İşçilikten memurluğa geçişte bu tarihe dikkat

Kamu kurumlarındaki işçiler zaman zaman aynı kurum içi sınavla memur olabilmektedir. Bu geçişin ifade ettiği anlam 14.10.2008'den sonra çok farkı özellikler taşımaktadır. 

Okurum Handan Hanım soruyor: “Bir kamu kurumunda 10 yıldır vasıfsız işçi kadrosunda mühendis olarak memur işi yapıyorum. Benim gibi yaklaşık 350 üniversiteli işçi daha var. Memur arkadaşlarımıza nazaran birçok dezavantajımız var. Bizler işçi statüsünden memur statüsüne kurumumuz isterse geçebilir miyiz? Kanunen mümkün müdür acaba? Yönetim Kurulu Kararı ya da Kurum İçi Sınav yeterli olur mu?”

Kamu kurumlarında işçilikten memurluğa geçiş her zaman mümkün hallerdendir. Ancak bu işçinin talebine göre şekillenmez. Öncelikle o kurumun memura ihtiyaç duyması, yeterli boş memur kadrosunun bulunması, eğer münhal kadro yok ise o kurumun talep etmesi ve Devlet Personel Başkanlığı’nca kadro tahsisi gerekir.

Bu kadro imkânı mevcut olduğunda kurum yönetim kurulu memurları dışarıdan değil kurum içindeki işçilerin sınavla memur kadrolarına atanması yönünde inisiyatif kullanabilir. Eğer kamu kurumunun yöneticileri istenen unvanlarda memur ihtiyacı bulunduğundan bahisle eksik memur kadroları için talepte bulunur ve bu Başbakanlık Devlet Personel Başkanlığı’nca da kabul görürse gerçekleşebilir.

Bu durum bir yana bir de işin okurum gibi 14.10.2008 sonrasında ilk defa memur olacakları ilgilendiren emeklilik yönü var ki işte bu noktada memur kadrolarına geçmek okurumun avantajına olmayacaktır. Zira 15.10.2008 ve sonrasında ilk defa memur yani sigortalılık anlamında 4/c sigortalısı olanların emeklilik koşulları 5510 sayılı Kanuna göre belirleneceğinden emeklilik tarihi bakımından zarar etmesi kaçınılmazdır. Bu durumdakiler için emeklilik yaşı en erken olarak kadınlar için 58 yaş, erkekler için 60 yaş olacaktır. 2036 yılından önce 9000 günün tamamlanması durumunda bu yaşlar geçerli olup gecikme halinde daha ileri yaşlarda emekli olunabilir.

Geçişte eğer memur olarak 65 yaşına veya ileri yaşlara kadar çalışmayı isteyenler için geçiş anlamlı ve faydalı olacak iken, emeklilik hakkını elde eder etmez emekliliği düşünenler için asla verimli olmaz, emeklilik tarihi ötelenmiş olur.

15.10.2008 ve sonrasında memur olanlar emekli aylıklarını eski memurlar gibi sınıf, unvan ve derece üzerinden ek göstergesine göre değil prim matrahlarına göre emekli olacaklarından asla eski memurlar gibi aylık alamayacaklardır, bu da işin bir başka olumsuz yönüdür.

***

Memurluktan Sonra Bağ-Kur’dan Emeklilik

Okurum Avukat Kemal Bey soruyor: “19.04.2001 tarihinde memurluğa başladım. Ancak şu an itibarıyla istifa edip, Serbest Meslek (Avukatlık) işimi yapmak istiyorum. Memurluk dan ayırılmam durumunda birikmiş olan ikramiye hakkımı alabilir miyim?”

Okurumun sorusunun iki ayrı yönü bulunuyor. İlki okurum Kemal Bey’in öğrenmek istediği ikramiye hakkının akıbeti. Sigortalılığa 08.09.1999’dan sonra başlayan Kemal Bey’in ikramiye hakkında baz alınacak emsal sigortalının kıdem tazminatı hakkı için en az 4500 gün ve 25 yıl sigortalılık koşulu söz konusu. Bu nedenle halen 15 yıl sigortalı iken ayrılacak Kemal Bey’in memuriyetten ayrılıp Bağ-Kur sigortalısı olması halinde emekli olduğunda ikramiye alması maalesef söz konusu olamayacak. Kemal Bey ikramiyesini almak istiyorsa 15.05.2026 tarihine kadar kamudaki görevine devam etmelidir.

Kemal Bey’in sorusunun ikinci yönü ise bence daha önemli bulunuyor. Zira kamuda avukat Kemal Bey eğer Emekli Sandığı yerine Bağ-Kur’dan emekli olursa ve hele de Bağ-Kurlu iken primlerini halen en düşük matrah olan aylık 568,22 TL veya buna yakın rakamlardan öderse ileride alacağı emekli aylığı 700 TL kadar olacak. Oysa örneğin şimdi 3/1 derecede iken ayrılsa ama 61 yaşını dolduracağı tarihe kadar diğer sigortalılıklarda çalışsa bile son yedi yıl bakımından Emekli Sandığı hizmetinin üstünlüğünü koruyup emekli olsa bugünün değeriyle 1700 TL emekli maaşı olurdu.

Yine ¼ derece ve kademeye gelip 25 yıl hizmet ederek ayrılsa ve sonrasında 3,5 yıldan az Bağ-Kur’lu olsa Emekli Sandığı 2600 TL aylığı olurdu.