İngiltere'de gözaltında ölümler gözardı mı ediliyor?

Ölümleri İngiliz kamuoyunda polisin güç kullanarak alıkoyma taktikleri konusunda tartışma yaratan bazı vakaların 'polis nezaretinde ölüm' istatistiklerine dahil edilmediği ortaya çıktı.

İngiltere'de polis müdahalesine uğradıktan sonra ölenlere ilişkin resmi verilerin, sayıyı olduğundan az gösterdiği savunuldu.

BBC tarafından yapılan bir araştırmaya göre polisin fiziksel müdahalesiyle zaptedilen ancak resmen gözaltına alınmamış olan kişiler 'polis nezaretinde ölüm' istatistiklerinin dışında tutuluyor.

Bunlardan bazıları kamuoyunda uzun süre tartışılmış vakalar.

Sivil toplum kuruluşları Polis Hakkında Şikayetler Bağımsız Komisyonu'nun (IPCC) verilerini nasıl ayırıp düzenlediğini inceleyen bir soruşturma açılması çağrısında bulundu. Bu verilerin polisin şiddete başvurması konusundaki tartışmalarda temel dayanak oluşturduğuna dikkat çekildi.

IPCC ise, ölümlere sıkı tanımlar getirmesinin eğilimleri takip etmelerini sağladığını savunuyor.

Bulgular, BBC'de yayınlanan programından Angus Stickler ile Araştırmacı Gazetecilik Bürosu adlı kuruluşun ortak çalışmasının sonucu.

Gazeteciler Bilgi Edinme Hakkı'nı kullanarak polisten istatistiklere yansıyan vakalardaki kişilere ilişkin ek bilgi istedi.

Bu verilere göre 2009'a kadar giden 10 yılda, İngiltere'de polis nezaretindeyken zaptedilmek için fiziksel müdahaleye uğramış olan 86 kişi öldü. Ancak IPCC bu ölümlerden sadece 16'sını "polis zaptına" bağlıyor.

Resmen gözaltına alınmamışken polis müdahalesine hedef olan ve sonrasında ölenler ise bu kategorilere dahil değil.

Tartışmalı vakalar

Ancak pek çok aile, ölen yakınlarının durumunun gözaltında ölüm verilerine yansıtılmamış olmasına tepki gösterdi.

Erkek arkadaşı Simon Bosworth polis müdahalesine uğradıktan sonra ölen Rebekah Skews, verilerin hiç bir anlamı olmadığını savundu.

Skews, "Halka açıkladıkları sayılar gerçek sayılar değil, çünkü Simon'inki gibi bir vakayı gözardı ediyorlar, oysa onun durumunda polis müdahalesi son derece etkiliydi. Sonuçları çarpıtıyorlar" dedi.

Bosworth, 2008 Temmuz ayında polis tarafından zaptedildiği sırada öldü.

Kalp krizi geçirmesinin nedenleri arasında fiziksel olarak zaptedilmesi, kokain kullanımı ve epilepsi sayıldı.

IPCC'nin kendi yürüttüğü soruşturmada zaptedilme ve boğuşma Bosworth'un ölümüne etki eden nedenler arasında sayılsa da, adı gözaltında ölüm vakaları arasında yer almıyor.

Parlamentodan soruşturma çağrısı

Avam Kamarası'nın İçişleri Karma Komisyonu'nun Başkanı Keith Vaz, bulguların endişe verici olduğunu söyledi.

Vaz, konunun dikkatle incelenmesi gereken hassas bir mesele olduğunu belirterek "Yapmamız gereken şey, bu konuda kapsamlı bir soruşturma açmak" dedi.

IPCC analitik hizmetler birimi başkanı Tom Bucke, Bosworth vakasının önemli olduğunu kabul ediyor.

Ancak Bucke, Bosworth'un öldüğü sırada tutuklanmamış ya da resmen gözaltına alınmamış olduğunu belirterek verilere dahil edilmemesi kararını savundu.

IPCC, tutuklanmamış ve gözaltına alınmamış ama polis ile etkileşime girmesi sonrası ölmüş kişiler için ayrı bir listeleri olduğunu belirtiyor.

Kuruluş, bunlardan kaçının fiziksel zaptedilmeyle bağlantılı ölümler olduğunu bilmediğini kaydediyor; bu konuda yeni bir inceleme yapma fikrini değerlendirdiklerini söylüyor.

IPCC'nin 16 kişilik polis zaptına bağlı ölüm listesinin dışında kalanlardan biri de ülkenin en tartışma yaratan vakalarından biri.

Roger Sylvester, 1999 yılında sekiz polis memuru tarafından zaptedildikten sonra ölmüştü.

Sylvester, Londra'nın kuzeyindeki Tottenham'daki evi önünde çıplak ve tuhaf davranışlar gösterir halde bulunmuş, kelepçelenip zaptedilmişti.

2003 yılında bir adli inceleme, Sylvester'ın yasadışı şekilde öldürüldüğü sonucuna vardı ancak ertesi yıl yüksek mahkeme bu hükmü bozdu. Polis memurlarından hiç biri hakkında dava açılmadı.

Ancak Londra Emniyet Teşkilatı, olay ardından 'zaptetme' eğitimlerini gözden geçirip düzenledi.

Tartışmalı ölüm vakalarını inceleyen bir sivil toplum kuruluşu olan Inquest'in yöneticisi Deborah Coles, Sylvester'ınki gibi, üzerinde çalıştıkları bir çok vakanın zaptetmeye bağlı ölümler listesinde yer almadığını söylüyor.

"Bunu hayret verici buluyorum çünkü bu davaları biliyoruz ve bunlarda zaptetme kilit önemdeydi" diyor.

IPCC'den Tom Bucke, Roger Sylvester'ın adının da, 'polis zaptına bağlı ölüm' tanımı doğrultusunda liste dışı tutulduğunu söyledi.

Bucke, ölüm ardından açılan adli tıp soruşturmasında, ölümün doğrudan bir nedene bağlanmadığını; kendilerinin de bu kararı temel alarak hareket ettiklerini söylüyor.

Bucke, kategori ve tanımları genişletmeleri halinde ise, belirli nedenlere bağlı ölümlerde meydana gelen değişimleri doğru şekilde inceleyemeyeceklerin savunuyor.

IPCC verilerine göre 1999-2009 yılları arasında polis nezaretinde ölenlerin sayısı 333, bunların 86'sı bir fiziksel müdahale sonrasında ölmüş kişiler.

Bu sayıya, ölüm nedenleri 'zaptedilmeyle bağlantılı' olarak sınıflandırılan 16 kişi de dahil.