İstikrar bize göre değil

Cumhuriyet tarihinde ilk defa 1943 yılında erken seçime gidildi. 82 Anayasası’ndan sonra Özal, 5 yılını tamamlayamadı...

Erken seçim çağrısı yapan DYP ve Anavatan liderlerine olumsuz yanıt veren Başbakan Erdoğan, “Ülkenin erken seçime ihtiyacı yok” dedi ancak olası bir erken seçimin en erken Ağustos ayında yapılabileceğini de söylemişti. Cumhurbaşkanlığı ile ilgili ilk tur oylamanın Anayasa Mahkemesi’ne taşınması ve ardından Genelkurmay’ın bildirisinden sonra erken seçim en çok dillendirilen seçenek olarak tartışılmaya başlandı.

Veriler, Türkiye’de erken seçimin olağanlaştığı sonucu ortaya çıkıyor. Çok partili döneme geçildikten sonra, erken seçimle ilgili tablo şöyle:

1980’DEN SONRA 5 YILI TAMAMLAYAN OLMADI
1982 Anayasasıyla TBMM’nin yasama dönemlerinin 4 yıldan 5 yıla çıkarılmasına karşın 1980 sonrasındaki meclislerin hiçbiri Anayasa ile belirlenmiş olan 5 yıllık süreyi tamamlayamadı. Erken seçimlerin ilki 1946 yılında yapıldı ve çok partili dönemde 8 kez erken seçime gidildi.

1950- 1980 yılların arasındaki dönemde 2 kez, 1957 ve 1977’de erken seçime gidildi. 1987 yılından itibaren erken seçimler dönemi başlamış ve aslında istisna olması gereken erken seçimler bu dönemde olağan hale geldi. Bu dönemde 5 kez erken seçim yapıldı.

Erken seçim kararı alındığı tarihle seçimler arasında geçen süre genelde 1 ay 11 gün ile 3 ay 2 gün arasında değişiyor. Bunun tek istisnası 18 Nisan 1999’da yapılan erken seçimler. Bu seçimlerde, erken seçim kararının alınış tarihi ile seçimlerin yapıldığı tarih arasında 8 ay 18 günlük bir süre var.

ISTİKRAR SAĞLAMAK İÇİN SÜRE 5 YILA ÇIKARILMIŞTI
TESAV Başkanı Erol Tuncer, 1982 Anayasasıyla yasama döneminin 4 yıldan 5 yıla çıkarılmasına ilişkin süreç ve somut durumu şöyle özetledi: “5 yıla çıkarılmasının nedeni, 1960 ile 1980 arasında Cumhuriyet Senatosu vardı ve 2 yılda bir de onun seçimleri yapılıyordu. Dolayısıyla 1960- 1980 yılları arasında çok sık seçim yapıldı Türkiye’de. 1970- 80 arasında da epeyce koalisyon hükümeti kuruldu peşpeşe. İstikrar sağlama açısından seçimleri 4 yıldan 5 yıla çıkaralım dediler. Ancak 87-91-95-99’da hep erken seçim oldu. Parlamentolar 4 yılı dolduramadı, 5 yılı hiç dolduramadı. Bunun nedeni, parlamentoların ömrü 4 yıldan fazla sorunlara dayanamıyor, koşullar bir seçimi gerektiriyor.”

BU DÖNEM İSTİSNA OLDU
“Bu dönem bir istisna oldu; 4 yılı geçti şimdi 5 yıla gidiyor. Tam 5 yıl oldu diyemiyorum. Belki bu Cumhurbaşkanlığı seçiminden sonra bir erken seçim olabilir. Bunun nedeni de şu: Bu Hükümetin Parlamento’da büyük bir çoğunluğu vardı, Cumhurbaşkanlığı seçimi de vardı. Erken seçime gidip o çoğunluğu riske atlmak istemediler.”

SÜRE TEKRAR 4 YILA İNDİRİLMELİ
Tuncer, zamanından önce seçimlere gidilmesini istikrarsızlık olarak değerlendirmediğini söyleyerek, “Parlamentoların gücü yetmiyor. 4 sene iyi bir zaman. İleride bir Anayasa değişikliği olursa bu konuda, 4 yıla indirilmesinden yanayım” dedi.

Kaynak: NTV