Istrati'yi Romenler'den fazla sevdik

Türk Edebiyatı Vakfı’nda yapılan geleneksel Çarşamba Sohbetleri’nin sonuncusu, ilgi çekici olduğu kadar epey şenlikli bir toplantıya sahne oldu.

Türk okurunu derinden etkileyen Romen yazar Panait Istrati’yi anmak üzere toplanan yazarlar ve edebiyatseverler, ‘Panait Istrati neden memleketi Romanya’da değil de Türkiye’de şöhret oldu?’ sorusuna cevap aradı. İlk söz, yazarın 12 kitabını Türkçe’de yayınlayan Varlık Yayınevi Yayın Yönetmeni Enver Ercan’ındı. Ardından toplantıya katılmak için Romanya’dan kalkıp gelen Prof. Dr. Zamfir Balan söz aldı. Panait İstrati üzerine çalıştığı için ‘Istratolog’ olarak anılan Balan, Panait Istrati’nin ülkesinde Türkiye’de olduğu kadar ilgi görmediğini söyledi. Okurlardan birinin, Milli Eğitim’in hazırladığı okunması gereken 100 kitap listesinde Istrati’den de bir kitap bulunduğunu hatırlatması üzerine Balan, “Maalesef, Istrati bizim okullarımızdaki ders kitaplarına girebilmiş bir yazar değil. Türkiye’de neredeyse bütün kitaplarının neşredildiğini görünce şoke olduk.” cevabını verdi. Panait Istrati’nin sîma olarak Halikarnas Balıkçısı ve Sait Faik’e benzediği yorumunu yapan Sevinç Çokum, Istrati’nin sadece bir macera yazarı olarak görülemeyeceğine dikkat çekerek yazarın kitaplarında sıklıkla yer verdiği bilgece sözleri okudu. Toplantıda en ateşli konuşmacı Mehmed Niyazi idi. Panait Istrati ile Tolstoy arasındaki benzerlikleri Stefan Zweig’ın Tolstoy üzerine yazdığı biyografiden hareketle anlatan Niyazi, oturumu yöneten Romen Kültür Merkezi Müdürü Mihai Maxim’in Istrati’ye yönelik yaptığı eleştiriyi de ustalıkla savuşturunca, Türk edebiyatçılar Istrati’yi Romenlere karşı savunuyor görüntüsü oluştu ki, bu görülmeye değerdi. Istrati’nin gücünü, romanlarındaki ‘yaşanmışlık hissi’nden aldığını söyleyen Niyazi, “Bugün hiç kimse Angel Dayı’nın aslında hiç yaşamadığını söyleyemez.” dedi. Toplantı sonrasında aralarında Hollanda konsolosunun da bulunduğu dinleyiciler, Istrati’nin mektupları, elyazması metinleri, fotoğrafları ve kitaplarından oluşan mini sergiyi incelediler. Haber: Ülkü Özel Akagündüz Kaynak: Zaman