Kadın imam cuma namazı kıldıracak

Kadınların cuma namazı kılıp kılmayacağı tartışma konusu yapılırken, Amerika'dan gelen haber olaya yeni bir boyut kazandırdı. Uzmanlar tartışıyor, kadın imam caiz mi?

Amerika'da ilk kez bir kadın, saflarda erkek-kadın karışık cemaate cuma namazı kıldıracak. ABD'nin New York kentinde bugün gerçekleşecek olan "Kadın hocanın cuma namazı kıldırması" eyleminin, Amerika'daki 'Müslüman Uyan' anlamına gelen 'Muslim Wake Up' adlı organizasyon tarafından hazırlandığı belirtildi. Cuma namazının Virginia Commonwealth Üniversitesi İslâmi İlimler Kürsüsü profesörü Amina Wadud tarafından kıldırılacağı açıklandı. ABD'de bazı İslâmi organizasyonların desteğiyle gerçekleşecek olan bu eylem ile "Müslüman kadının hakkını arayacağı" ifade edildi. Amerikalı Müslümanlar arasında tanınan bir kişilik olan Amina Wadud, Afrika asıllı Amerikalılardan. "Kur'an ve Kadın" adlı kitabıyla tanınan Wadud, kadınlara ait onlarca meseleyi gündeme getirdiği kitabında, kadının namazda imamlık hakkının olduğunu kaydediyor. Kitabında, kadın ve erkeğin karışık namaz kılabileceğini, aynı zamanda kadının da imamlık yapabileceğini vurgulayan Wadud, kadının arka saflarda namaz kılmasının geçmişten beri uygulanagelen adet ve geleneklerin birer ürünü olduğunu söylüyor. Amina Wadud, kitabında Hz. Peygamber (s.a.v)'in bunu yasaklamadığını bilakis kadının imamlığına izin verdiğini bildiriyor. Wadud'un, Amerikalı Müslümanlar arasında bazen başı kapalı, bazen açık olduğu biliniyor. İslâm'ın Amerikancası için harekete geçmişler "Müslim Wake Up" organizasyonu üyelerinin büyük çoğunluğunu sonradan İslâm'ı seçmiş olan Amerikalılar oluşturuyor. Amerika'daki hayat stilinin kadın-erkek eşitliği esası üzerine kurulu olduğunu belirten organizasyonun yöneticileri, İslâm'da da bunun için çareler bulunması gerektiğini ifade ediyorlar. Kadın ile erkeğin namazda aynı safta yan yana "side by side" durabileceğini söyleyen "Muslim Wake Up" organizasyonu yöneticileri, geçen sene Washington D.C'de yapılan ilk toplantılarında böyle namaz kılarak ilk uygulamayı başlattıklarını belirtiyorlar. Bugün Wadud'un kıldıracağı cuma namazı ile de kadının imamlık yapabileceğini göstereceklerini kaydeden organizasyon yöneticileri, İslâm'ın Amerikan hayat stiline uygun olması için harekete geçtiklerini ifade ediyorlar. Organizasyon yöneticileri Amerika'nın farklı gazetelerinde yazdıkları makalelerde, "İslam'ın Amerikan hayat stiline uygulanması" anlamına gelebilecekler çalışmalar yaptıklarını söylüyorlar. Amerika'daki zenci Müslümanlar da daha önce benzeri uygulamalar için girmiş ve İslâm'ın sadece zencilerin dini olduğunu iddia etmişlerdi. Fakat, bu anlayış Malcolm X'in ortaya çıkışıyla birlikte büyük darbe yemişti. "Din elden gitmiyor" New York'daki İslâm Kültürü Merkezi İmamı Muhammed Şemsi Ali ise, yaptığı açıklamada, "Bayan Wadud, sadece bayanlara imamlık yapabilir ve bu da Allah'ın kadınlara vermiş olduğu bir hak. Ancak erkeklere ya da kadın-erkek karışık cemaate namaz kıldıramaz. Çünkü İslâm buna izin vermiyor ve bu aynı zamanda dini kurallara tamamen aykırı bir uygulama" dedi. Şemsi Ali, Amerika'da benzeri anlayışlarla çok karşılaştıklarını ve bu anlayış üzerinden 'Din elden gidiyor' edebiyatı yapmayacaklarını da ifade etti. Mühtedi Müslümanların İslâm'ı seçtiklerinde birçok sorunlarla karşılaştıklarını söyleyen İmam Şemsi Ali, hedeflerinin yeni Müslümanlara İslâm'ın gerçek öğretilerini ulaştırmak olduğunu kaydetti. Diyanet'in konuyla ilgili fetvası Kadınların namazda imamlık yapması, bir kadının hemcinsleri olan diğer kadınlara imamlığı ve kadın-erkek karışık cemaate veya sadece erkeklere imamlığı olarak iki kısma ayrılır. Kadının hemcinsleri olan diğer kadınlara imamlığı konusunda, Hz. Peygamber (s.a.)'in hanımlarından Ümmî Seleme ve Hz. Aişe' nin kadınlara imam olarak namaz kıldırdıklarına, bu durumda öne geçmeyip ilk safın ortasında durduklarına ait ilk devir hadis kaynaklarında bilgiler vardır. Kadınların günlük beş vakit namazda olduğu gibi, teravih namazında da diğer kadınlara imamlık yapmaları lslâm fakihleri tarafından caiz görülmüştür. Bir kadının, erkeklere veya kadın-erkek karışık cemaate imamlık yapması ise, ilk hadis kaynaklarından Ahmed b. Hanbel' in Müsned' inde, Ebu Davud'un Sünen' in de, İbn Huzeyme' nin Sahih'inde, Beyhaki'nin Sünen-i Kebir'inde, Hakim'in Müstedrek'inde ve muahhar pek çok kaynakta yer alan bir habere göre Hz. Peygamber (s.a.v.) istisnai olarak Ümmî Varaka isimli hafız-ı Kur'an bir sahabiyye hanımın kendi ev halkına imamlık yapmasına izin vermiştir. Ümmî Varaka'nın ev halkı ise, ölümünden sonra azad olmaları kaydıyla hür kıldığı biri erkek diğeri hanım iki köleden ibaretti. Bu rivayete dayanarak İmam Ahmed, Ebu Sevr, Müzeni, Taberi, Ibn Teymiyye gibi alimler, kadının zaruret halinde erkeklere de imamlık yapabileceğini söylemişlerdir. İmam-ı Azam Ebu Hanife, Şafii gibi müctehidler ile cumhur-ı fukaha ise, kadının erkeklere imamlığını caiz görmemişlerdir. HAYREDDİN KARAMAN: Cuma namazı kıldıran kadın hiç olmadı Bugün Müslümanların kendi dinlerini yaşamaları esnasında kadın imam olması gibi bir zorunluluk ve ihtiyaç söz konusu değil. Yani kadın imam olmadığı zaman Müslümanlar bir yokluğun içine düşmüyorlar. Bu durumdan yola çıktığımız zaman öyle sanıyorum ki bir kadının cuma namazı kıldırması farklı amaçları gütmekten ortaya çıkıyor ya da küçük bir grubun içinde ele alınan bir durum olmalı. Peygamber Efendimiz (s.a.v) zamanında ben şahsen bir kadının cuma ya da bayram namazı kıldırdığına, böyle bir şey için kadına izin verildiğine rastlamadım. Sadece bir istisna var o da Medine'den uzakta yaşayan bir kadının ailesine ehliyetli kimse bulunmadığı için namaz kıldırmasına Peygamber Efendimiz'in izin vermesidir. Ama bu yorumdan yola çıkarak cuma namazı kıldırmak yanlış olur. Vecdi Akyüz: Kadın zorunlu halde kıldırır Kadın ancak zorunlu bir halde imamlık eder yani eğer namaz kıldıracak bir erkek yoksa ancak bu durumda kadın namaz kıldırabilir. Peygamber Efendimiz zamanında yaşanılan durumda zorunlu bir halden kaynaklanarak gerçekleşmiş bir hadisedir. Bu hadiseden yola çıkarak kadın imam olabilir görüşünü çıkarmak yanlış olur. Kadın kadın cemaatine namaz kıldırabilir ve kadın imam diğer kadınlarla aynı safta durur yani erkek imam gibi bir adım öne çıkmaz. Dr. Ali Cuma: Kadın namaz kıldırabilir Mısır Müftüsü Dr. Ali Cuma, Amina Wadud'un erkeklere namaz kıldırmasının caiz olduğunu söyledi. Müftü Ali Cuma, İslâm alimlerinin bu husustaki ihtilaflarının kadının erkeklere namaz kıldırmasına iznin olduğunu gösterdiğini bildirdi. İslâm alimlerinin ekseriyetine göre kadının erkeklere imamlık yapamayacağını ifade eden Dr. Ali Cuma, ancak çok az olsa da İmam Taberi ve İbn-i Arabi el-Maliki gibi müfessir ve fakihlerin buna izin verdiğini açıkladı. Faruk Beşer: Kadının imamlığı bidat'tır İbadet konusu aklın ve içtihatın geçerli olmadığı bir alandır, Peygamber'in uyguladığı gibi gerçekleştirilir ve bunun dışına çıkmak mümkün değildir. Kadının namaz kıldırması Sünni geleneğin dışına çıkmaktır. İslam'ın yozlaşmasına ve modernliğe esir olmasına sebep olur. Kadın ancak erkeğin olmadığı bir ortamda namaz kıldırır ki cuma namazı adı üstünde cem etmek yani herkesin toplanıp biraraya geldiği yerdir. Yani erkeklerin olduğu bir yerde cuma namazını bir kadının kıldırması kabul edilemez. Bu bidattır. Turan Kışlakçı / Ayşe Olgun Yenişafak