İşte Van'ı yıkan fay hattı!
Yüzüncü yıl üniversitesi (yyü) jeoloji mühendisliği bölümü öğretim üyesi yrd. doç. dr. onur köse, "ters faylarda bloklar, kıta parçaları birbirleri üzerine düşey yönde hareket ederler. dolayısıyla binaların salınımları düşey yönde meydana gelir. bu da yıkıcı etkiyi azaltır. bu nedenle 7.2...
Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) Jeoloji Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Onur Köse, "Ters faylarda bloklar, kıta parçaları birbirleri üzerine düşey yönde hareket ederler. Dolayısıyla binaların salınımları düşey yönde meydana gelir. Bu da yıkıcı etkiyi azaltır. Bu nedenle 7.2 büyüklüğündeki Van depreminde bina yıkımları az olmuştur" dedi.
Yrd. Doç. Dr. Köse, kentte meydana gelen depremlerin etkilediği bazı bölgeleri gezerek, kırık fay hatlarının bozduğu yer şekilleriyle ilgili olarak değerlendirmelerde bulundu.
Van’da meydana gelen depremlerin aslında tüm Türkiye’yi ilgilendiren depremler olduğunu belirten Köse, "Çünkü Van’da deprem olmasının temel sebebi Türkiye’nin de üzerinde bulunduğu Büyük Avrasya plakasına doğru Afrika ve Arap plakalarının yaklaşmalarıdır. Günümüzde hala Doğu Anadolu bölgesinde Arap plakasıyla Anadolu bloku aktif şekilde çarpışmaktadır" diye konuştu.
Bu çarpışma ve yakınlaşmaya bağlı olarak Doğu Anadolu Bölgesi’nde sıkışma meydana geldiğini ifade eden Köse, "Bu bölgede önemli depremleri üretebilecek şekilde çeşitli faylar oluşmuştur. Bu fayların oluşumu 40-50 milyon yıldır devam etmekte. Burada Van Gölü’nün bulunduğu yer ve şehrin bulunduğu yer, iki plakanın çarpışma noktasının hemen yakınındadır. Bu çarpışmaya bağlı olarak bu bölgede doğrultu atımlı faylar, normal faylar, tansiyon çatlakları ve ters faylar meydana gelmiştir" dedi.
FAY ÇEŞİTLİLİĞİNDE İLK SIRADA
Köse, bu fay çeşitliliğinden dolayı Türkiye’nin depremsellik açısından en riskli bölgesinin Van olduğunu belirterek, şöyle konuştu:
"Marmara Bölgesi’nden bile depremsellik açısından daha riskli bir bölgedir. 7.2 büyüklüğündeki Van depremi bu faylardan bir ters fay üzerinde meydana gelmiştir. Diğer depremlere göre bu depremde daha az bina yıkılmıştır.
Bunun nedeni, ilgili olduğu faylardır. Bizler Türkiye’de genellikle Kuzey Anadolu ve Doğu Anadolu fayları üzerindeki yıkıcı depremlerden fayları tanımaktayız ama bu faylar doğrultu atımlı faylardır. Doğrultu atımlı faylar üzerinde yanal hareketler söz konusudur. Yanal hareketlerle plakalar birbirlerinden uzaklaşırken binaların yaptığı salınımlar yanaldır ve bunlar binaların yıkım etkisini artırıcı hareketlerdir. Ters faylarda ise daha farklı hareketlenme olur. Ters fayların yıkım etkisini daha çok Türkiye’den değil Pasifik ve Büyük Okyanus kenarındaki ülkelerden, özellikle de Japonya’dan biliyoruz. Hep Japonya’da evlerin az yıkıldığını biliriz ama evlerin az yıkılmasının temel sebebi sağlamlığından ziyade ters faylar üzerinde gelişiyor olmasından kaynaklanmaktadır. Ters faylarda bloklar, kıta parçaları birbirleri üzerine düşey yönde hareket ederler."