IŞİD göçmen yollarıyla Avrupa'ya mı girmeye çalışıyor?

Libya'da IŞİD'in ilerleyişinin ardından Akdeniz'de artan göçmen akını, örgüt militanlarının deniz yoluyla Avrupa'ya sızma tehlikesini gündeme getirdi. BBC'den Neil Arun, bu tehlikenin gerçekliğini araştırdı.

Libya'daki Irak Şam İslam Devleti (IŞİD) militanları Batılı ülkeleri Avrupa'da saldırılar düzenlemekle tehdit etmeye başladı.

Siyasi sistemin çöküp yönetimin çıkmaza girdiği Libya'da, Derne liman kentinde ise IŞİD giderek gücünü artırıyor.

Libyalılar ise teknelere doluşarak, ülkeden kaçmaya ve Avrupa sahillerine sığınmaya çalışıyor.

Acaba Akdeniz'deki göçmen akını, Avrupa'ya girmeye çalışan militanlar sorununun üzerini mi örtüyor?

İtalya ve Mısır daha önce, Akdeniz'den kurtarılan göçmenlerin arasına IŞİD militanlarının gizlenebileceği konusunda uyarılarda bulunmuştu. İki ülke de Libya'daki durum nedeniyle sıkıntılar yaşıyor ve Libya'nın gidişatı her ikisini de doğrudan etkiliyor.

Ancak "IŞİD militanlarının göçmenlerin arasına sızabileceği" uyarısına dair ne İtalya ne de Mısır bir kanıt sunabiliyor.

Örgütler insan kaçakçılığı yapıyor olabilir

Akdeniz'de devriye gezen ekiplerin kurtardığı çoğu göçmen Suriye ve Sahraaltı Afrika'dan geliyor.

Aslında İtalya ve Mısır'ın işaret ettiği tehlike, insani zorunluluklarla çelişen bir kısır döngüyü tanımlıyor: "Göçmenler çatışma getirir, çatışmalar göçmen doğurur"

Göçmen tekneleri nasıl bir tehlike doğuruyor? Bu konuda ne yapılabilir?

Geçen hafta IŞİD, 21 Mısırlı rehineyi öldürdüğü bir video yayımlamıştı. Ancak videonun bu defa çöl yerine, Akdeniz kıyısında bir kumsalda çekildiği görülmüştü.

Videonun sonunda maskeli bir militan Avrupa'ya saldırılar düzenleyeceklerini söylemiş, "Şu anda Roma'nın güneyindeyiz, İslam topraklarında, Libya'dayız. Size yeni bir mesaj veriyoruz" demişti.

Uzmanlar videonun, IŞİD'in son olarak bazı noktalarını ele geçirdiği Libya'nın kıyı şehri Sirt'te çekildiğini düşünüyor.

Geçen hafta, Sirt kıyılarından birkaç mil ötede İtalyan ekipler 2 bin göçmen kurtarmıştı.

İtalyan ekipler, göçmenleri taşıyan teknenin boşaltılması üzerine Libya kıyılarında silahlı kişilerin kullandığı bir hız teknesinin yaklaştığını, boş tekneyi geri istediklerini öne sürdüler.

Bu karşılaşmanın ayrıca Libya'daki kaos ortamında bazı silahlı grupların insan kaçakçılığı yaptığına da işaret ettiği düşünülüyor.

Militanlar için göçmen kaçakçılığı oldukça karlı bir iş. Üstelik Akdeniz, IŞİD sempatizanları için Avrupa'ya giriş yolu.

Yeterli kanıt yok

Ocak ayında IŞİD sempatizanı birinin yazdığı belge internette yayımlanmıştı. Belgede "Güneydeki Haçlı devletlerine ilkel bir tekneyle bile rahatlıkla ulaşabiliriz" yazıyordu.

Ancak İngiliz basınında geniş yer bulan bu belgenin gerçekliği teyit edilemediğinden, bunun bir propaganda aracı olabileceği konusunda dikkatli olunması gerekiyor.

BuzzFeed haber sitesinde geçen ay yer alan bir haberde, IŞİD militanlarının göçmenlerin de kullandığı Türkiye üzerinden Avrupa'ya geçiş yolunu kullanabileceği öne sürülüyordu.

Haberde ayrıca, insan kaçakçılarının "militanların kargo gemilerinde sığınmacılarla yolculuk ettiği" yönündeki ifadelerine yer veriliyordu.

Geçen hafta Mısır'ın İngiltere Büyükelçisi Nasser Kamer de BBC'ye "Militanların deniz yoluyla Avrupa'ya girmesi yalnızca zaman meselesi" demişti.

Kamer, "Önümüzdeki birkaç hafta içinde işbirliği yapmazsak, tekneler terörist dolacak" şeklinde konuşmuştu.

Ancak İtalya ve Mısır'ın uyarıları ve militanların beyanları, bir tehlike olduğunu kanıtlamak için yeterli değil. Ancak kanıt olmaması, tehlikenin olmadığı anlamına da gelmiyor.

Avrupa Birliği Üye Ülkelerinin Dış Sınırlarının Yönetimi için Operasyonel İşbirliği Ajansı (Frontex) ve Avrupa Birliği'nin polis teşkilatı Europol, BBC'ye konuyla ilgili yorumda bulunamayacaklarını söylediler.

Dundee Üniversitesi'den Profesör Christian Kaunert, uyuşturucu ve göçmen kaçakçılarının kullandıkları deniz yolunun militanlar tarafından kullanılabileceğini ifade ediyor.

Özellikle havaalanlarındaki sıkı güvenlik nedeniyle, gizli bir yoldan Avrupa'ya dönmenin Avrupalı cihatçılara hitap edebileceği belirtiliyor.

Deniz yoluyla Avrupa'ya girmek ne kadar mantıklı?

Libya'dan gelen teknelerin çoğu taşıyabileceğinden fazla insanla dolu oluyor ve bazıları yolda batıyor. Teknedeki bazı kişiler boğularak ölebiliyor.

Dolayısıyla bu yöntem IŞİD militanları için verimsiz bir yöntem olabilir. Ancak örgüt, yolda birkaç militan kaybetmek pahasına bu yöntemi denemek istiyor olabilir.

Ya da bu girişimde bulunmak bile, örgütün hedeflediği karmaşa ve paniğe yol açabilir.

Eğer militan sığınma talebinde bulunursa, Avrupa'nın sığınma süreci yasalarını suistimal ederek kalmayı başarabilir.

Ancak aktivistler, sığınma talebinde bulunanlardan daha fazla delil istenmesinin gerçekten zor durumda olan göçmenleri olumsuz etkileyeceğini düşünüyor.

İngiliz kuruluşu Mülteciler Konseyi'nden Lisa Doyle, "İnsani sorumlulukla bu tür mesajların birbirine karıştırılması ve teröristlerin sızma ihtimaline karşı bu tartışmaların yapılması yardımcı olmuyor" diyor.

Doyle, "Mülteci olduğunuzu kanıtlama yükümlülüğü sizde, ancak hayatını kurtarmak için kaçanların bunu kanıtlarla desteklemesi çok zor mümkün oluyor" yorumunda bulunuyor.

Rakamlara bakmak gerekirse, geçen yıl Akdeniz'den Avrupa'ya ulaşmaya çalışan 3,500 göçmen ölmüş, 200 bin göçmen ise Frontex tarafından kurtarılmıştı.

Öte yandan IŞİD'in bugüne kadar Avrupa'da düzenlediği eylemlerde toplam 25 kişi öldü ve saldırganların hiçbiri göçmen değildi.