İran'la pazarlıklar 'temkinli bir iyimserlikle' başladı

Hasan Ruhani'nin cumhurbaşkanlığına gelmesinden bu yana İran ve uluslararası toplum arasındaki nükleer anlaşmazlık ilk kez Cenevre'de pazarlık masasına yatırılıyor. AB ve İran heyetinden temsilciler, 'temkinli bir iyimerlik' içinde olduklarını söylediler.

İran'da Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani'nin Ağustos ayında göreve gelmesinden bu yana dünya liderleri Tahran yönetimiyle ilk kez tekrar nükleer pazarlıklara oturdu.

Liderler görüşmelerin ilk gününde ''temkinli iyimserliklerini'' dile getirdi.

Avrupa Birliği sözcüsü Michael Mann, İran heyetinin önerilerini PowerPoint formatında diğer ülke temsilcilerine sunduğunu belirtmekle beraber herhangi bir ayrıntıya girmedi.

Mann, kapalı kapılar ardındaki görüşmelerin ''temkinli bir iyimserlik'' içinde başladığını söylerken, İran Dışişleri Bakan Yardımcısı Abbas Arakçı da Reuters haber ajansına verdiği mülakatta aynı tabiri kullandı.

İran'ın devlete bağlı İrinn haber kanalı Tahran hükümetinin uranyum zenginleştirme seviyesini indirmeyi önerdiğini bildiriyor. Bu, Birleşmiş Milletler'in ana taleplerinden biri arasında yer alıyor.

Altı ay umudu

Ilımlı bir lider olarak tanınan Ruhani İran'ın nükleer programına ilişkin anlaşmazlığı altı aya kadar çözüme kavuşturmak istediğini söylüyor.

Cenevre'de başlayan görüşmelerin ilk etabını oluşturan önümüzdeki iki gün içerisinde sürpriz bir ilerleme beklenmiyor ama İran Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif bir ''yol haritası'' üzerinde anlaşmaya varılmasını umduğunu belirtti.

Batılı ülkeler ve İsrail, İran'ın nükleer programının silah üretimini amaçladığından şüpheleniyor.

Bu yöndeki suçlamaları reddeden Tahran ise tesislerini tamamen barışçıl amaçlarla kurduğunu söylüyor.

Cenevre görüşelerinin arefesinde İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu İran üzerindeki baskıyı hafifletmenin olacağı uyarısında bulundu.

Cenevre'de İranlı yetkililer, BM Güvenlik Konseyi'nin daimi üyeleri İngiltere, Çin, Fransa, Rusya ve ABD'nin yanısıra Almanya'nın temsilcileriyle bir araya geliyor.

İran heyetinin başında Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif var fakat fiilen pazarlıkların çoğunu Bakan Yardımcısı Abbas Arakçı'nın yürüteceği anlaşılıyor.

Zarif, Cenevre toplantısından önce Facebook sayfasına ''Zorlu ve nispeten zaman alıcı bir yola çıkıyoruz.'' mesajını yazdı.

'Kırmızı çizgi'

BBC'nin Cenevre'deki muhabiri James Reynolds, pazarlık masasında İran'dan gelecekte asla nükleer silah üretmeyeceğini garantileyecek somut önlemler almasının isteneceğini belirtiyor.

İran heyeti, nükleer tesislerindeki uranyum zenginleştirme faaliyetinin elektrik üretimi ve tıbbi araştırma dışında hiçbir amaç gütmediğini ve Birleşmiş Milletler nezdinde ülkeye uygulanan ekonomik yaptırımların kaldırılması gerektiğini savunuyor.

Batılı ülkelerin taleplerinden biri İran'ın zenginleştirilmiş uranyum stoğunun bir kısmını İran dışında üçüncü bir ülkeye sevketmesi.

Ancak İran Dışişleri Bakan Yardımcısı Abbas Arakçı Pazar günü yaptığı açıklamada bunu asla kabul etmeyeceklerini kaydetti.

İran resmi medyası, Bakan Yardımcısı Arakçı'nın, "Bu bizim kırmızı çizgimizdir" açıklamasında bulunduğunu bildiriyor.