23 Şubat'ta federal parlamentodaki oylamayla Çin'in Uygur Türkleri ve Müslüman azınlıklara karşı uygulamalarını "soykırım" olarak ilan etmişti.