İran zoru görünce imzayı attı

AB dışişleri bakanlarının ziyaret ettiği İran, baskılar sonrasında ek denetimlerle ilgili protokolü imzaladı.

İran, Nükleer Silahların Yayılmasını Önleme Anlaşması'nın (NPT) sıkı ve habersiz denetimlere izin veren ek protokolünü imzalamayı ve onaylamayı kabul etti. Fransa Dışişleri Bakanı Dominique De Villepin, İngiltere Dışişleri Bakanı Jack Straw ve Almanya Dışişleri Bakanı Joschka Fischer'in İranlı yetkililerle yaptığı görüşmelerden sonra hazırlanan bildiride, İran'ın ek protokolü imzalama ve onaylama sürecini başlatmanın yanı sıra uranyum zenginleştirme çalışmalarını durdurmayı kabul ettiği ifade edildi. Bildiride, ''İran'ın, NPT kapsamında barışçıl amaçlar için nükleer enerjiyi geliştirme hakkına sahip olmasına rağmen, gönüllü olarak uranyum zenginleştirme çalışmalarını ve Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) tarafından tarif edildiği gibi işleme faaliyetlerini durdurmayı kabul ettiği'' kaydedildi. UAEA'NIN İRAN'DAN NE TALEP EDİYORDU? Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) yönetim kurulu, Viyana'da yaptığı toplantıda 12 Eylül'de İran'ın, gizlice nükleer silah geliştirmediğini kanıtlaması için 31 Ekim'e kadar süre tanıyan bir kararı kabul etmişti. UAEA, bu kararla İran'a gizli nükleer silah programını olmadığını kanıtlaması için ajansla işbirliğini artırması ve şeffaf davranmasını isterken, uranyum zenginleştirmeyle ilgili bütün çalışmalarını durdurma çağrısında bulundu. İran'dan uranyum zenginleştirme programıyla ilgili ithal ettiği bütün malzemelerin tam listesini ve ithal edilen malzemelerle ilgili şüpheleri ortadan kaldırmak için yakın ve tam işbirliği içindeki üçüncü ülkelerin isimlerini isteyen ajans, ayrıca denetçilerin çevre örnekleri alması dahil, gerekli olarak gördüğü tesislere serbestçe girmesi hakkına sahip olmasını talep etti. Ajans nihayetinde, İran'dan denetçilerin önceden haber vermeden şüpheli gördüğü tesisleri incelemesine ve sıkı denetimler yapmasına izin veren Nükleer Silahların Yayılmasını Önleme Anlaşması'nın (NPT) ek protokolünü imzalamasını istedi. Ajans denetçileri İran'da yaptıkları incelemeler sırasında başkent Tahran'ın 250 kilometre güneyindeki Natanz kentindeki nükleer tesiste ve başkent yakınındaki Kalaye elektrik şirketinde zenginleştirilmiş uranyum bulmuş, Tahran yönetimi, zenginleştirilmiş uranyum bulunan nükleer malzemeleri ithal ettikleri için bu malzemelere uranyum bulaştığını savunmuştu. UAEA Başkanı Muhammed El Baradei, İran kendine verilen süre içinde gizli nükleer program yürütmediğini kanıtlayamazsa bu durumu ajansın 20 kasımda yapacağı toplantıda rapor edeceğini ve konuyu BM Güvenlik Konseyi'ne götüreceği uyarısında bulunmuştu.