İşte Topçu Kışlası planı!

Son günlerde Türkiye ve dünya gündemine oturan Gezi Parkı'ndaki Topçu Kışlası'na ilişkin önemli detaylar ortaya çıktı...

Son dönemde Türkiye ve dünya gündemine oturan ve dönemin belediye başkanı Lütfi Kırdar tarafından yıktırılan Gezi Parkı'ndaki Topçu Kışlası'na ilişkin 1869 tarihli panaromik çizim planı ve 1913 yılına ait harita bulundu.

Konuyu gündeme getiren araştırmacı tarihçi Tuncer "Daha önce birçok tarihçi buranın plan ve haritasının olmadığını söylüyordu. İlk yıllarına ait olmasa da arşivlerde panaromik çizim planına ve haritaya ulaşıldı" dedi.

Plan ve haritaya ulaşan Yedikıta Tarih ve Kültür Dergisi Genel Yayın Editörü, Araştırmacı-Tarihçi Harun Tuncer, konuyla ilgili AA muhabirine açıklama yaptı.

Etrafında tartışmaların hala devam ettiği, 1940 yılında yıktırılan Topçu Kışlasına ait plan, harita ve benzeri dökümanların olmadığının iddia edildiğini belirten Tuncer, kışlanın etrafını gösteren 2 parça plan ve harita ortaya çıkardıklarını söyledi.

Tuncer, 1800'lü yılların başında Sultan 3. Selim devrinde yapıldığını tahmin edilen Topçu Kışlası'nın ilk dönemine ait harita, plan ve benzeri çizimlere hala ulaşılamaadığını kaydederek, söz konusu plan ve haritanın henüz kamuoyuna sunulmadığını dile getirdi.

Plan ve haritaya Osmanlı Arşivi'nde ulaşıldığını aktaran Tuncer, şuöyle devam etti:

"Plan 1869, Topçu Kışlası, Talimhane Meydanı ve Borsa Han'ın devri için 100 yıl önce yapılan sözleşme çerçevesinde alanın boyutlarını işaret için hazırlanan harita ise 1913 yılına ait. İçerisinde bu haritanın da bulunduğu dosyadan çıkan evraka göre adı geçen han ve Talimhane Meydanı (kışla hariç) 1913 tarihinde 500 bin lira avans karşılığında 1 yıllığına Belçikalı Bank Anverçoise'a devredilmek istenmişti. İttihat ve Terakki hükümeti zamanında toplanan Meclis-i Mahsus'ta görüşülen ve karara bağlanan meseleye göre, Belçika bankası bu işlemden vazgeçince İstanbul'da bulunan "Sanayi ve Ziraat ve Ticaret Şirket-i Milliyye-i Osmaniyyesi" bahsedilen iki mahalden başka anlaşmaya Topçu Kışlası'nı dahil ederek yine aynı ücret karşılığında tasarruf hakkına talip oldu. Devrin hükümeti bu talebi geri çevirmedi. Zira Balkan Savaşları devam ediyordu ve devlet her anlamda buradan gelecek paraya muhtaçtı. Mukavele hazırlandı ve 18 Şubat 1913'te Sultan Reşad'ın konu hakkında çıkan iradesi üzerine 20 Şubat'ta taraflarca imzalandı. Bahsi geçen şirketi temsilen imza atanlar yönetim kurulu üyeleri Mösyö Pissard ve Mösyö Salem'di. Osmanlı hükümetini temsilen de Maliye Nazırı Rifat Paşa'nın imzası vardı."

Mukavele metni

Mukavelename metninin 16 esas ve 1 ilave maddeden oluştuğunu ifade eden Tuncer, içerikte dikkat çeken hususlardan bazılarının "Belli şartlarla 1 yıllığına tasarruf hakkı devredilen söz konusu mahaller şayet bir yıl içinde ve sonunda anlaşma feshedilip hükümetçe geri alınmazsa 'Sanayi ve Ziraat ve Ticaret Şirket-i Milliyye-i Osmaniyyesi' tarafından dilediği kadar ve dilediği şekilde kullanılabilecek, adı geçen şirket devraldığı arsalara dilediği ebatta ve dilediği biçimde bina vs. yapabilecek ve bunları dilediğine kiralayabilecek, işlemlerin tamamlanıp devrin gerçekleşmesinin ardından Osmanlı hükümeti fariğ olduğu bu mahalleri ancak 1 yıl içinde geri alabilecek, fakat sonra bu haktan mahrum kalacak" şeklinde sıraladı.

Harita ve plan

Tuncer, plan ve haritaya ilişkin şu bilgileri aktardı:

"Kışlaya ait haritanın en altında görünen ve ağaçlık olduğu tahmin edilen bölgenin 'Kabristan' olduğu belirtilmiş. Hemen üstünde Taksim Kışlası görünüyor. Dikdörtgen biçimindeki kışla çizgilerle 3 parçaya bölünmüş. En sağda Arabi harflerle 'Be' işareti konan bölüm 11 bin 40 metrekarelik bir alana sahip, sol altta 'Cim' harfiyle işaretlenen bölüm 12 bin 975 ve onun üzerinde 'Kef' harfiyle işaretli bölüm ise 12 bin 894 metrekarelik bir alana sahip. Kışla haritası içine yapılan söz konusu bu bölümlerden arta kalan boşlukların da toplam alanı 13 bin 500 metrekare. Dolayısıyla Taksim Kışlası'nın genel toplamda sahip olduğu alan 50 bin 409 metrekare.

Kışlaya ait bu panaromik çizim planın üst tarafında kışlanın 'önerilen cephe yüksekliği' ve cephenin görünümü çizilmiş. Altta da yine ön ve yan cepheler kuşbakışı resmedilmiş. Yapının uzunluk ve genişlik değerleri için de çizimin tam ortasına 'arşın'. 2 arşın 1,5 metrekareye denk geliyor. Alttaki çizimde binanın 3 cephesinde yer alan oda, kapı, merdiven ve diğer bölümler ölçüleri verilmeksizin işaret edilmiş."