'IŞİD ekonomisi' nasıl işliyor?

Financial Times, IŞİD'in (Irak Şam İslam Devleti) Suriye ve Irak'ta kontrol altında tuttuğu alanlardaki ekonomik yaşamı, tanıklıklara da yer vererek inceledi. FT bu alanlarda yaşayan halkın ekonomik nedenlerle IŞİD'den rahatsızlığının arttığını yazdı.

Financial Times, IŞİD'in (Irak Şam İslam Devleti) Suriye ve Irak'ta kontrol altında tuttuğu alanlardaki ekonomik hayatı kapsamlı bir haberle ele aldı.

'IŞİD ekonomisi' başlıklı haberde, artan vergiler, tavan fiyatları ve hizmetlerin kötü olması nedeniyle halk arasında IŞİD'e yönelik rahatsızlığın git gide arttığı belirtiliyor.

Haberde alandan bilgilerin, ismi açıklanmayan, IŞİD kontrolündeki bölgede yaşayan bir yerel gazeteci tarafından elde edildiği aktarılıyor.

Yazıda birçok görüş ve tanıklığa yer veriliyor.

Görüşüne yer verilen 40 yaşındaki bir Iraklı şu anda hayatlarının en kötü dönemini yaşadığını söylemiş:

"40 yaşındaki sakin biri olan; gri, uzun bıyıklara sahip Ebu Ahmed, 'Ben yedi yaşındayken İran savaşı başladı. O zamandan beri savaştayız. Uluslararası yaptırımlara, yoksulluğa, adaletsizliğe tahammül ettik. Ancak hiçbir zaman şimdikinden daha kötü olmamıştı' diyor."

"Bu yazı için röportaj yapılan diğer herkes gibi Ebu Ahmed'in adı da güvenlik nedeniyle değiştirildi. Ebu Ahmed bu yaz Irak ve Suriye'nin dörtte birinden fazlasını ele geçiren IŞİD'in yönetimi üstlenmesini başlarda hoş karşıladı. Yalnız değildi: İki ülkede de Sünni Müslümanlar rakip mezheplerin egemen olduğu rejimler tarafından uzun dönem boyunca ayrımcılık hissetmişlerdi. IŞİD destekçileri orta yerde taşlamalar ve baş kesmelerden ABD öncülüğündeki koalisyonun günlük hava saldırılarına kadar her şeye müsamaha gösterdiler. Ancak birçoğu, insanlara hayatlarını kazanma şansı veren bir ekonomi olmadan IŞİD'in yerine geçtiği yöneticilerden daha fazla vereceği çok az şey olduğunu söylüyor."

'Üç farklı para birimi kullanılıyor'

Haberde IŞİD'in kontrolü altındaki topraklarda sınırları kaldırdığını söylemesine rağmen kullanılan para birimlerinin farklı olduğuna dikkat çekiliyor:

"(Musul ile Rakka arasındaki yolda) Seyahat edenler Irak'ta Irak dinarı, yol için ABD doları, varınca da Suriyeli poundu stoklamalı."

FT, IŞİD'in kontrolündeki sistemde yoksulluğun hüküm sürdüğünü aktarıyor:

"(IŞİD'in hakim olduğu) Alanda birçok Suriyeli ayda yaklaşık 115 dolarla idare etme mücadelesi veriyor. IŞİD'in yabancı savaşçıları bunun beş katı fazlasını kazanıyor. Suriye'de ekmek fiyatları hemen hemen iki kat artarak bir dolar oldu. Bu, Suriyeli siviller için günlük gelirin yaklaşık üçte biri."

'Devlet memurlarına maaşları ödenmeye devam ediyor'

Yazıda IŞİD'in elindeki Musul sokaklarında elektriğin olduğu ancak bunun IŞİD sayesinde değil, kendi jeneratör sistemlerini oluşturan Musullar sayesinde gerçekleştirildiği belirtiliyor.

Haberde, IŞİD'in elindeki topraklardaki bazı devlet memurlarının Suriye ve Irak'taki yönetimler tarafından maaşlarını almaya devam ettikleri ancak IŞİD'in onların maaşlarının önemli bir bölümüne el koyduğu aktarılıyor.

Gazete, zamanında Suriye'ye ait olan üç baraj ve en az iki doğalgaz santralinin IŞİD'in elinde olduğunu yazıyor ve bir mühendisin, "IŞİD'in, çalışanların bu tesislerde görev yapmalarına izin verdiğini, Suriye'nin ihtiyacı olanı alıp IŞİD'in elindeki yerlere de elektrik verdiği" yönündeki görüşlerini aktarıyor.

'Ana gelir; Türk, Iraklı ve Suriyeli aracılara satılan ham petrolden'

FT'nin konuştuğu kişiler IŞİD'in asıl parasını petrol kuyularından çıkarılan ham petrolü Türk, Iraklı ve Suriyeli aracılara satarak elde ettiğini belirtmiş.

Haberde IŞİD'in elindeki topraklarda tarımın ne durumda olduğuna da geniş yer ayrılmış.

Daha önce Suriye yönetimine bağlı olarak çalışan ve Ömer olarak tanıtılan bir ziraat mühendisi FT'ye, Rakka'daki tarım alanlarının yüzde 70'inin ekildiğini bunun da IŞİD içinde görünüşte başarılı olduğunu belirtmiş.

Bu kişi, çiftçilerin ürünlerini, bunları Türkiye'ye veya Suriye yönetimine bağlı alanlara götüren tüccarlara satmaya zorlandığını söylüyor.

Ömer, IŞİD'in tarım konusunda deneyimsiz olduğunu, teknik bilgisinin bulunmadığını belirtmiş ve traktör gibi birçok tarım aracını, IŞİD'in savaş için kullanması nedeniyle kullanamadıklarını söylemiş.