İşte çok konuşulan belediye yasası

Merakla beklenen yerel yönetimler yasa tasarısı Meclis'ten geçti. Belediyelerin görev ve yetkileri yeniden dazenlendi. İşte hepimizi bir şekilde ilgilendiren yasanın ayrıntı

Belediyelerin kurulmasını, görev ve yetkilerini yeniden düzenleyen Belediyeler Kanunu Tasarısı, TBMM Genel Kurulu'nda kabul edilerek yasalaştı. 1580 sayılı Belediyeler Kanunu'nu yürürlükten kaldıran yasaya göre, nüfusu 5 bin ve üzerinde olan yerleşim birimlerinde belediye kurulabilecek. İl ve ilçe merkezlerinde belediye kurulmasını zorunlu kılan yasa, bağlı olduğu il, ilçe belediyesi ile nüfusu 50 bin ve üzerinde olan bir belediyenin sınırına 5 kilometreden daha yakın duruma gelen belediye ve köylerin bu belediyeye katılmasını hüküm altına alıyor. İçme ve kullanma suyu havzaları ile sit ve diğer koruma alanlarında ve meskun sahası, kurulu bir belediyenin sınırlarına 5 kilometreden daha yakın olan yerleşim yerlerinde belediye kurulamayacak. Köylerin veya çeşitli köy kısımlarının birleşerek belediye kurabilmeleri için meskun sahalarının, merkez kabul edilecek yerleşim yerinin meskun sahasına en fazla 5 kilometre mesafede bulunması ve nüfusları toplamının 5 bin ve üzerinde olması gerekecek. Belediye kurulması için, bir veya birden fazla köyün köy ihtiyar meclisinin kararı veya seçmenlerinin en az yarısından bir fazlasının en büyük mülki idare amirine yazılı başvurusu ya da valinin kendiliğinden harekete geçmesi gerekecek. Valinin bildirimi üzerine, yerel seçim kurulları 15 gün içinde köyde veya köy kısımlarında kayıtlı seçmenlerin oylarını alacak ve sonucu valiliğe bildirecek. Dosya valinin görüşüyle birlikte İçişleri Bakanlığı'na gönderilecek. Danıştay'ın görüşü alınarak müşterek kararname ile o yerde belediye kurulacak. Yeni iskan nedeniyle oluşturulan ve nüfusu 5 bin ve üzerinde olan herhangi bir yerleşim yerinde İçişleri Bakanlığı'nın önerisi üzerine müşterek kararnameyle belediye kurulacak. Yeni kurulan belediyenin sınırları altı ay içinde belirlenecek. Sınırlar, belediye meclisinin kararı ve kaymakamın görüşü üzerine valinin onayı ile kesinleşecek. Kesinleşen sınırlar zorunlu nedenler olmadıkça beş yıl süre ile değiştirilemeyecek. Bir belde veya köyün veya bunların bazı kısımlarının meskun sahasının, komşu bir beldenin meskun sahası ile birleşmesi durumunda iltihak olunacak belde sakinlerinin oylarına başvurulmayacak ancak katılmak isteyenler oylama yapacak. Belediye sınırları içinde mahalle kurulması, kaldırılması, bölünmesi, sınır tespiti ve değiştirilmesi, belediye meclisinin kararı ve valinin onayı ile gerçekleştirilebilecek. Bir beldenin adı belediye meclisi üye tam sayısının en az dörtte üçünün kararı ve valinin görüşü üzerine İçişleri Bakanlığı'nın onayı ile değiştirilebilecek. NÜFUSU 2 BİNİN ALTINA DÜŞEN BELEDİYELER Nüfusu 2 binin altına düşen belediyeler, Danıştay'ın görüşü alınarak, İçişleri Bakanlığı'nın önerisi üzerine müşterek kararname ile köye dönüştürülecek. Tüzel kişiliği kaldırılan belediyelerin tasfiyesini il özel idaresi yapacak. Bu belediyelerin taşınır, taşınmaz malları ile hak, alacak ve borçları köy tüzel kişiliğine devredilecek. HEMŞEHRİ HUKUKU Yasa ile ''hemşehri hukuku'' uygulaması getiriliyor. Herkes ikamet ettiği beldenin hemşehrisi sayılacak. Hemşehrilerin, belediye karar ve hizmetlerine katılma, belediye faaliyetleri hakkında bilgilenme ve belediye idaresinin yardımlarından yararlanma hakları olacak. BELEDİYENİN GÖREVLERİ Yasada belediyenin görev, yetki ve sorumlulukları şöyle sıralanıyor: ''Belediye, kanunlarla başka bir kamu kurum ve kuruluşuna verilmeyen mahalli müşterek nitelikteki her türlü görev ve hizmeti yapar, gerekli kararları alır, uygular ve denetler. Belediye öncelikle, imar, su ve kanalizasyon, ulaşım gibi kentsel altyapı; çevre ve çevre sağlığı, temizlik ve katı atık; zabıta, itfaiye, acil yardım, kurtarma ve ambulans; şehir içi trafik; defin ve mezarlıklar; ağaçlandırma, park ve yeşil alanlar; konut; kültür ve sanat, turizm ve tanıtım, gençlik ve spor; sosyal hizmet ve yardım, evlendirme, meslek ve beceri kazandırma; ekonomi ve ticaretin geliştirilmesi hizmetlerini yapar. Belediye, okul öncesi eğitim kurumlan açabilir; devlete ait her derecedeki okul binalarının inşaatı ile yapılmış binaların bakım ve onarımını yapabilir, her türlü araç, gereç ve malzeme ihtiyaçlarını karşılayabilir; sağlıkla ilgili her türlü tesisi açabilir ve işletebilir; kültür ve tabiat varlıkları ile tarihi dokunun ve kent tarihi bakımından önem taşıyan mekanların ve işlevlerinin korunmasını sağlayabilir, bu amaçla bakım ve onarımını yapabilir, korunması mümkün olmayanları aslına uygun olarak yeniden inşa edebilir.'' Hizmetlerin yerine getirilmesinde öncelik sırası, belediyenin mali durumu ve hizmetin ivediliği dikkate alınarak belirlenecek. BELEDİYELERİN YETKİ VE İMTİYAZLARI Yasaya göre belediye, belde sakinlerinin mahalli müşterek nitelikteki ihtiyaçları karşılamak amacıyla her türlü faaliyet ve girişimde bulunacak. Kanunların verdiği yetki çerçevesinde yönetmelik çıkaracak, emir verecek, yasak koyacak ve uygulayacak, kanunlarda belirtilen cezaları verecek. Gerçek ve tüzel kişilerin faaliyetleri ile ilgili olarak kanunlarda belirtilen izin veya ruhsatı verecek. Özel kanunları gereğince belediyeye ait vergi, resim ve harçların tarh, tahakkuk ve tahsilini yapacak. Müktesep haklar saklı kalmak üzere belediye sınırları içinde; içme, kullanma ve endüstri suyu sağlamak; kullanılmış sular ile yağmur sularının uzaklaştırılmasını sağlamak; bunlar için gerekli tesisleri kuracak, kurduracak, işletecek ve işlettirecek. Belediye sınırları içinde toplu taşıma yapacak; bu amaçla otobüs, deniz ve su ulaşım araçları, tünel, raylı sistem dahil her türlü toplu taşıma sistemlerini kuracak, kurduracak, işletecek ve işlettirecek. Katı atıkların toplanması, taşınması, ayrıştırılması, geri kazanımı, ortadan kaldırılması ve depolanması ile ilgili bütün hizmetleri yapacak ve yaptıracak. Mahalli müşterek nitelikteki hizmetlerin yerine getirilmesi amacıyla, belediye sınırları ve mücavir alanlar içerisinde taşınır ve taşınmaz malları alacak, satacak, kiralayacak veya kiraya verecek, takas edecek, bunlar üzerinde sınırlı ayni hak tesis edecek. Borç alacak, bağış kabul edecek. Toptancı ve perakendeci halleri, otobüs terminali, fuar alanı, mezbaha ve yat limanları kuracak, işletecek, işlettirecek; gerçek ve tüzel kişilerin belediye sınırları içinde hal açmasına izin verecek. Vergi, resim ve harçlar dışında kalan ve miktarı 10 milyar Türk lirasının altında olan dava konusu işlerin, anlaşmayla tasfiyesine karar verecek. SIĞINMA EVİ Birinci sınıf gayri sıhhi müesseseler ile umuma açık istirahat ve eğlence yerlerini ruhsatlandıracak. Belediye, toplu taşımaya ilişkin hizmetlere ait hakkını kiralayabileceği gibi imtiyaz oluşturmayacak şekilde ruhsat vermek suretiyle de kullanabilecek. Belediye, belde sakinlerinin belediye hizmetleriyle ilgili görüş ve düşüncelerini tespit etmek amacıyla kamuoyu yoklaması ve araştırması yapabilecek. Büyükşehir belediyeleri ile nüfusu 50 bini geçen belediyeler, kadınlar ve çocuklar için sığınma evi açacak. Ayrıca belediyeler kentsel ve coğrafi bilgi sistemi kuracak. Belediye vergileri, resimleri, harçları ve proje karşılığı borçlanma yoluyla elde edilen gelirleri, şartlı bağışlar ile kamu hizmetlerinde fiilen kullanılan malları haczedilemeyecek. Belediyenin kamu hizmetine ayrılan veya kamunun yararlanmasına açık, gelir getirmeyen taşınmaz malları ile bunların inşa ve kullanımları her türlü vergi, resim, harç ve katkı paylarından muaf tutulacak. BELEDİYE MECLİSİ Yasa, belediye meclisini, belediyenin karar organı olarak tanımlıyor. Belediye meclisi seçilmiş üyelerden oluşacak. Mahalle muhtarlarının, belediye meclisi üye tam sayısının beşte biri oranında her yıl kendi aralarından seçeceği temsilciler, belediye meclisinin fahri üyesi sayılacak. Fahri üyeler, meclis ve ihtisas komisyonu toplantılarına katılarak görüşlerini belirtebilecek, ancak oy kullanamayacak. Ayrıca, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, üniversite ve sendikalar ile gündemdeki konularla ilgili sivil toplum örgütlerinin temsilcileri, oy hakkı olmaksızın kendi görev alanları ve faaliyet konularının görüşüldüğü meclis ve ihtisas komisyonu toplantılarına katılabilecek ve görüş bildirebilecek. Yasa, belediye bütçesi ve kesin hesabını kabul etmek, belediyenin imar planlarını görüşmek ve onaylamak, borçlanmaya ve tahvil ihracına karar vermek gibi görev ve yetkileri belediye meclisine veriyor. Belediye meclisi, bütçeiçi işletmeler ile Türk Ticaret Kanununa tabi ortaklıklar kurulmasına, kurulmuş veya kurulacak ortaklıklara katılmaya veya ayrılmaya, sermaye artışına ve gayrimenkul yatırım ortaklığı kurulmasına karar verebilecek. AMBLEMİ BELEDİYE MECLİSİ BELİRLEYECEK Belediye meclisi, meydan, cadde, sokak, park, tesis ve benzerlerine ad verebilecek, mahalle kurulması, kaldırılması, birleştirilmesi, adlarıyla sınırlarının tespiti ve değiştirilmesine karar verebilecek. Ayrıca, beldeyi tanıtıcı amblem ve flamanın belirlenmesine de belediye meclisi karar verecek. Belediye meclisi, imar planlarına uygun şekilde hazırlanmış belediye imar programlarını görüşerek kabul edecek ve il çevre planlarını onaylayacak. Belediye meclis üyelerine, meclis ve ihtisas komisyon toplantılarına katıldıkları her gün için belediye başkanına ödenmekte olan aylık brüt ödeneğin günlük tutarının üçte birini geçmemek üzere meclis tarafından belirlenecek miktarda huzur hakkı ödenecek. Belediye meclisi her dönem başında kendi üyeleri arasından seçilecek en az 3 en fazla 5 kişiden olaşan ihtisas komisyonları kurabilecek. Nüfusu 50 bini geçen belediyelerde plan ve bütçe ile imar komisyonları zorunlu olarak kurulacak. Denetim komisyonu, nüfusu 10 bini aşan belediyelerde oluşturulacak. Belediye meclisi, kanunla verilen görevleri süresi içinde yapmaktan çekinirse ve belediyeye verilen görevlerle ilgisi olmayan siyasi konuları görüşür ve bu konuda karar alırsa İçişleri Bakanlığı'nın bildirisi üzerine Danıştay'ın kararı ile feshedilebilecek. BELEDİYE ENCÜMENİ Belediye Encümeni, belediye başkanının başkanlığında, il belediyelerinde ve nüfusu 100 binin üzerindeki belediyelerde, belediye meclisinin her yıl kendi üyeleri arasından bir yıl için gizli oyla seçeceği 4 üye ile birim amirleri arasından belediye başkanının belirlediği 4 üyeden oluşacak. Diğer belediyelerde encümen 3'ü seçilmiş, 3'ü de atanmış 6 üyeden oluşacak. Belediye encümeni, belediyenin yürütme organı olarak görev yapacak. Yasa, belediye meclisi ve belediye encümeni üyelerine belediyenin nüfusuna göre değişen miktarlarda ödenek verilmesini öngörüyor.