İTÜ'den deprem araştırma merkezi! Türkiye'deki aktif faylar mercek altına alınıyor

İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) bünyesinde Türkiye İş Bankası’nın desteğiyle Marmara Aktif Fay Tehlike ve Risk Uygulama ve Araştırma Merkezi (MATAM) hayata geçirildi. Merkezde; başta Marmara Bölgesi olmak üzere Türkiye'deki aktif fayların oluşturduğu tehlike ve risklere dair dinamik, sayısal, interaktif tehlike ve risk haritalama teknikleri geliştirilecek.

Türkiye İş Bankası’nın desteğiyle İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) bünyesinde, başta Marmara Bölgesi olmak üzere ülkemizdeki aktif fayların oluşturduğu tehlike ve risklere dair veri üretecek ve detaylı bilimsel çalışmalar yürütecek bir merkez kuruldu.

Marmara Aktif Fay Tehlike ve Risk Uygulama ve Araştırma Merkezi, İTÜ Ayazağa Kampüsü’nde düzenlenen ve İş Bankası Genel Müdürü Hakan Aran, İTÜ Rektörü Prof. Dr. İsmail Koyuncu ile merkezde görev alacak akademisyenlerin katıldığı toplantıyla tanıtıldı. Birçok disiplinin bir arada eş güdüm halinde çalışacağı MATAM’da jeoloji mühendisliği, jeokimya-jeodinamik, jeodezi ve fotogrametri, elektronik haberleşme, şehir ve bölge planlama, hidrojeoloji mühendisliği, inşaat mühendisliği gibi deprem konusuyla birebir örtüşen bilimsel konularda uzman akademisyenler görev alacak.

İş Bankası Genel Müdürü Hakan Aran, toplantıda yaptığı konuşmada, geçen yıl 6 Şubat’ta yaşanan büyük deprem felaketinin ardından benzer bir felaket yaşandığında can kayıplarının önüne geçilebileceği inancıyla bu iş birliğini hayata geçirdiklerini belirterek, bunun yolunun da bilimden geçtiğine inandıklarını, bu nedenle böyle bir merkezin kurulmasını çok önemsediklerini ifade etti.İTÜ’nün 250. yılına denk gelen 2023 yılında banka yönetim kurulundan çıkan merkezin desteklenmesi kararını, İş Bankası’nın 100. yılında duyurmaktan büyük mutluluk duyduklarını ifade eden Aran, MATAM’ın aynı zamanda üniversite, kamu ve özel sektör iş birliğinin en güzel örneklerinden biri olduğunu söyledi.

Hakan Aran, ülkemizde aktif fay hatlarına ilişkin mevcut verinin toplanması, olmayan verinin üretilmesi, bu verilerin modern koşullarda saklanması ve bilimsel araştırma yapmak isteyen tüm akademisyenlerle paylaşılması, işlenmesi konusunu çok kıymetli bulduklarını belirterek, “Yapay zekânın gücünden yararlanmak için olmazsa olmaz veridir. Bu verinin sağlanması ve ülkemizdeki bu eksikliğin giderilmesi gerek. Toplumumuz için ise özellikle binalarımızdaki risklerin tespiti için hızlı ve tahribatsız değerlendirme yöntemlerinin bulunması, yeni güçlendirme metotlarının ortaya çıkarılması, bu merkezdeki kazanımların her yaş ve eğitim grubu için Türkiye’ye yayılması; çocuk, genç ve yetişkinlerde bilinçlendirme ve farkındalık çalışmaları yapılmasını en değerli kazanımlar olarak görüyorum” diye konuştu.

İTÜ Rektörü Prof. Dr. İsmail Koyuncu, protokol imza töreni gerçekleştirilen MATAM’ın ilerleyen dönemlerde Türkiye’nin deprem araştırmalarındaki bilgi düzeyini çok daha üst seviyelere çıkaracağını belirterek, “Merkezimiz, bu alanda çalışan gençlerin önünü açacağı gibi, aynı zamanda akademisyenlerimiz öncü çalışmalarıyla ülkemize büyük katkı sağlayacaklardır. Umuyorum ki, böylesi güzel iş birliği protokollerinin sayısı her geçen gün artar. Bunun olması adına biz İTÜ olarak elimizden gelen gayreti gösteriyoruz ve göstermeye de devam edeceğiz” şeklinde konuştu.

MATAM’ın proje yürütücülüğünü üstlenen Prof. Dr. Cenk Yaltırak ise konuşmasında şu cümlelere yer verdi: “Bu alanda üreteceğimiz sayısal haritalar, modellemeler sayesinde; biz herhangi bir yerde, deprem potansiyeli olan bir fayın hangi büyüklükte deprem üreteceğini ve buradan çıkan deprem dalgalarının zemini nasıl etkileyeceğini, zemindeki olayların binaları nasıl etkileyeceğini ortaya koyarak zemin bina-ilişkisinin nasıl kurgulanacağı üzerine yeni ve dinamik veriler elde etme imkânına kavuşacağız. MATAM’ı, ‘Apollo’ projesine benzetiyorum. Bizler, eldeki verilerle ve en güncel teknolojiyle fark oluşturucak çok disiplinli araştırmalara imza atmayı hedefliyoruz.”

Merkezde ilk etapta jeoloji mühendisliği, jeodezi ve fotogrametri, elektronik haberleşme, şehir ve bölge planlama, inşaat mühendisliği, hidrojeoloji mühendisliği gibi farklı uzmanlık alanlarından 12 kişilik bir akademik kadro görev yapacak. Kadroda Prof. Dr. Yaltırak’ın yanı sıra Prof. Dr. Serdar Akyüz, Prof. Dr. Gürsel Sunal, Prof. Dr. Nebiye Musaoğlu, Prof. Dr. Himmet Karaman, Prof. Dr. Şule Öğüdücü, Prof. Dr. Seda Kundak, Doç. Dr. Beyza Taşkın, Doç. Dr. Orkan Özcan, Doç. Dr. Cengiz Zabcı, Dr. Ahmet Akoğlu, Dr. Gülsen Uçarkuş ve Dr. Ufuk Tarı yer alıyor.