Irak'a girmemizi Çevik Bir engelledi

Türkiye’nin 1996’da Kuzey Irak’a girmek istediği, ancak plana Orgeneral Çevik Bir’in karşı çıktığı ortaya çıktı.

Başbakanlık eski Başdanışmanı Hüseyin Kocabıyık, Zaman’a konuyla ilgili çarpıcı açıklamalarda bulundu. Kocabıyık, Dışişleri Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Tansu Çiller’in ‘Irak’ta fiili durum oluşturalım’ teklifine Çevik Bir’in karşı çıktığını belirterek, “Teklifi duyan Çevik Bir, ‘Hanımefendi, buraya girmek için 100 bin askere ihtiyacımız var. Ayrıca oraya girdiğimiz zaman çıkamayız. Böyle bir şey mümkün değildir.’ diyerek karşı çıkmıştı. Bir, ya projenin Türkiye bakımından getireceği imkân ve fırsatları anlamadı ya da o günlerde kafası 28 Şubat muhtırasının hazırlıklarıyla çok meşguldü.” dedi. Birinci Körfez Savaşı’nın ardından Irak’ın kuzeyinde oluşan otorite boşluğu üzerine dönemin Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Tansu Çiller’in danışmanları tarafından bir çalışma başlatıldı. Kuzey Irak’taki otorite boşluğunun Türkiye tarafından doldurulması kararlaştırılan plana göre, Türkiye’nin Kuzey Irak politikası da Kürt meselesi ve PKK’ya endeksli olmaktan çıkartılacaktı. Hüseyin Kocabıyık, hazırlanan planın uzun tartışmalar sonucunda Çiller tarafından kabul edildiğini söyledi. Kocabıyık, 30 Ekim 1996’da başlayan Kuzey Iraklı Kürt ve Türkmen temsilcilerinin katıldığı ve ‘Ankara Süreci’ olarak nitelendirilen toplantıların da bu plan çerçevesinde yapıldığına dikkat çekti. Kocabıyık, görüşmelerin ardından tarihe ‘Ankara Mutabakatı’ olarak geçen mutabakat metninin imzalanarak kamuoyuna açıklandığını hatırlattı. ABD’nin de gözlemci sıfatıyla katıldığı görüşmelerle Türkiye’nin ilk kez bir masanın etrafına düzenleyici olarak oturduğunu savunan Kocabıyık, “Mutabakata göre Türkmenler ilk kez eşit şartlarda ve söz hakkına sahip taraflardan biri olmuştu. Daha da önemlisi Kürt gruplar arasındaki çatışmaları önlemek için Türkmenlerden müteşekkil bir silahlı güç oluşturulması ve silahların Birleşmiş Milletler tarafından temini karar altına alınmıştı.” dedi. Kocabıyık, hazırlanan plan ve anlaşma metinlerinin Tansu Çiller’in ABD ziyaretinde bu ülkenin yetkililerine sunulduğunu vurguladı. ABD yetkililerinin Türkiye’nin “Çekiç Güç kapsama alanını Türkmenleri de korumak için 36. paralelden 35. paralele kaydırılması ve Türkiye’nin bu kararla eşzamanlı olarak K. Irak’a bir kara gücü sokması” teklifini kabul ettiklerini bildirdi. Çiller’in ABD dönüşü bu planı Genelkurmay 2. Başkanı Çevik Bir’e anlattığını açıklayan Kocabıyık şöyle konuştu: “Sayın Çiller, Çevik Bir’le, ABD’nin de bu projeye onay verdiğini açık bir şekilde ortaya koyarak konuştu. Ancak Çevik Bir’in projeye son derece lakayt bir tepkisi oldu. ‘Hanımefendi, buraya girmek için 100 bin askere ihtiyacımız var. Ayrıca oraya girdiğimiz zaman çıkamayız. Böyle bir şey mümkün değildir.’ dedi. Çevik Bir’in kafası 28 Şubat hükümet darbesiyle çok meşgul olduğu için bu projenin Türkiye’ye yarattığı imkan ve fırsatların önemini anlamadı.” Öte yandan konuyla ilgili olarak aradığımız Tansu Çiller, basına konuşmadığını belirterek isteğimizi geri çevirirken, Çevik Bir’e de ulaşılamadı. Kocabıyık, 1994’te Çiller'e danışman oldu Hüseyin Kocabıyık, 1994 yılında Başbakan Tansu Çiller tarafından başdanışmanlık görevine getirildi. Kocabıyık, Şükrü Karaca ve Mümtaz’er Türköne ile birlikte Kuzey Iraklı Kürt liderlerle Türkmenleri bir araya getiren Ankara Süreci’nin planlayıcıları arasında yer aldı. Uzun süre Çiller’e danışmanlık yapan Kocabıyık, halen Analitik Araştırma ve Danışmanlık Şirketi’nin başkanlığını yürütüyor. Kaynak : Zaman