İran 'güvensizlik duvarını' aşmak istiyor

İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif, bugün Cenevre'de yapılacak görüşmeler öncesi Batılı güçlerle 'güvensizlik duvarı aşılırsa' ülkesinin nükleer programı sorununun 'çözülemez' olmadığını söyledi.

İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif, ülkesinin nükleer programıyla ilgili olarak bugün yapılacak görüşmeler öncesi sorunun çözülemez olmadığını vurguladı.

İsviçre'nin Cenevre kentinde yapılacak görüşmelerde İranlı yetkililerle, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin beş daimi üyesi ve Almanya'dan heyetler bir araya gelecek.

Zarif görüşmelerin 'çok yorucu ' geçeceğini, ancak amacın Batı'nın politikaları sonucu oluşan 'güvensizlik duvarını' aşmak olacağını vurguladı.

Batılı güçler İran'ın nükleer silah yapmaya çalıştığından şüpheleniyor.

Tahran yönetimi ise nükleer programın barışçı amaçlar taşıdığını savunuyor.

Zarif İran televizyonunda yayımlanan açıklamalarında, ülkesinin 'nükleer silah yapmaktan kaçınmanın İran İslam Cumhuriyeti'nin politikası' olduğu söylemini tekrarladı.

Cenevre'de iki gün sürecek görüşmeler, tarafların geçen ayki 'önemli ve ileriye dönük' diye tanımladıkları müzakerelerini takip edecek.

Uluslararası müzakereciler İran'dan gelen bir öneriyi değerlendirdiklerini söylüyor, ancak teklifin ne olduğu konusunda bir ayrıntı yok.

Görüşmeden önce ABD yönetiminden bir üst düzey yetkili de Tahran ve Washington'ın nükleer programın daha da ilerletilmesinin durdurulmasını öngören bir 'ilk adım' üzerinde uzlaşmak istediğini söyledi.

Adının açıklanmasını istemeyen yetkili, ABD'nin 'İran'ın nükleer programındaki ilerlemeyi durduran ve onyıllardır ilk kez geriye atan bir ilk uzlaşmaya varmayı umduklarını' belirtti.

İran'dan talepler

AB'nin en üst düzey dış politika yetkilisi Catherine Ashton da tarafların geçen ay 'şimdiye kadarki en ayrıntılı' müzakerelerini yaptığını söylemişti.

Geçen ayki görüşmeler ılımlı bir isim olarak görülen Hasan Ruhani'nin geçen Ağustos'ta cumhurbaşkanlığını kazanmasından bu yanaki ilk müzakerelerdi.

Batılı güçler İran'ın nükleer silah üretmesini önleyecek belirli adımlar atmasını istiyor.

Karşılığında da geçtiğimiz yıllarda uygulanmaya başlanan bazı ambargoların kaldırılmasını öneriyorlar.

İran'ın sürpriz denetimlerin de dahil olduğu kapsamlı bir denetleme rejimine tabi olması ve uranyum zenginleştirme faaliyetlerini kısıtlaması isteniyor.

İran 2006'ya dek Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu'nun ek protokol olarak bilinen kapsamlı denetleme rejimine tabi kalmıştı.

Batılı ülkeler ayrıca İran'ın nükleer silah üretiminden önceki son adım olarak görülen yüzde 20 oranında uranyum zenginleştirilmiş uranyum üretmeye son vermesini talep ediyor.

İran'ın elindeki stokların bir kısmını ülke dışına yollamasını ve uranyum zenginleştirme işinin büyük kısmının yapıldığı Kum kenti yakınlarındaki

Fordo üretim tesisinin kapatılmasını da istiyorlar.

BM Güvenlik Konseyi 2006'dan bu yana İran'ın nükleer programıyla bağlantılı kişi ve kurumların varlıklarının dondurulması ve seyahat yasaklarının da aralarında bulunduğu çeşitli ambargolar uyguluyor.

Ayrıca ABD ve AB'nin uyguladığı diğer ambargolar da İran'ın enerji ve bankacılık sektörünü hedef alıyor.

İran petrol temelli ekonomisini felç eden ambargoların kaldırılmasını istiyor.