IŞİD'in gözbebeği olan şehirde neler oluyor?

IŞİD'in hem ana üssü olan hem de ele geçirdiği ilk şehir olan Suriye'nin Rakka vilayetinde nasıl bir yönetim modeli işliyor? Reuters IŞİD'in Rakka'da kurduğu düzeni mercek altına aldı...

ABD’nin Irak Şam İslam Devleti’ni (IŞİD) Suriye’de de vurma kararıyla, gözler örgütün Suriye-Türkiye sınırında bir yılı aşkın süredir yönettiği Rakka vilayetine çevrildi.

IŞİD, Suriye’de tümüyle kontrol ettiği tek vilayet olan Rakka’da adeta bir hükümet kurmuş durumda. Öyle ki, kafa kesme eylemleri ve katliamlarıyla meşhur örgüt, burada aynı zamanda su ve elektrik dağıtıyor; maaşları ödüyor; fırın ve bankalardan okul, mahkeme ve camilere kadar her şeyi yönetiyor. Reuters ajansı, Rakka’daki ‘pragmatist IŞİD hükümeti’ni masaya yatırıp, "Örgüt hayatın dokusuna öyle kök salmış ki, onları sadece güç kullanarak temizlemek imkansız” yorumunu yaptı.

Reuters’ın IŞİD'in Rakka'daki yönetimi modeline dönük gözlemleri şöyle:

DEVASA BOYUTTA KURUMSAL ÇALIŞMA!

Örgüt, vilayetin başkenti olan Rakka’da neredeyse bütün kurumları ve kamusal hizmetleri kontrolü altına almış. Ajansa konuşan Rakkalılar, örgütün gücünü korkutma taktiklerinin yanı sıra yönetime pragmatik bakışından aldığını söyledi. Reuters’ın Türkiye’de görüştüğü bir Rakkalı bir aktivist, ”Dürüst olmak gerekirse, devasa boyutta kurumsal çalışma yapıyorlar. Bu, etkileyici” dedi.

RAKKA: DEVRİMİN GELİNİ

* IŞİD Rakka’dan, Esad’dan aldıkları ilk kent olduğu için ‘devrimin gelini’ diye söz ediyor. Kentin örgütün eline geçmesinden sonra IŞİD muhalifleri öldürüldü, kayboldu veya Türkiye’ye kaçtı. Alkol yasaklandı; dükkanlar akşamüstü kapatıldı ve hava karardıktan sonra kimse sokağa çıkmaz oldu. IŞİD, Rakka’da yaşayanların dış dünyayla iletişim kurmasına sadece kendi medya merkezinde izin
vermeye başladı.

* Örgüt, işte bu ilk baskı günlerinden sonra kendi kurumlarını
oluşturmaya başladı.

KAMU KURUMLARI YENİDEN TESİS EDİLDİ

* Bir Rakkalı, ”Siyasi bağlantıları olmayan siviller örgütün varlığına alıştı çünkü insanlar yoruldu. Ve doğrusu şu ki, IŞİD Rakka’da kurumsal işler yapıyor. Hizmetlerle bağlantılı bütün kurumları yeniden tesis ettiler” diye konuştu. Buna göre, örgüt tüketici koruma ofisi bile açmış.

ESAD'IN ESKİ ADAMLARI DA UYUM SAĞLADI

* Reuters’ın IŞİD’in pragmatizmine gösterdiği bir diğer örnek de, militanların çıkarlarına aykırı olmadığı durumda Beşar Esad’a sadık işadamlarıyla ticaret yapması. Bir IŞİD üyesi, Esad’ın bir dizi eski çalışanının da yeni duruma ayak uydurduğunu anlattı. Buna göre, eskiden Şam yönetimine hizmet eden bir kişi şu an değirmenlerin başında ve Rakka’dakifırınlara ekmek dağıtıyor. Rakka barajının eski çalışanları da, IŞİD döneminde işlerini bırakmamış.

DOKTORALI TELEKOMÜNİKASYON UZMANI ATADI

* IŞİD, Kuzey Afrika ve Avrupa’dan ‘uzman‘ üyelerini de Rakka’ya göndermiş. Sözgelimi, örgütün lideri Ebu BekirBağdadi, Rakka’nın telekom hizmetlerini ‘yönetip geliştirmesi‘ için bu alanda doktora sahibi olan Tunuslu bir üyelerini atamış.

SİVİL ASKER AYRIMI

* Bağdadi’nin ‘devlet ve halifelik’ iddiasını pekiştirmek için askeri operasyonlarla sivil yönetimi aurı tuttuğu da belirtiliyor. Buna göre, militanlar sadece polis ve asker olarak çalıştırılıyor; Bağdadi, örgütün ‘sivil‘ üyelerini de kurumlar yöneteleri için Rakka’nın bölgelerine ‘vali’ olarak atamış durumda.

BANKA KURDULAR: MÜSLÜMAN MALİYE EVİ

* Militanlar ve diğer çalışanlar, bir tür maliye bakanlığı ve yoksulluğu azaltmayı hedefleyen bir banka olan ‘Müslüman Maliye Evi’nden maaş alıyor.

AYLIK 400-600 DOLAR MAAŞ

* Militanlara ev veriliyor; ki bunlardan bazıları, Sünni olmayanların ve eski hükümet çalışanlarının kaçarken geride bıraktığı evler.
* IŞİD militanlara, ayda 400 ila 600 dolar maaş veriyor.
* Reuters’a konuşan bir militan, yoksullara da para verildiğini anlattı. Sözgelimi, dul bir kadına kendisi ve her çocuğu için ayda 100′er dolar verilebiliyor.

FİYATLAR KONTROL ALTINDA

* IŞİD fiyatları düşük tutuyor; manipülasyon yapanlar cezalandırılıyor.

* Varlıklı tüccarlara ve ailelere İslami vergiler dayatılıyor. Bir militan bu dayatmayı, ”Biz sadece İslam’ı uyguluyoruz. Zekat, Allah’ın getirdiği İslami bir vergidir” sözleriyle gerekçelendiriyor.

TÜRK İŞ ADAMLARINA PETROL SATIYOR

* Reuters’ın görüştüğü uzmanlara göre, örgüt rehineler için aldığı fidye ve sattığı petrolden, on milyonlarca dolar gelir elde ediyor.

AK Parti hükümetinin yalanlamalarına rağmen, IŞİD Türk işadamlarına petrol sattığı iddiası Reuters’ın haberinde de yer bulmuş.

HER KARARDA SON SÖZ 'HALİFE'NİN

* Kendi kendisini halife ilan eden Bağdadi’nin Rakka’daki yönetimle çok yakından ilgilendiği, komutanların ve diğer ‘yetkili’lerin her kararında son sözü onun söylediği belirtiliyor. Yerel kaynaklar, Rakka’daki fiyatları bile Bağdadi’nin belirlediğini söyledi. İddiaya göre, kentte kurulan şeriat mahkemelerinin verdiği infaz kararları da Bağdadi’nin onayından geçiyor.

İSLAMCILAR BAĞIŞ YAPIYOR

* Reuters’a konuşan cihatçılar, dünya çapından İslamcıların da ‘halifeliği desteklemek için’ kendilerine para gönderdiğini savundu.

BİLİM İNSANLARI ÇALIŞTIRIYOR

* Cihatçılar, örgütün çoğunlukla füze üretimi için tasarlanmış üç silah fabrikasını kontrol ettiğini ve Çinli Müslümanlar dahil, yabancı bilimadamlarının kendileri için çalıştığını ve korumalar eşliğinde özel bir yerde tutulduğunu öne sürdü.

YENİ NESİLLERE YATIRIM

* Reuters, örgütün bir sonraki nesle de ‘yatırım‘ yaptığına dikkat çekerek, ilkokuldan üniversiteye dek Rakka’da müfredata İslam’la ilgili dersler sokulduğunu yazdı. Ajansa göre, yeni gelen militanlar için camilerde de ‘İslami eğitim grupları’ oluşturulmuş.

ASKERİ GÜÇLE TEMİZLEMEK İKMANSIZ

* Reuters haberinde, ”İslam Devleti kendisini Rakka gibi yerlerde hayatın dokusuna öylesine entegre etmiş ki, Amerikan uçaklarının veya Irak, Suriye ve Kürt askerlerinin onları sadece güç kullanarak temizlemesi imkansız’‘ yorumunu yaptı.