Kamu Yönetimi ve Kontrol Yasası çıktı

Kamu Mali Yönetimi ve Kontrolü Kanunu, Resmi Gazete'de yayımlanarak büyük bölümüyle yürürlüğe girdi.

Yasa, kalkınma planları ve programlarında yer alan politika ve hedefler doğrultusunda kamu kaynaklarının etkili, ekonomik ve verimli şekilde elde edilmesi ve kullanılmasını, hesap verebilirliği ve mali saydamlığı sağlamak üzere, kamu mali yönetiminin yapısını ve işleyişini, kamu bütçelerinin hazırlanmasını, uygulanmasını, tüm mali işlemlerin muhasebeleştirilmesini, raporlanmasını ve mali kontrolünü düzenlemeyi amaçlıyor. Yasaya göre, AB fonları ile yurtiçi ve yurtdışından kamu idarelerine sağlanan kaynakların kullanımı ve kontrolü de uluslararası anlaşma hükümleri saklı kalmak üzere denetlenebilecek. Kamu mali yönetiminin uyumlu bir bütün olarak oluşturulup yürütülmesini öngören yasa, kamu maliyesinin, görevlilerin hesap verebilmelerini sağlayacak şekilde yürütülmesini, maliye politikasıyla diğer politikalar arasındaki uyumu, kamu idaresinin ihtiyaçlarının karşılanmasında gerekli analiz ve değerlendirmelerin yapılmasını, mali disiplini sağlayacak bir kamu mali yönetimini ilke olarak koyuyor. Merkezi yönetimin gelir, gider, tahsilat, ödeme, nakit planlaması ve borç yönetiminin hazine birliğini sağlayacak şekilde yürütülmesini öngören yasa, kamu kaynaklarının kullanılmasında ''mali saydamlık'' ve ''hesap verme'' sorumluluğu''nu da düzenliyor. Her türlü kamu kaynağının elde edilmesi ve kullanılmasında kamuoyunun bilgilendirilmesi ve kamuoyu denetiminin sağlanması amacıyla görev, yetki ve sorumluluklar açık olarak tanımlanacak. Hükümet politikaları ile kalkınma planları, yıllık programlar, stratejik planlar ile bütçelerin hazırlanması, yetkili organlarda görüşülmesi, uygulanması ve uygulama sonuçları ile raporlar kamuoyuna açık ve ulaşılabilir olacak. Kamu idareleri tarafından sağlanan teşvik ve desteklemeler, bir yılı geçmemek üzere belirli dönemler itibarıyla kamuoyuna açıklanacak. Kamu hesapları standart ve kabul görmüş prensiplere uygun bir muhasebe düzenine göre oluşturulacak. Mali saydamlığın sağlanması için gerekli düzenlemelerin yapılması ve önlemlerin alınmasından kamu idareleri sorumlu olacak, Maliye Bakanlığı ise bunları izleyecek. Görevli ve yetkililer, kaynakların etkili, ekonomik, verimli ve hukuka uygun olarak elde edilmesinden, kullanılmasından muhasebeleştirilmesinden, raporlanmasından ve kaynakların kötüye kullanılmaması için gerekli önlemlerin alınmasından sorumlu olacak ve yetkili kılınmış üst mercilere hesap verecek. Kamu kaynaklarının etkili, ekonomik ve verimli kullanılması konusunda bakanlar, Başbakan ve TBMM'ye karşı sorumlu olacak. BÜTÇE, MALİ DENETİM VE ÖDENEKLER Genel yönetim kapsamındaki idarelerin bütçeleri; merkezi yönetim bütçesi, sosyal güvenlik kurumları bütçeleri ve mahalli idareler bütçeleri olarak hazırlanacak ve uygulanacak. Kamu idarelerince bunlar dışında herhangi bir ad altında bütçe oluşturulamayacak. KİT'ler dışındaki tüm kamu kurum ve kuruluşları bütçe içine ve dolayısıyla Meclis denetimine girecek. Yeni düzenleme, merkezi yönetim, sosyal güvenlik kurumları ve yerel idarelerin mali yönetim ve kontrolünü kapsayacak. KİT'ler ile KİT niteliğindeki kamu şirketleri hariç diğer kurumlar hazırlayacakları bütçe tahminlerini TBMM'ye sunacaklar. Bütçe ödenekleri, Maliye Bakanlığınca belirlenecek esaslar çerçevesinde, nakit planlaması da dikkate alınarak vize edilen ayrıntılı harcama programları ve serbest bırakma oranlarına göre kullanılacak. Kamu idareleri, bütçelerinde yer alan ödeneklerin üzerinde harcama yapamayacak. Cari yılda kullanılmayan ödenekler yıl sonunda iptal edilecek. Ancak, kamu idarelerinin bütçelerinde cari yıl içinde kullanılmayan ödeneklerinden merkezi idare bütçe kanununda belirtilenler, ertesi yıla devredilebilecek. Örtülü Ödenek, ''kapalı istihbarat ve kapalı savunma hizmetleri, devletin milli güvenliği ve yüksek menfaatleri ile devlet itibarının gerekleri, siyasi, sosyal ve kültürel amaçlar ve olağanüstü hizmetlerle ilgili hükümet icapları için kullanılmak üzere başbakanlık bütçesine konulan ödenek'' olarak tanımlanıyor. Kanunlarla verilen görevlerin gerektirdiği istihbarat hizmetlerini yürüten diğer kamu idarelerinin bütçelerine de örtülü ödenek konulabilecek. KAMU YATIRIM PROJELERİ DPT Müsteşarlığı, merkezi yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin yatırım programında yer alan projelerin ödeneklerinin belirlenmesi sürecinde, bütçe bütünlüğünün sağlanması açısından Maliye Bakanlığı ile işbirliği yapacak. Afetler hariç, DPT tarafından onaylanmayan projeler yatırım programına girmeyecek. Bütçede ödeneği bulunmayan işler için yüklenmeye girişilmeyecek. Yüklenme süresi mali yılla sınırlı olacak. TSK'nın stratejik ve planlamaya ilişkin ağır yekun tutan projeleri için gelecek yıllara dönük yaygın yüklenmeye girişilmesi konusunda Milli Savunma Bakanlığı ve içişleri Bakanlığı yetkili olacak. HER YIL HESAP VERİLECEK Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu ile kamu kuruluşlarının yöneticileri, her yılın sonunda kamuoyuna yaptıklarının ve yapamadıklarının hesabını verecek. Vergi, resim, harç ve benzeri yükümlülüklerin konulması, değiştirilmesi ya da kaldırılacağı kanunla hükme bağlanacak. Genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerin gelirlerinin kanuni dayanakları bütçelerinde gösterilecek. Özel gelirlerin karşılığında idarelere tahsis edilen özel ödenek miktarları ilgili idarelerin bütçelerinde gösterilecek. Özel gelirlerin ödenek kaydına, gelecek yıla devrine, iptaline ilişkin yetki ve işlemler merkezi yönetim bütçe kanununda gösterilecek. Kamu gücüne kullanmak suretiyle kamu hizmetinin karşılığı olarak veya kamu hizmetleriyle ilişkilendirilerek herhangi bir gerçek veya tüzel kişi tarafından bağış veya yardım toplanamayacak ve benzeri adlar altında tahsilat yapılamayacak. Kamu idarelerine yapılan her türlü bağış ve yardımlar bütçelerine gelir kaydedilecek. Nakdi olmayan bağış ve yardımlar, ilgili mevzuatına göre değerlemeye tabi tutularak kayda alınacak. Üst yöneticiler ve bütçeyle ödenek tahsis edilen harcama yetkilileri tarafından idari sorumlulukları çerçevesinde her yıl faaliyet raporları düzenlenecek. TBMM, merkezi yönetim bütçe kanununun uygulama sonuçlarını onama yetkisini kesin hesap kanunuyla kullanacak. Genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerince taşınır ve taşınmaz mal edinilmesi, yönetilmesi, trampası, elden çıkarılması, ecrimisilin tahsil ve takibinde izlenecek yöntem, devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerin yönetimi ve korunması, işgalli malların tahliyesi, bu işlemlerin denetimi ve malların kaydı ile mal yönetim hesabının verilmesine ilişkin usul ve esaslar Maliye Bakanlığı'nın teklifi üzerine tüzükle belirlenecek. TSK'nın elinde bulunan taşınır malların yönetim ve denetimi ise ilgili kanunda düzenlenecek. Genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerinin her türlü taşınır ve taşınmaz mallar Maliye Bakanlığı'nca satılarak bedelleri bütçeye gelir kaydedilecek. Muhasebe sistemi, mali raporların düzenlenmesi ve kesin hesabın çıkarılmasına temel olacak karar, kontrol ve hesap verme süreçlerinin etkin çalışmasını sağlayacak şekilde kurularak yürütülecek. Türk kamu iç kontrol sisteminde, uluslararası standartlar ve AB uygulamalarına uygun iç denetim müessesesi kurulacak. Uluslararası standartlar ve AB uygulamalarına uygun olarak, iç denetçilerin eğitimi ve iç denetim standartlarının belirlenmesi amacıyla Maliye Bakanlığı'na bağlı olarak 7 üyeli ''İç Denetim Koordinasyon Kurulu'' oluşturulacak. Kanunla Sayıştay denetiminin kapsamı da genişletiliyor. Genel yönetim kapsamındaki tüm kamu idarelerinin harcama sonrası dış denetimini Sayıştay gerçekleştirecek. Sayıştay, her yıl TBMM Başkanlık Divanı tarafından görevlendirilecek ve gerekli mesleki niteliklere sahip denetim elemanlarından oluşan komisyon tarafından, hesaplar ve bunlara ilişkin belgeler esas alınarak denetlenecek. Kamu zararı oluşturmadığı halde ödenek üstü harcama talimatı veren harcama yetkilileri için para cezası uygulanacak. Bu yetkililere, her türlü aylık, ödenek, zam ve tazminat dahil yapılan bir aylık net ödemeler toplamının 2 katı tutarında para cezası verilebilecek. Mali yönetim ve kontrol sisteminin zaafa uğradığı, belirgin yolsuzluk veya kamu zararına yönelik emarelerin ortaya çıktığı durumlarda, ilgili bakanın talep etmesi veya doğrudan Başbakanın onayı üzerine Maliye Bakanı, mali karar ve işlemlerini mevzuata uygunluk yönünden teftiş ettirecek. 50 yıllık Muhasebe-i Umumiye Kanunu yürürlükten kaldırılırken, kanun kapsamına dahil kamu idarelerinde kurulmuş döner sermaye işletmeleri ve fonlar, 31 Aralık 2007 tarihine kadar tasfiye edilecek. Kanun hükümlerinin uygulanmasına ilişkin düzenlemeleri, Maliye Bakanlığı gerçekleştirecek. Maliye Bakanlığı, kamu idarelerinde mali yönetim ve kontrol sistemlerinin oluşturulmasına yardımcı olacak. Geçiş dönemi, 31 Aralık 2007 tarihini geçemeyecek. Kanun kapsamındaki idarelerde ilgili mevzuatta ve TBMM İçtüzüğü'nde gerekli değişiklikler en geç 31 Aralık 2004 tarihine kadar yapılacak. Yasanın, ''bütçe politikası, gelir ve giderlerin izlenmesi'' ve ''iç denetim koordinasyon kurulu ve görevleri''ni düzenleyen hükümleri ile kanun hükümlerinin uygulanmasına ilişkin gerekli düzenlemeleri yapmaya Maliye Bakanlığı'nı yetkili kılan maddesi, kanunla öngörülen düzenleme ve yetkilere ilişkin bazı geçici maddeleri bugün, diğer hükümleri ise 1 Ocak 2005'te yürürlüğe girecek.