İnsan gözü manyetik alanı algılıyor

Sinekler üzerinde yapılan deneyler kriptokrom adlı proteinin manyetik alanın algılanmasını sağladığına işaret ediyor.

Sinekler üzerinde yapılan bir araştırma insan gözünün manyetik alanı algılayabildiğine işaret ediyor.

İnsan gözünde ışığa duyarlı bir proteinin, sineklerde manyetik bir alandaki pusula gibi hareket ettiği belirlendi.

Sonuçları Nature Communications adlı bilim dergisinde yayımlanan araştırmaya göre, sinekler, proteinin varlığından önce manyetik alana tepki vermedi.

Üzerinde çok tartışılmasına rağmen, insan gözünün manyetik alana duyarlı olduğu henüz ispatlanamadı. Ancak bu araştırmanın, bu konuya ilgili canlandırabileceği belirtiliyor.

İnsanların göçmen kuşlardaki olduğu gibi gözlerinde kriptokrom adı verilen bir protein olduğu bilinmesine rağmen, manyetik alana duyarlılık, 1980'lerde Manchester Üniversitesi'nde Robin Baker'ın yaptığı araştırmalardan sonra fazla ilgi gösterilmeyen bir alan olarak kaldı.

Dr. Baker, binlerce gönüllüyle gerçekleştirdiği deneylerde insanların dolaylı olarak manyetik alanı algılayabildikleri sonucuna vardı. Ancak Baker, bu mekanizmayı tanımlayamadı.

Sonraki yıllarda, bazı gruplar bu deneyleri tekrarlayıp aksi sonuçlara vardı.

Kriptokrom

Şimdiki çalışmanın odağında, iki halinden biriyle tüm hayvanlarda bulunan kriptokrom adlı bir protein var.

Bu protein, insanlar ve diğer hayvanların günlük ritminin ayarlanmasında (vücut saati), göçmen kuşlar, kral kelebekleri ve meyve sinekleri dahil bazı türlerde yön bulmada rol alıyor.

Hayvanların yön bulma yeteneklerinin sırrı hala çözülebilmiş değil ancak bu, aktif çalışmaların yapıldığı bir alan.

Massachusetts Üniversitesi Tıp Fakültesi'nden Steven Reppert ve ekibi yıllardır, kriptokromun bazı türlerdeki işlevine dair araştırmalar yapıyordu.

Meyve sineklerinin, genetik yapılarına müdahale edilerek kriptokrom 2 üretmeleri sağlanabiliyor. Kriptokrom-2, proteinin kral kelebeklerinde ve insanlar dahil omurgalı canlılarda olan versiyonu.

Geçen yıl Dr. Repert'in ekibi, Nature dergisinde yayımlanan araştırmalarında kriptokromun herhangi bir versiyonu olmadan sineklerin manyetik alana göre kendilerini ayarlamadıklarını, ancak sineklerin kriptokrom-2 üretiminden sonra manyetik alana duyarlılıklarını geri kazandıklarını duyurdu.

Dr. Reppert BBC'ye yaptığı açıklamada, "manyetik alanın algılamasının meyve sineklerinde nasıl çalıştığını anlamaya yönelik bir sistem geliştirdik. 'Başka hayvanlardan aldığımız bu proteini sineklere nakledersek, bu proteinler başka formlarda, manyetik algılayıcılar gibi hareket edebilirler mi?' sorusuna yanıt aradık. Tüm omurgalılar içinde en etkili seçenek insanlardan kriptokrom alınmasıydı." dedi.

Reppert, deneyin kelebeklerde de aynı sonucu verdiğini, kriptokromları olmayan sineklerin manyetik alanı algılama belirtisi göstermediğini ancak genetik yapılarına müdahale edilerek insanlardaki versiyonunu üretmeleri sağlanınca manyetik alanı sezmeye başladıklarını söyledi.